2.4.4. Hoe Eva verleid werd

 

- Op weg naar de doodsboom - Bij de verboden boom - De kunst van het verleiden - Stap 1 - Eerst de zwakste plek opzoeken - Stap 2 - Twijfel zaaien over Gods goedheid - Stap 3 - Gods waarheid tot leugen verklaren - Stap 4 - De leugen tot waarheid verklaren - Verleid

 

Het moest er een keer van komen dat Adam en Eva oog in oog zouden staan met de satan, Gods vijand. Als ze eerst bij de levensboom waren geweest om daarmee hun toewijding aan God te uiten, zouden ze waarschijnlijk meer kracht en motivatie hebben gehad om staande te blijven tegenover de satan met zijn sluwe verleidingstechnieken.

 

Op weg naar de doodsboom

We kunnen ons afvragen waarom Adam en Eva op die bewuste dag zo dicht bij die doodsboom kwamen. Wat hadden ze er te zoeken? Ze wisten heel goed dat God hen ertegen gewaarschuwd had. Ik kan me niet voorstellen dat ze er per ongeluk bij in de buurt kwamen.

We denken vaak dat verleiding van buitenaf komt, maar de Bijbel leert duidelijk dat die in het eigen hart begint.

"Iedereen komt in verleiding door zijn eigen begeerte, die hem lokt en meesleept." (Jakobus 1:14, NBV2004)

Verleiding begint meestal vat op een mens te krijgen als hij ervoor kiest om zich onnodig dicht bij de plaats van verleiding te wagen. Niemand had Adam en Eva ertoe aangespoord om naar de doodsboom te gaan, God niet en ook de satan niet. Je kunt jezelf afvragen in hoeverre Adam en Eva door de satan verleid werden. Ze kozen er immers zelf voor om zich aan de verleiding bloot te stellen. Op één of andere manier was er een onbestemd verlangen in hun hart ontstaan waardoor ze uit eigen vrije wil naar de doodsboom gingen. Het enige wat de satan daarna nog maar hoefde te doen was: de bestaande begeerte te bevruchten om de dodelijke zonde te laten plaatsvinden.

 

Bij de verboden boom

Toen ze bij de verboden boom kwamen werden Adam en Eva tot hun verrassing verwelkomd door een prachtig dier. Ze wisten misschien niet dat het een verschijningsvorm van de satan was. Over het uiterlijk van de satan lezen we in het Bijbelboek Ezechiël:

"... Dit zegt God, de HEER: Eens was jij een toonbeeld van perfectie, vervuld van wijsheid en volmaakt van schoonheid. Je leefde in Eden, in de tuin van God, en je was bekleed met een keur van edelstenen: met robijn, topaas en aquamarijn, met turkoois, onyx en jaspis, met saffier, granaat en smaragd, gevat in gouden zettingen ..." (Ezechiël 28:12-13, NBV2004)

Hieruit kunnen we op zijn minst concluderen dat de verschijning van de satan indrukwekkend mooi moet zijn geweest.

"Van alle in het wild levende dieren die God, de HEER, gemaakt had, was de slang het sluwst ..." (Genesis 3:1, NBV2004

De satan vertoonde zich daar in de belichaming van een slangachtig dier (zie ook Openbaring 12:9). Niet zo'n verwonderlijke keuze voor zo'n glibberige gladjanus van een verleider. Laten we het dier maar een 'serpent' noemen, in navolging van Engelse Bijbelvertalingen. Dat klinkt erg negatief en dat is ook de bedoeling. Hij werd het sluwste dier genoemd en dat betekent dat zijn intelligentie de geur van verleiding en zonde met zich mee droeg.

 

De kunst van het verleiden

De satan is als geen ander de absolute kampioen in de hogere verleidingstechnieken. In zijn rol als verleider oefent hij geen enkele dwang uit. Nee, hij speelt een veel subtieler spel. Hij doet niets anders dan iemand vriendelijk aanraden om een bestaande behoefte te bevredigen. En als iemand er dan voor kiest om die innerlijke behoeften en verlangens te bevredigen dan doet hij het zelf en ja, dan staat de satan natuurlijk niet in voor de gevolgen.

