2.2.2. Wie is de satan?

Satan of duivel

Het woord 'satan' betekent letterlijk 'tegenstander'. Datzelfde woord komen we in de Hebreeuwse brontekst bijvoorbeeld tegen in de geschiedenis van Bileam.

De benaming 'duivel' is een andere naam voor de satan en is van oorsprong een Grieks woord (diabolos) en betekent letterlijk door-elkaar-gooier, ook in de betekenis van scheidingveroorzaker, lasteraar, haatzaaier. Het woord 'duivel'  wordt in het Nieuwe Testament vaker gebruikt dan 'satan'. De duivel en de satan stellen dezelfde persoon voor.

"... de draak, de slang van weleer, die ook duivel of satan wordt genoemd ..." (Openbaring 20:2, NBV2004)

De satan is een geestelijk wezen

De satan is geschapen als een engel, en hij is dus een geestelijk wezen zonder lichaam.

God heeft de mens zo gemaakt, dat hij alleen normaal functioneert in verbondenheid met Hemzelf, door de inwoning van de Heilige Geest in de geest van de wedergeboren mens. Door de Heilige Geest ervaart de gelovige in zijn gemoed de gezegende aanwezigheid van God, een enorme geestelijke vrijheid en het vermogen om lief te hebben en God te dienen. Juist in het dienen van God ligt de sleutel tot het hoogste levensgeluk van de mens.

De satan probeert ook gebruik te maken van de menselijke geest, door demonische beïnvloeding, met bezetenheid als uiterste vorm van gebondenheid aan de demonische wereld. De gevolgen zijn geestelijke slavernij, psychische stoornissen, ziekte, angst en wanhoop, haat tegenover alles wat waarde voor God heeft, vooral tegenover Gods kinderen. Hoe meer iemand zich door de satan tot zonde laat verleiden en hoe sterker zijn geestelijke verbondenheid met de satan is, hoe dieper een mens wegzakt in een moeras van zonde en ellende.

Drie-eenheid van de satan

De satan is in veel opzichten Gods tegenbeeld en ook Gods na-aper. Daarom is het niet verwonderlijk dat de satan ook een soort drie-eenheid in zich heeft. In het volgende Bijbelvers komen we drie manifestaties tegen van de satan:

"En de duivel, die hen misleidde, werd in de poel van vuur en zwavel geworpen, waar ook het beest en de valse profeet reeds zijn ...." (Openbaring 20:10, HSV2010)

Deze drie verschijningsvormen van de satan (draak, beest en valse profeet) kunnen we tot op zeker opzicht vergelijken met de drie Godspersonen (Vader, Zoon en Heilige Geest).

functie Godspersoon satanspersoon
hoogste gezag Vader draak (de satan)
focus op de materiële wereld Zoon beest (wereldlijke, antichristelijke macht)
focus op de geestelijke wereld Heilige Geest valse profeet (leugenachtige, religieuze macht)

Satanische drie-eenheid, vergeleken met Goddelijke drie-eenheid

Verschijningsvorm 1: draak

De DRAAK is een symbolische benaming voor de satan, het hoofd van de duivelse machten in de geestelijke wereld. Hij heeft vele demonen onder zich: de gevallen engelen die de satan zijn gevolgd in zijn opstand tegen God. In het Bijbelboek Openbaring wordt de satan ook vaak de 'draak' genoemd.

"... een grote vuurrode draak met zeven koppen en tien horens. En op zijn koppen zeven diademen. En zijn staart veegde het derde deel van de sterren van de hemel en wierp die op de aarde ..." (Openbaring 12:3-4, HSV2010)

De zeven koppen en tien kronen zijn een symbolische illustratie van zijn macht. Ook de satan heeft een 'koninkrijk' (zie bijvoorbeeld Matteüs 12:26). Het tweede deel van dit bovengenoemde Bijbelgedeelte doet denken aan de zondeval van de satan, waarbij een deel van de engelen (=sterren) de kant van de satan kozen en daarna 'gevallen engelen' of demonen genoemd worden.

Verschijningsvorm 2: beest

Het BEEST wordt in het Bijbelboek Openbaring beschreven als satans vertegenwoordiging op aarde in de vorm van demonisch geïnspireerde antichristelijke wereldmachten door de eeuwen heen. In Openbaring 13:1-10 lezen we dat hij evenals de draak (=satan) een monster is met zeven koppen en tien horens. Net zoals Jezus het evenbeeld van God de Vader is, zo is het beest de aardse verschijningsvorm van de satan zelf. Het beest is een tegenbeeld van het 'Lam van God' (=Jezus).

Het beest kenmerkt zich door wreedheid, onderdrukking van alle onderdanen, vervolging van gelovigen en godslastering. Het is niet moeilijk om wereldlijke machten in onze recente geschiedenis aan te wijzen met die kenmerken. Denk maar aan dictators als Hitler in Duitsland, Stalin in de voormalige Sovjet-Unie en Kim-Il-Sung in Noord-Korea. Het beest vertegenwoordigt alle antichristelijke regimes en dictators van alle tijden.

Veel Bijbelgedeelten over antichristelijke machten doen ook denken aan één toekomstige antichristelijke wereldleider die meer macht zal hebben dan al zijn voorgangers. Die wordt meestal 'de antichrist' genoemd.

Verschijningsvorm 3: valse profeet

De VALSE PROFEET wordt in het Bijbelboek Openbaring beschreven als de leugenprofeet van de satan. Deze leugenprofeet is de tegenhanger van de Heilige Geest, die ook wel 'Geest van de waarheid' wordt genoemd (Johannes 14:17). De valse profeet is er door de eeuwen heen op uit om de mensheid te misleiden, God en godsdienst belachelijk te maken, mensen te weerhouden om God te kennen en te dienen, en gelovigen tot zonde te verleiden. Kijk bijvoorbeeld maar naar de eeuwenoude, irrationele haat van grote groepen mensen tegenover Joden, christenen en alles wat met beide godsdiensten te maken heeft.

De valse profeet wordt in Openbaring 13:11-17 ook vergeleken met een beest. Daarvan is onder meer te lezen:

"Toen zag ik een tweede beest, dat opkwam uit de aarde. Het had twee horens, net als een lam, en het sprak als een draak. Voor de ogen van het eerste beest oefende het heel diens macht uit. Het dwong de aarde en alle mensen die erop leefden het eerste beest ... Het verrichtte indrukwekkende tekenen, het liet voor de ogen van de mensen zelfs vuur uit de hemel neerdalen op de aarde. Het wist de mensen die op aarde leven te misleiden door de tekenen die het voor de ogen van het eerste beest kon verrichten ..." (Openbaring 13:11-14, NBV2004)

Deze beschrijving laat zien dat de satan in diepste wezen een sluwe verleider is en dat hij mensen vooral door verleiding in zijn macht krijgt of houdt.

"en allen die verloren zullen gaan, zal hij met zijn kwaadaardigheid verleiden. Want ze hebben de liefde voor de waarheid, die hen had kunnen redden, niet aanvaard. Daarom treft God hen met verblinding, zodat ze dwalen en de leugen geloven. Zo zal iedereen die de waarheid niet gelooft maar behagen schept in onrecht, worden veroordeeld." (2 Tessalonicenzen 2:10-12, NBV2004)

Het is zaak om dicht bij God te blijven en ook vol van zijn Woord en zijn Geest te zijn. Alleen dan kun je de antichristelijke machten van vandaag herkennen.

Zie ook onderwerp 'Antichrist' in hoofdstuk 'Wederkomst van Jezus'