1.1.5. Goddelijke drie-eenheid

In de Bijbel openbaart God zich in drie Godspersonen of verschijningsvormen van de enige God:

  1. Vader
  2. Zoon
  3. Heilige Geest.

Christenen geloven niet in drie afzonderlijke goden, maar in een drie-eenheid van de enige ware God. Deze bestaat uit drie min of meer zelfstandig optredende Godspersonen, die tegelijk onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn tot één godheid. Het begrip drie-eenheid komt als zodanig niet in de Bijbeltekst voor. Het is een poging om de unieke relatie tussen de drie Godspersonen te beschrijven, die overigens op diverse Bijbelplaatsen wel in één adem worden genoemd:

"... toen ook Jezus was gedoopt en hij aan het bidden was, werd de hemel geopend en daalde de heilige Geest in de gedaante van een duif op hem neer, en er klonk een stem (=de stem van God de Vader) uit de hemel: 'Jij bent mijn geliefde Zoon, in jou vind ik vreugde.' " (Lucas 3:21-22, NBV2004)

"Ga er daarom op uit om alle volken tot mijn leerlingen te maken. Doop hen in de naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest. Leer hen altijd te doen wat Ik u heb gezegd." (Matteüs 28:19, HB2008)

"De genade van de Heer Jezus Christus, de liefde van God en de eenheid met de heilige Geest zij met u allen." (2 Korintiërs 13:13, NBV2004)

Laten we eerst een paar onderscheidende kenmerken van de drie Godspersonen bekijken.

God de Vader

God de Vader is onzichtbaar voor mensenogen.

"Hij (=God de Vader) alleen is onsterfelijk en hij woont in een ontoegankelijk licht; geen mens heeft hem ooit gezien of kan hem zien ..." (1 Timoteüs 6:16, NBV2004)

"Niemand heeft God ooit gezien, maar de eniggeboren God, die rust aan het hart van de Vader, Hij heeft Hem doen kennen." (Johannes 1:18, WV2012)

God de Vader is pas geopenbaard toen de Zoon kwam. Want Jezus zei:

"... Wie mij gezien heeft, heeft de Vader gezien ..." (Johannes 14:9, NBV2004)

Als hoofdpersoon van de drie-enige Godheid is het in de eerste plaats de Vader die de schepping tot stand heeft gebracht en die de schepping onderhoudt.

Gods relatie met zijn volk Israël wordt meestal geschilderd als die van een heilige God, die een goede, rechtvaardige koning is voor zijn onderdanen. Gods heerschappij en soevereiniteit komt daarin sterk naar voren. Omdat God de Vader de hoofdpersoon van de Godheid is, kunnen we het beste aan God de Vader denken wanneer we in het Oude Testament over 'God' of 'de Heer' lezen.

In het Nieuwe Testament onthult Jezus Gods vaderschap in een veel diepere zin. God is immers niet alleen Vader in de betekenis van schepper, in fysieke zin dus, maar in geestelijke zin ook als herschepper van mensen die via de weg van bekering en wedergeboorte kinderen van God zijn geworden. Jezus noemde God tegenover zijn discipelen 'mijn en uw Vader' (Johannes 20:17).

God de Zoon

"Nadat God voorheen vele malen en op vele wijzen tot de vaderen gesproken had door de profeten, heeft Hij in deze laatste dagen tot ons gesproken door de Zoon, Die Hij Erfgenaam gemaakt heeft van alles, door Wie Hij ook de wereld gemaakt heeft. Hij, Die de afstraling van Gods heerlijkheid is en de afdruk van Zijn zelfstandigheid, Die alle dingen draagt door Zijn krachtig woord, heeft, nadat Hij de reiniging van onze zonden door Zichzelf tot stand had gebracht, Zich gezet aan de rechterhand van de Majesteit in de hoogste hemelen." (Hebreeën 1:1-3, HSV2010)

Jezus is de Zoon van God, maar geen schepsel van God. De Zoon is een verschijningsvorm van de eeuwige God en daarom kunnen we niet spreken over het 'ontstaan' of 'geboren worden' van de Zoon. Daarom kon Jezus van zichzelf zeggen:

"Ik ben de alfa en de omega, de eerste en de laatste, het begin en het einde." (Openbaring 22:13, NBG1951)

"Ik en de Vader zijn Één." (Johannes 10:30, HSV2010)

Jezus is tegelijk volledig God en volledig mens. Jezus noemde zichzelf zowel Zoon van God als Mensenzoon. Als mensen hebben we moeite om daarbij de juiste balans te bewaren. Bij het lezen van de evangeliën zien sommige Bijbellezers alleen maar de Zoon van God, die alles kon omdat Hij God was. Ze gaan dan gauw voorbij aan zijn menselijkheid. Andere Bijbellezers zien Hem in de eerste plaats als mens, die een goed voorbeeld gaf, en gaan voorbij aan zijn goddelijkheid. Maar Jezus heeft een goddelijke natuur en Hij is ruim tweeduizend jaar geleden op aarde geboren en heeft daar ook een volledige menselijke natuur aangenomen. En die beide naturen zal Hij altijd behouden.

