|
Start Inhoud Zoekmogelijkheden
|
2.4.3. Levensboom en doodsboom
|
- Licht en duister |
Licht en duister
De aarde, zoals God die had geschapen, was volmaakt goed. En toch lag er een schaduw over de aarde: de aanwezigheid van de satan. Ook het feit dat elke dag gevolgd werd door een nacht wijst op het feit dat de duisternis naast het licht bestond in de materiële wereld. Pas veel later, op de nieuwe aarde, zal er geen nacht meer zijn (Openbaring 21:25). God zal dan immers zelf op de nieuwe aarde wonen en zelf de lichtbron zijn, terwijl er dan op die aarde geen plaats meer zal zijn voor de satan.
God heeft Adam ongetwijfeld ingelicht over de zondige opstandigheid van de satan, over zijn aanwezigheid op de aarde en zijn opzet om over de aarde te heersen:
"Hij (=God) zegende hen en zei tegen hen: ‘Wees vruchtbaar en word talrijk, bevolk de aarde en breng haar onder je gezag ..." (Genesis 1:28, NBV2004)
"God, de HEER, bracht de mens dus in de tuin van Eden, om die te bewerken en erover te waken." (Genesis 2:15, NBV2004)
God had Adam de opdracht gegeven om de tuin te bewaken (letterlijk: 'bewaren of houden') en over de aarde te heersen. Waarom moest Adam moeite doen om de tuin te bewaken en was het nodig de aarde onder zijn gezag te krijgen? Het antwoord lijkt met de duidelijk: er was een tegenstander op de aarde die dezelfde ambities had: de satan. Ik ga ervan uit dat God hier duidelijk met Adam over had gesproken.
Twee bijzondere bomen
In het paradijs stonden twee bijzondere bomen met een bijzondere betekenis en mogelijk ook met unieke vruchten.
"... In het midden van de tuin stonden de levensboom en de boom van de kennis van goed en kwaad." (Genesis 2:9, NBV2004)
De vermelding dat ze allebei in het midden stonden onderstreept vooral de centrale betekenis van de beide bomen. Ze stelden als het ware de aardse ambassades voor van de beide grootmachten in de geestelijke wereld: het rijk van God en dat van de satan ofwel het rijk van het leven en het rijk van de dood.
De twee bijzondere bomen waren de levensboom en de boom van de kennis van goed en kwaad. De tweede boom noem ik liever de doodsboom om het contrast met de levensboom duidelijker te laten zien. De beide bomen zijn elkaars tegenbeeld. Eten van de vruchten van één van deze bomen betekende een vereenzelviging met wat achter de bomen schuil ging: leven in afhankelijkheid of in onafhankelijkheid van God.
Levensboom
De levensboom was Gods aanbod van leven aan de mens. De vruchten van de levensboom waren in principe niet nodig voor de mens om in leven te blijven. Zolang de mens rechtvaardig leefde en niet zondigde, zou hij immers nooit hoeven te sterven. In de Bijbel lezen we immers:
"Iemand die zondigt zal sterven ..." (Ezechiël 18:20, NBV2004)
Bovendien had God gezegd dat de mens zou sterven door het eten van de VERBODEN boom. Dat bleek te betekenen: in geestelijk opzicht 'los van God leven' en in lichamelijk opzicht 'sterfelijk worden'. Nee, het feit dat er een levensboom in het paradijs stond, betekent naar mijn mening dat het leven van Adam en Eva bij hun schepping nog compleet was en nog niet de kwaliteit van leven had die God hen uiteindelijk zou willen geven. Bij hun schepping hadden ze aards leven ontvangen. Geestelijk leven, in een vrijwillige, liefdevolle, toegewijde verbondenheid met God, hadden zij nog niet. Ongetwijfeld zou de levensboom de sleutel zijn geweest tot het verkrijgen van die hogere manier van leven of iets dat te vergelijken is met inwoning van de Heilige Geest. Eten van de levensboom zou inhouden: er bewust voor kiezen om te willen leven in afhankelijkheid van God en in verbondenheid met Hem.
Is het je opgevallen dat God Adam en Eva niet verplichtte om van de levensboom te eten? God had hen ongetwijfeld verteld wat de betekenis van de levensboom was en ook dat het leven een geschenk van God is voor mensen die Hem loyaal zijn. God dwingt niemand om zijn zegeningen aan te nemen. Dat is steeds een vrije keuze. Zo is het nu en zo was het ongetwijfeld in het paradijs ook.
In het paradijs betekende 'leven uit geloof' in eerste instantie: ervoor kiezen om te eten van de levensboom en niet van de doodsboom. We weten dat het eten van de verboden doodsboom dramatische effecten heeft gehad. We mogen dan ook rustig aannemen dat het eten van de levensboom ook opzienbarende gevolgen zou hebben gehad. Als Adam en Eva van de levensboom hadden gegeten, zou dat zeker in het Bijbelverhaal zijn vermeld.
