2.4.3. Levensboom en doodsboom
Licht en duister
De aarde, zoals God die had geschapen, was volmaakt goed. En toch
lag er een schaduw over de aarde: de aanwezigheid van de
satan. Ook het feit dat
elke dag gevolgd werd door een nacht wijst op het feit dat de
duisternis naast
het licht bestond in de materiële wereld. Pas veel later, op de nieuwe aarde,
zal er geen nacht meer zijn (Openbaring 21:25). God zal dan immers zelf op de
nieuwe aarde wonen
en zelf de lichtbron zijn, terwijl er dan op die aarde geen plaats meer zal
zijn voor de satan.
God heeft Adam ongetwijfeld ingelicht over de zondige opstandigheid van de
satan, over zijn aanwezigheid op de aarde en zijn opzet om over de aarde te
heersen:
"Hij (=God) zegende hen en zei tegen hen: ‘Wees vruchtbaar en
word talrijk, bevolk de aarde en breng haar onder je gezag ..." (Genesis 1:28,
NBV2004)
"God, de HEER, bracht de mens dus in de tuin van Eden, om die
te bewerken en erover te waken." (Genesis 2:15, NBV2004)
God had Adam de opdracht
gegeven om de tuin te bewaken (letterlijk: 'bewaren of houden') en over de aarde
te heersen. Waarom moest Adam moeite doen om de tuin te bewaken en was het nodig
de aarde onder zijn gezag te krijgen? Het antwoord lijkt met de duidelijk: er
was een tegenstander op de aarde die dezelfde ambities had: de satan. Ik ga
ervan uit dat God hier duidelijk met Adam over had gesproken.
Twee bijzondere bomen
In het paradijs stonden twee bijzondere bomen met een bijzondere betekenis en
mogelijk ook met unieke vruchten.
"... In het midden van de tuin stonden de levensboom en de boom
van de kennis van goed en kwaad." (Genesis 2:9, NBV2004)
De vermelding dat ze allebei in het
midden stonden onderstreept vooral de centrale betekenis van de beide bomen. Ze stelden als het
ware de aardse ambassades voor van de beide grootmachten in de geestelijke wereld:
het rijk van
God en dat van de satan ofwel het rijk van het leven en het rijk van de dood.
De twee bijzondere bomen waren de levensboom en de boom van de kennis
van goed en kwaad. De tweede boom noem ik liever de doodsboom om het contrast
met de levensboom duidelijker te laten zien. De beide bomen zijn elkaars
tegenbeeld. Eten van de vruchten van één van deze bomen betekende een
vereenzelviging met wat achter de bomen schuil ging: leven in afhankelijkheid of
in onafhankelijkheid van God.
Levensboom
De levensboom was Gods aanbod van leven aan de mens. De
vruchten van de levensboom waren in principe niet nodig voor de mens om
in leven te blijven.
Zolang de mens rechtvaardig leefde en niet zondigde, zou hij immers nooit
hoeven te sterven. In de Bijbel
lezen we immers:
"Iemand die zondigt zal sterven ..." (Ezechiël 18:20,
NBV2004)
Bovendien had God gezegd dat de mens zou sterven door het eten van de
VERBODEN boom. Dat bleek te betekenen: in geestelijk opzicht 'los van God
leven' en in lichamelijk opzicht 'sterfelijk worden'. Nee,
het feit dat er een levensboom in het paradijs stond, betekent naar mijn mening dat het leven van
Adam en Eva bij hun schepping nog compleet was en nog niet de kwaliteit van leven had die God
hen uiteindelijk zou willen
geven. Bij hun schepping hadden ze aards leven ontvangen.
Geestelijk leven, in een vrijwillige, liefdevolle,
toegewijde verbondenheid met God, hadden zij nog niet.
Ongetwijfeld zou de levensboom de sleutel zijn geweest tot het verkrijgen van
die hogere manier van leven of iets dat te vergelijken is met inwoning van de
Heilige Geest.
Eten van de levensboom zou inhouden: er bewust voor kiezen
om te willen leven in afhankelijkheid van God en
in verbondenheid met Hem.
Is het je opgevallen dat God Adam en Eva niet verplichtte om van de levensboom te
eten? God had hen ongetwijfeld verteld wat de betekenis van de levensboom was en
ook dat het leven een geschenk van God is voor mensen die Hem loyaal zijn. God
dwingt niemand om zijn zegeningen aan te
nemen. Dat is steeds een vrije keuze. Zo is het nu en zo
was het ongetwijfeld in het paradijs ook.
In het paradijs betekende 'leven uit geloof' in eerste instantie:
ervoor kiezen om te eten van de levensboom en niet van de doodsboom. We weten dat het
eten van de verboden doodsboom dramatische effecten heeft gehad. We mogen dan
ook rustig aannemen dat het eten van de levensboom ook opzienbarende
gevolgen zou hebben
gehad. Als Adam en Eva van de levensboom hadden gegeten, zou dat
zeker in het Bijbelverhaal zijn vermeld.