Jezus is de uitvoerende machtspersoon binnen de Godheid, zodat Hij kon zeggen:

"Alles is Mij door mijn Vader in handen gegeven ..." (Matteüs 11:27, WV2012)

"... Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde," (Matteüs 28:18, HSV2010)

Lees meer over Jezus hoofdstuk 'Wie is Jezus?'.

God de Heilige Geest

God de Heilige Geest is God die zich vooral manifesteert in de geestelijke wereld en vanuit de geestelijke wereld op de aarde. Hij is het 'innerlijk' en het creatieve 'brein' van God de Vader. In de eerste plaats was Gods Geest de uitvoerder van al Gods scheppingswerk. In Genesis 1 lezen we Gods overbekende scheppingswoorden. Maar het is de Heilige Geest die vanaf het begin op de aarde was (zie Genesis 1:2) om inhoud te geven aan Gods scheppingswoorden. De meeste Bijbellezers vragen zich niet af wat de Heilige Geest deed op de aarde. Denk je echt dat Hij alleen maar aan het zweefvliegen was? De Heilige Geest heeft op een onnavolgbaar creatieve manier de oorspronkelijk geschapen aarde omgevormd tot een prachtige schepping.

De Heilige Geest woont bovendien permanent in de harten van wedergeboren gelovigen waardoor zij in verbinding staan met God zelf, de bron van alle zegen en kracht. De Heilige Geest is zowel een krachtbron voor gelovigen als een aanspreekbare persoon. Als je dat moeilijk te begrijpen vindt ben je niet de enige. Als beperkte mensen weten we zo weinig van de geestelijke wereld. Laat staan dat we precies kunnen begrijpen wie de Heilige Geest van God is.

De Heilige Geest speelt de belangrijkste rol in het herscheppingsproces van de mensen en bewerkt ook hun geestelijke ontwikkeling. Daarmee verband houdend is het de taak van de Heilige Geest om namens God de Vader en namens Jezus met de gelovigen te communiceren. Daardoor kunnen mensen God ervaren en zijn stem verstaan. Ook is het de Heilige Geest die openbaringen aan mensen doorgeeft. Voorbeelden hiervan zijn het inspireren van de Bijbelschrijvers, het doorgeven van profetieën, het 'verlichten' van een mensenhart zodat hij zicht krijgt op God en Gods bedoelingen.

In Johannes 14:16-24 legt Jezus aan de discipelen uit wie de Heilige Geest is.

"En Ik zal de Vader vragen jullie een andere Helper te geven, die voor altijd met jullie zal zijn." (Johannes 14:16, WV2012)

Lees meer over de Heilige Geest in onderwerp 'Wie is de Heilige Geest?' in hoofdstuk 'Heilige Geest'.

Goddelijke drie-eenheid en de scheppingsorde

De goddelijke drie-eenheid hangt samen met Gods scheppingsorde, namelijk dat Hij er voor gekozen heeft zowel een geestelijke als een materiële wereld te maken. De Heilige Geest is vooral de manifestatie van de Godheid in de geestelijke wereld. De Zoon is de manifestatie van de Godheid in de materiële wereld. God de Vader staat boven alles en iedereen, dus Hij omvat de geestelijke en de materiële wereld.

Je zou ook kunnen zeggen: de Vader is de hoofdpersoon, de Zoon is de 'buitenkant' van God en de Heilige Geest is de 'binnenkant' van God. Vader, Zoon en Heilige Geest zijn dus niet elk een derde deel van de Godheid, maar elk van de Godspersonen kan als de ene, waarachtige God worden aangesproken en elk van Hen kan de totale Godheid vertegenwoordigen.