De satan heeft in het paradijs gebruik gemaakt van een eenvoudige maar doeltreffende verleidingstechniek, waarmee hij niet alleen in het paradijs, maar ook later over de hele wereld miljoenen malen succes heeft gehad. Wees gewaarschuwd: dezelfde trucs gebruikt hij ook op jou en ze zijn lastig te herkennen. Zijn verleidingstechniek komt in het kort op het volgende neer: de waarheid tot leugen verklaren, en de leugen als waarheid aanprijzen. Dit wordt ook benoemd in het volgende Bijbelgedeelte:

"Wee degenen die het kwade goed noemen en het goede kwaad,
die het licht tot duisternis maken en het duister tot licht,
die van zoet bitter maken en van bitter zoet." (Jesaja 5:20, NBV2004)

Deze verleidingstechniek werd door het serpent met de volgende stappen uitgevoerd:

1. de zwakste plek bij de ander opzoeken
2. twijfel zaaien over Gods goedheid
3. een waarheid tot leugen verklaren
4. een leugen tot waarheid verklaren
5. afwachten wat je doet

 

Stap 1 - Eerst de zwakste plek opzoeken

Bij elke strijd is het belangrijk te weten wat de zwakste plek van je tegenstander is. Bij de mens is dat zijn gevoel, dat van binnenuit wordt aangestuurd door innerlijke behoeften en verborgen verlangens. Een behoefte is iets wat bevredigd moet worden om je gelukkig te voelen. Let maar op: bij verleidingen wordt altijd je gevoel aangesproken en je verstand wordt naar de achtergrond geschoven.

De satan wist heel goed dat een vrouw zich van nature meer laat leiden door haar gevoel dan een man en dat zij daardoor ontvankelijker voor verleiding is dan de man. Ook kende hij de behoefte van Adam en Eva naar onafhankelijkheid, een geschapen eigenschap van alle mensen, maar die onder de gehoorzaamheid van God moet worden gebracht.

Er kan nog een andere reden zijn geweest dat de satan Eva aansprak. Adam was een tijd eerder geschapen dan Eva en had al veel meer met God gesproken. Hij was de natuurlijke leider van het echtpaar (1 Timoteüs 2:12-13) en de initiatiefnemer (Genesis 2:24). Door Eva aan te spreken gaf de satan haar de indruk dat zij het voortouw mocht of moest nemen en dat versterkte haar behoefte aan onafhankelijkheid ten opzichte van Adam. Hierdoor ontstond ongetwijfeld enige verwarring, zowel bij Eva als bij Adam, en ook die verwarring hoorde bij de verleidingstactiek van de satan.

 

Stap 2 - Twijfel zaaien over Gods goedheid

Heel subtiel ging de satan Eva's gedachten afleiden van de zegeningen, de toekomstperspectieven en de enorme vrijheid die God aan hen beiden had gegeven. Hij probeerde hun aandacht te richten op dat ene wat God hen niet had toegestaan: het eten van die ene boom. Daarbij ging hij Gods waarheid zo verdraaien dat die belachelijk leek of op zijn minst een beetje vreemd:

"... Dit dier (het serpent) vroeg aan de vrouw: 'Is het waar dat God gezegd heeft dat jullie van GEEN ENKELE BOOM in de tuin mogen eten?' " (Genesis 3:1, NBV2004)

Let goed op: achter elke verleiding staat een leugen. Maar de satan vermengt zijn leugens bijna altijd met een beetje waarheid en dat is erg verraderlijk. In dit geval was het waar dat God het eten van één boom verboden had, omdat de vruchten ervan dodelijk waren. Was dat dan slecht? Eva was even beduusd door deze manier van spreken en werd ogenblikkelijk in de verdediging gedwongen:

"We mogen van de vruchten van alle bomen eten ... behalve die van de boom in het midden van de tuin. God heeft ons verboden van de vruchten van die boom te eten of ze zelfs maar aan te raken; doen we dit toch, dan zullen we sterven." (Genesis 3:2-3, NBV2004)

Eva zette Gods waarheid er wel netjes tegenover, maar toch was de twijfel aan Gods goedheid en voorzienigheid in haar hart gezaaid. En dat was precies waar het serpent op uit was.

Twijfel aan Gods goedheid is de eerste leugen die de satan ook jou en mij probeert aan te praten, vooral bij tegenslag. Hoe gemakkelijk ga je dan denken: "Als God goed is, waarom laat Hij mij dit overkomen?" Laat je NOOIT verleiden om te twijfelen aan Gods goedheid, wat je ooit meemaakt!!!

Door zijn sluwe en toch ook wel redelijk klinkende opening werd Eva letterlijk van haar stuk gebracht: ze stond niet meer stevig op het fundament van Gods waarheid. Misschien was het verbieden van die ene boom toch wel een beetje onredelijk van God.  