Na de zondeval mochten Adam en Eva niet meer eten van de levensboom. Veel
later
zou er een nieuwe levensboom komen voor de in zonde gevallen mensheid: het
kruis
op Golgota. In het Engels taalgebruik sluit het kruis duidelijker aan bij de
levensboom uit het paradijs doordat men vaak spreekt over 'Calvary's tree'.
Door in geloof de gekruisigde Jezus aan te nemen
kan men nu dat
nieuw leven leven ontvangen bij de
wedergeboorte, een leven
in verbondenheid met God. In onze tijd is de levensboom van Jezus
voor iedereen toegankelijk. In de beschrijving van de
nieuwe aarde komen de levensboom ook tegen in een
iets andere vorm:
"... Aan beide zijden van de rivier stonden levensbomen die twaalf
keer per jaar vrucht droegen, elke maand één keer. Hun bladeren brengen de
volken genezing." (Openbaring 22:2, GNB1996)
Doodsboom (boom van kennis van goed en kwaad)
Die andere bijzondere boom in het paradijs beloofde kennis van goed en kwaad.
God had Adam en Eva ongetwijfeld voldoende kennis en inzicht gegeven en hen
duidelijk gewaarschuwd voor de gevaren van deze boom. Deze boom leidde namelijk
tot zondige
opstandigheid tegenover God. Door van haar vruchten te eten zouden ze ervaringskennis
hebben over het zondigen. Dat zou hen diep ongelukkig maken met de dood als gevolg.
We hebben er genoeg aan als we luisteren naar wat God over goed en
kwaad te zeggen heeft en dat van Hem aan te nemen. Alleen de Schepper heeft het recht te
bepalen wat goed en slecht is. Want alleen Hij weet wat het beste is voor de
mensen.
De doodsboom en de vruchten die er aan hingen zagen er buitengewoon
aantrekkelijk uit. De doodsboom straalde een verleidelijk interessante boodschap
uit: wees je eigen baas, bepaal zelf wat
goed en kwaad is, laat je leiden door je eigen verlangens, kies voor jezelf en
het echte leven,
want met God is het leven maar een dooie boel en God verbiedt alles wat leuk is.
Het
ging om dezelfde boodschap die vandaag nog luid en duidelijk wordt uitgeschreeuwd
binnen onze seculiere cultuur. De doodsboom spiegelt een
aantrekkelijk leven voor, maar het resultaat is verderf en
ondergang. God had gelijk: de vrucht van deze boom is dodelijk.
Onafhankelijkheid van God betekent immers de dood omdat de mens geen leven in
zichzelf heeft. Dat heeft God alleen.
"Zoals de Vader leven heeft in zichzelf, zo heeft ook de Zoon
leven in zichzelf; dat heeft de Vader hem gegeven." (Johannes 5:26, NBV2004)
Verschillen tussen levensboom en doodsboom
Laten we de belangrijkste verschillen tussen de levensboom en de doodsboom
eens op een rijtje zetten volgens de vier aspecten van de menselijke
ziel:
| zielsaspect |
levensboom |
doodsboom |
| verstand |
- Gods waarheid dankbaar accepteren
- Gods leefregels opvolgen |
- Luisteren naar de leugens van de satan
- Zelf uitmaken wat goed en kwaad is. |
| gevoel |
- Genieten van Gods zegeningen
- Wat van God is van het hoogste belang vinden |
- Toegeven aan zelfzuchtige verlangens
- Aardse zaken belangrijker vinden dan geestelijke |
| wil |
- Afhankelijk van God willen leven
- Vrijwillige, liefdevolle toewijding aan God |
- Onafhankelijk van God willen leven
- Dwangmatige toewijding aan het eigen ik |
| gedrag |
- Nieuw leven, in verbondenheid met God
- Leven tot eer van de schepper |
- Leven in slavernij aan de zonde en de satan
- Degeneratie en dood |
Levensboom en doodsboom
Als je de verschillen bekijkt, is het dan echt zo moeilijk om te kiezen? Wie
maar een klein beetje zijn verstand gebruikt kiest toch niet voor de dood? Maar
dat is het hem nu juist: we kiezen niet alleen met ons verstand. Ons gevoel
speelt ook een rol, en dat gevoel staat meer open voor
verleiding en voor de
aantrekkingskracht van het aardse. En dat maakt het voor een mens toch moeilijk
om te kiezen.
Onbevangen en onschuldig
Adam en Eva waren volmaakt geschapen, maar hun morele instelling was
nog niet gevormd. Ze leefden in harmonie met God, maar hun hart had nog geen keus gemaakt.
Ze waren nog onbevangen en zuiver. Als stamouders van het menselijke
geslacht hadden ze een enorme verantwoordelijkheid. Ik denk dat de hemel met
ingehouden adem toezag op wat daar in het paradijs zou gaan gebeuren. Eenmaal
zouden ze immers van één van beide bomen gaan eten.
Volgend onderwerp: 2.4.4. Hoe Eva verleid werd