Na de zondeval mochten Adam en Eva niet meer eten van de levensboom. Veel later zou er een nieuwe levensboom komen voor de in zonde gevallen mensheid: het kruis op Golgota. In het Engels taalgebruik sluit het kruis duidelijker aan bij de levensboom uit het paradijs doordat men vaak spreekt over 'Calvary's tree'. Door in geloof de gekruisigde Jezus aan te nemen kan men nu dat nieuw leven leven ontvangen bij de wedergeboorte, een leven in verbondenheid met God. In onze tijd is de levensboom van Jezus voor iedereen toegankelijk. In de beschrijving van de nieuwe aarde komen de levensboom ook tegen in een iets andere vorm:
"... Aan beide zijden van de rivier stonden levensbomen die twaalf keer per jaar vrucht droegen, elke maand één keer. Hun bladeren brengen de volken genezing." (Openbaring 22:2, GNB1996)
Doodsboom (boom van kennis van goed en kwaad)
Die andere bijzondere boom in het paradijs beloofde kennis van goed en kwaad. God had Adam en Eva ongetwijfeld voldoende kennis en inzicht gegeven en hen duidelijk gewaarschuwd voor de gevaren van deze boom. Deze boom leidde namelijk tot zondige opstandigheid tegenover God. Door van haar vruchten te eten zouden ze ervaringskennis hebben over het zondigen. Dat zou hen diep ongelukkig maken met de dood als gevolg. We hebben er genoeg aan als we luisteren naar wat God over goed en kwaad te zeggen heeft en dat van Hem aan te nemen. Alleen de Schepper heeft het recht te bepalen wat goed en slecht is. Want alleen Hij weet wat het beste is voor de mensen.
De doodsboom en de vruchten die er aan hingen zagen er buitengewoon aantrekkelijk uit. De doodsboom straalde een verleidelijk interessante boodschap uit: wees je eigen baas, bepaal zelf wat goed en kwaad is, laat je leiden door je eigen verlangens, kies voor jezelf en het echte leven, want met God is het leven maar een dooie boel en God verbiedt alles wat leuk is.
Het ging om dezelfde boodschap die vandaag nog luid en duidelijk wordt uitgeschreeuwd binnen onze seculiere cultuur. De doodsboom spiegelt een aantrekkelijk leven voor, maar het resultaat is verderf en ondergang. God had gelijk: de vrucht van deze boom is dodelijk. Onafhankelijkheid van God betekent immers de dood omdat de mens geen leven in zichzelf heeft. Dat heeft God alleen.
"Zoals de Vader leven heeft in zichzelf, zo heeft ook de Zoon leven in zichzelf; dat heeft de Vader hem gegeven." (Johannes 5:26, NBV2004)
Verschillen tussen levensboom en doodsboom
Laten we de belangrijkste verschillen tussen de levensboom en de doodsboom eens op een rijtje zetten volgens de vier aspecten van de menselijke ziel:
| zielsaspect | levensboom | doodsboom |
|---|---|---|
| verstand | - Gods waarheid dankbaar accepteren - Gods leefregels opvolgen |
- Luisteren naar de leugens van de satan - Zelf uitmaken wat goed en kwaad is. |
| gevoel | - Genieten van Gods zegeningen - Wat van God is van het hoogste belang vinden |
- Toegeven aan zelfzuchtige verlangens - Aardse zaken belangrijker vinden dan geestelijke |
| wil | - Afhankelijk van God willen leven - Vrijwillige, liefdevolle toewijding aan God |
- Onafhankelijk van God willen leven - Dwangmatige toewijding aan het eigen ik |
| gedrag | - Nieuw leven, in verbondenheid met God - Leven tot eer van de schepper |
- Leven in slavernij aan de zonde en de satan - Degeneratie en dood |
Levensboom en doodsboom
Als je de verschillen bekijkt, is het dan echt zo moeilijk om te kiezen? Wie maar een klein beetje zijn verstand gebruikt kiest toch niet voor de dood? Maar dat is het hem nu juist: we kiezen niet alleen met ons verstand. Ons gevoel speelt ook een rol, en dat gevoel staat meer open voor verleiding en voor de aantrekkingskracht van het aardse. En dat maakt het voor een mens toch moeilijk om te kiezen.
Onbevangen en onschuldig
Adam en Eva waren volmaakt geschapen, maar hun morele instelling was nog niet gevormd. Ze leefden in harmonie met God, maar hun hart had nog geen keus gemaakt. Ze waren nog onbevangen en zuiver. Als stamouders van het menselijke geslacht hadden ze een enorme verantwoordelijkheid. Ik denk dat de hemel met ingehouden adem toezag op wat daar in het paradijs zou gaan gebeuren. Eenmaal zouden ze immers van één van beide bomen gaan eten.