Stap 3 - Gods waarheid tot leugen verklaren

De satan ging vervolgens een stapje verder:

"Jullie zullen helemaal niet sterven ..." (Genesis 3:4, NBV2004)

Openlijk werd Gods waarheid tot leugen verklaard. Of misschien ook niet? Het is maar net wat je onder sterven verstaat. De satan wist heel goed dat Adam en Eva niet dood op de grond zouden vallen na het eten van de vruchten en daarom was zijn opmerking toch nog een beetje waar ook. Ja, hij wist het goed te brengen. God bedoelde met sterven in de eerste plaats dat ze in geestelijke zin zouden sterven als ze zondigden en dat hun lichamen sterfelijk zouden worden. Wat Eva betreft: ze begon eraan te twijfelen of het wel redelijk van God was om hen te verbieden van deze bijzondere boom te eten. En dan is het maar een kleine stap om ook de andere woorden van God, over dat sterven, in twijfel te trekken. Zo werkt het.

 

Stap 4 - De leugen tot waarheid verklaren

De satan gaf Eva niet veel tijd om over het vorige na te denken, want meteen daarna haalde hij zijn derde verleidingstechniek tevoorschijn en ging hij zijn eigen leugen als waarheid verkopen:

"Jullie zullen helemaal niet sterven, zei de slang. Integendeel, God weet dat jullie de ogen zullen opengaan zodra je daarvan eet, dat jullie dan als goden zullen zijn en kennis zullen hebben van goed en kwaad." (Genesis 3:4-5, NBV2004)

De satan spiegelde Eva voor dat zij door te eten het hoogst denkbare geluk zou verwerven: door onafhankelijk van God te worden zou ze juist even belangrijk en wijs worden als God en de hoogste vorm van zelfrealisatie bereiken! God had gezegd dat het eten van de doodsboom tot de dood zou leiden, maar de satan schilderde het kennen van goed en kwaad juist voor als de meest aantrekkelijke manier van leven. De gedachten van Eva werden zo vertroebeld dat ze niet meer besefte dat het vooral GODS plan was om de mens 'als God' te laten zijn, alleen via een andere weg, een weg die langs de levensboom liep. De satan wilde de mens alleen maar de dood injagen!

"God is streng. Hij gunt je geen pleziertjes. Alles wat leuk is heeft Hij verboden. God maakt je tot slaven. Wees vrij en kies voor jezelf. Het geluk kun je alleen maken als je voor jezelf opkomt." Dat is de kern van de boodschap die vandaag in allerlei vormen op ons afkomt, in de media en in de steeds meer seculiere samenleving. Het is in wezen precies dezelfde boodschap als die van het serpent in het paradijs en die toen de dood tot gevolg had: op korte termijn de geestelijke dood en op langere termijn ook de lichamelijke dood. Genesis 3 is blijvend actueel! De satan en zijn leugenpakket zullen eenmaal worden vernietigd, maar wie zijn hart op God blijft richten vindt het eeuwige leven. Dat zijn de feiten.

 

Verleid

Daar stond Eva. Haar gevoel werd overspoeld door een zelfzuchtig verlangen naar de wijsheid en de onafhankelijkheid die het serpent haar voorspiegelde. Haar verstand werd bedwelmd met leugens. De verleiding zette haar onder een enorme druk om meteen te beslissen. Het kwam niet in haar op om met Adam te overleggen, ook al was hij eindverantwoordelijk voor hen beiden. Maar nee, hoe sterker de verleiding, hoe meer het verstand wordt uitgeschakeld.

Toegeven aan verleiding is gemakkelijk: het gaat eigenlijk vanzelf. Maar het weerstaan van verleiding kost innerlijke strijd en dat is vermoeiend. Een verleiding schreeuwt altijd om impulsieve, snelle beslissingen.

"... als die begeerte bevrucht is, baart zij zonde; en als de zonde volgroeid is, brengt zij de dood voort." (Jakobus 1:15, NBG1951)

In die paar momenten groeide bij Eva een sluimerende behoefte tot een verlangen, en van een verlangen tot een sterke begeerte. En al kijkend naar die aantrekkelijke vruchten werd die begeerte, bevrucht, zodat het de dodelijke zonde voortbracht:

"(1) De vrouw keek naar de boom. (2) Zijn vruchten zagen er heerlijk uit, ze waren een lust voor het oog, en ze vond het aanlokkelijk dat de boom haar wijsheid zou schenken. (3) Ze plukte een paar vruchten (4) en at ervan ..." (Genesis 3:6, NBV2004)

En daarmee werd het lot van de mensheid bezegeld.

Zie ook hoofdstuk 'Verleidingen'.

 Volgend onderwerp: 2.4.5. Gevallen mensen