Uitleg over de goddelijke drie-eenheid

Ik wil een poging wagen om de drie-eenheid iets te verduidelijken. Evenals onze Schepper heb je als mens drie wezensaspecten: geest, ziel en lichaam. Dat zouden we de menselijke drie-eenheid kunnen noemen. Je ziel is het centrale deel van je persoonlijkheid en is vooral je bewuste leven. Daarnaast hebben we een lichaam, waarmee we op aarde functioneren en een geest om met de geestelijke wereld verbonden te zijn. Daarin zijn we een afbeelding van de goddelijke drie-eenheid.

God mens
Vader voornaamste persoon van de Godheid; omvat de geestelijke en de materiële wereld ziel kern van de persoonlijkheid, verbonden met geest en lichaam
Zoon manifesteert zich voornamelijk in de materiële wereld lichaam functioneert in de materiële wereld
Heilige Geest manifesteert zich uitsluitend in de geestelijke wereld geest functioneert in de geestelijke wereld

Menselijke drie-eenheid, afbeelding van goddelijke drie-eenheid

Je geest, ziel en lichaam vormen een onlosmakelijk geheel, en toch ... Je hebt een lichaam, maar als je droomt, beleef je dat in je geest en niet met je lichamelijke zintuigen. Als je lichaam sterft, blijft het op de aarde, maar dan gaat je ziel en je geest naar de hemel. Kennelijk kunnen bij mensen lichaam, ziel en geest ook tot op zekere hoogte afzonderlijk optreden, terwijl ze een onlosmakelijk geheel vormen en horen bij één en dezelfde persoonlijkheid. Daarom is het ook niet zo vreemd dat God, van wie we als evenbeelden geschapen zijn, als drie afzonderlijke Godspersonen kan optreden.

Samenhang van de drie Godspersonen

Het begrip drie-eenheid houdt niet alleen in dat er drie afzonderlijke Godspersonen zijn, maar ook dat die drie Godspersonen een EENHEID vormen. Gods unieke persoonlijkheid weerspiegelt zich in alle drie de Godspersonen. Zo lezen we dat zowel de Vader, de Zoon en de Heilige Geest betrokken zijn bij de schepping. Van alle drie de Godspersonen wordt gezegd dat ze vol liefde zijn. Sommige taken of rollen van de drie Godspersonen overlappen elkaar, zodat de 'grenzen' tussen de Vader, de Zoon en de Heilige Geest niet precies zijn aan te geven. De onderlinge samenhang tussen de Godspersonen is belangrijker dan de onderlinge verschillen.

Daarom mogen we de drie Godspersonen nooit los zien van elkaar. Sommige mensen praten altijd over Jezus, anderen meer over de Vader. Weer anderen spreken relatief vaak over wat de Heilige Geest in hun leven doet. Sommige mensen vinden de Vader diep in hun hart wel erg streng en Jezus een stuk vriendelijker, maar dat is een misverstand. Ze zijn beide even streng en beide even vriendelijk en ze hebben hetzelfde karakter. Jezus en de Vader zijn één, dat heeft Jezus zelf gezegd. En de Heilige Geest wordt zowel de Geest van God als de Geest van Jezus genoemd. God is één, en Hij is de meest fantastische persoon in het heelal en God is het waard dat we alles doen wat mogelijk is om Hem beter te leren kennen.

De eenheid en harmonie tussen Vader, Zoon en Geest komt onder meer naar voren in de volgende woorden van Jezus die Hij uitsprak tegenover zijn naaste discipelen:

"... Wie mij gezien heeft, heeft de Vader gezien. Waarom vraag je dan om de Vader te mogen zien? Geloof je niet dat ik in de Vader ben en dat de Vader in mij is? Ik spreek niet namens mezelf als ik tegen jullie spreek, maar de Vader die in mij blijft, doet zijn werk door mij. Geloof me: ik ben in de Vader en de Vader is in mij. Als je mij niet gelooft, geloof het dan om wat hij doet." (Johannes 14:9-11, NBV2004)

"De Geest van de waarheid zal jullie, wanneer hij komt, de weg wijzen naar de volle waarheid. Hij zal niet namens zichzelf spreken, maar hij zal zeggen wat hij hoort en jullie bekendmaken wat komen gaat. Door jullie bekend te maken wat hij van mij heeft, zal hij mij eren. Alles wat van de Vader is, is van mij – daarom heb ik gezegd dat hij alles wat hij jullie bekend zal maken, van mij heeft." (Johannes 16:13-15, NBV2004)

Zie ook de volgende onderwerpen in hoofdstuk 'Relatie met God':
- 'Relatie met God als Vader'
- 'Relatie met Jezus'
- 'Relatie met de Heilige Geest'