2.2.3. Tegenstander van God
De satan is Gods rivaal
De satan was geschapen
met een vrije wil en hij kon dus ook voor of tegen God kiezen.
Hij heeft als eerste
in de geestelijke wereld vanuit zijn
zucht naar onafhankelijkheid en macht gekozen om in opstand te komen tegen
God. Daarmee deed hij in
zijn overmoed een greep naar de troon.
De satan wist natuurlijk dat God veel machtiger was dan hij zelf. Zijn
enige mogelijkheid om een
echte rivaal van God te worden was om precies het tegenbeeld van God te zijn.
Doordat hij zelfstandig wilde zijn en dus los van God zou moeten leven,
koos hij daarbij in feite voor de dood als een alternatieve vorm van leven. In
Gods koninkrijk vinden we gerechtigheid en leven. In het rijk van de
satan vinden we zonde en dood. De satan was beslist niet gek en had goed
denkwerk verricht. Hij moet zichzelf 100%
kans van slagen hebben gegeven, anders was hij er nooit aan begonnen.
Toch moeten we de satan niet zien als een soort anti-god, want hij is niet
meer dan een door God geschapen wezen. Hij wordt in de Bijbel wel 'god van deze
eeuw' genoemd (2 Korintiërs 4:4, NBG1951), maar de term 'god' wordt
wel vaker gehanteerd voor
geschapen wezens (bijvoorbeeld in Exodus 4:16; Psalm 82:1) maar dan
in de betekenis van
gezagspersoon. Nee, een echte god is de satan niet, omdat God nadrukkelijk stelt
dat Hij de enige God is en dat er buiten Hem geen goden zijn. De satan is een
opstandige engel, niet meer en niet minder. Onderschat hem niet, maar overschat
hem ook niet.
Wankele troon van de satan
In de Bijbel lezen we dat Jezus de macht van de satan erkent en het feit dat
hij een soort koninkrijk heeft, dat vijandig staat tegenover Gods koninkrijk:
"En als de satan de satan uitdrijft, dan is hij tegen zichzelf
verdeeld; hoe kan zijn rijk dan standhouden?" (Matteüs 12:26, HSV2010)
De satan heerst over een groot aantal demonen (gevallen engelen) en sinds de
zondeval van de mens
heeft hij ook de heerschappij over de aarde en zijn
bewoners. Maar mensen die door Jezus zijn
gered, zijn onttrokken aan zijn
machtsgebied:
"Hij heeft ons ontrukt aan de macht van de duisternis en
overgebracht naar het koninkrijk van zijn geliefde Zoon." (Kolossenzen 1:13,
WV2012)
Toen de satan Jezus bij zijn
verzoekingen
in de woestijn alle koninkrijken
van de aarde aanbod als Hij hem zou aanbidden, sprak Jezus zijn bevoegdheid niet
tegen (Matteüs 4:8-10). De satan heeft wel degelijk macht over de
aarde, maar wel binnen de beperkingen die de almachtige God hem oplegt.
Terwijl God gekozen had voor waarheid en gerechtigheid als het
fundament voor zijn troon, kon de satan niets anders dan kiezen voor leugen en
ongerechtigheid. Jezus zei over hem:
"Gerechtigheid en recht zijn het fundament
van Uw (=Gods) troon ..." (Psalm 89:15, HSV2010)
"... Wanneer hij (=de satan) de leugen spreekt, spreekt hij
vanuit wat van hemzelf is, want hij is een leugenaar en de vader van
de leugen." (Johannes 8:44, HSV2010)
Het rijk van de satan kan alleen daarom al niet
standhouden. Er ligt een ingebouwde tijdbom onder zijn troon. Een rijk dat vol
is van leugen. En het kwade richt zichzelf te gronde door gebrek aan
verstandig beleid en structuur. Dat rijk is dan ook de meest chaotische organisatie
die er bestaat. Vooral in de eerste boeken van Frank Peretti komen
we geromantiseerde beschrijvingen tegen van de
demonische wereld. Daarin worden de demonische machthebbers beschreven als een
stelletje individualisten, die allemaal op eigen macht uit zijn, die elkaar
voortdurend wantrouwen en als het even kan elkaar de hersens inslaan. Dat kon
in grote lijnen wel eens een juiste beschrijving zijn. De hemel is vol van
gehoorzaamheid, harmonie en vrede. Doordat bij de satan alles precies andersom
gaat, mogen we er van uit gaan dat er in het duistere rijk van de satan sprake is
van ongehoorzaamheid, brute macht, disharmonie en slaande ruzie. Het
enige wat de machten van de
hel samenbindt is de gemeenschappelijke afkeer van God en vooral van Jezus,
die door zijn plaatsvervangend
sterven aan het kruis de macht van de satan een
dodelijke slag heeft toegebracht.
De satan heeft beperkte macht
De macht van de satan en zijn demonen is dus begrensd en niet te vergelijken
met de almacht van God. Vooral
uit het Bijbelboek Job kunnen we daar iets over leren:
- De satan heeft een ondergeschikte positie in de hemel en is nog altijd
verantwoording schuldig aan God (Job.1:10-13).
- De satan is niet meer dan een geschapen wezen en daardoor kan hij niet op
meerdere plaatsen tegelijk aanwezig zijn, terwijl God overal tegelijk kan
zijn (Job 1:6-7).
- De satan kent de toekomst niet zoals de alwetende God, anders zou hij
weten dat Job niet zou bezwijken onder zijn beproevingen (Job 1:9-11).
- God beperkt de satan in zijn doen en laten (Job 1:12; 2:6) en niet
andersom.
Vooral in het Bijbelboek Openbaring kunnen we op veel plaatsen lezen dat de satan alleen
kan optreden binnen de grenzen die God hem toestaat. Zo vreselijk
zelfstandig is hij dus ook weer niet. Het feit DAT God hem toestaat
een bepaalde macht uit te
oefenen is een onderdeel van Gods ondoorgrondelijke handelswijze. We moeten er
op vertrouwen dat God daarbij geen fouten maakt.
Ambities van de satan
Het doel van de satan is altijd geweest om God van zijn troon te stoten en
zelf de heerser van de hele schepping te worden. Om dat doel te bereiken zou hij een
groot aantal invloedrijke volgelingen nodig hebben. Uit Bijbelse gegevens kunnen
we afleiden dat hij tot nu toe heel wat pogingen gedaan heeft om dit voor elkaar
te krijgen:
- Een groot aantal engelen heeft zijn kant gekozen en is
opstandig geworden tegen God.
- Door de zondeval op aarde is de hele
mensheid onder zijn gezag gekomen.
- Toen de Zoon van God naar de aarde
kwam om de mensheid van de ondergang te redden probeerde de satan Hem tot
zonde te verleiden en voor zich te winnen. Jezus liet zich niet verleiden.
Sterker nog: door zijn kruisdood
opende Jezus de weg tot verlossing
voor mensen. Dat wil in dit verband zeggen: verlossing uit de macht van de
satan.
- In deze tijd, tussen de eerste komst en de wederkomst van Jezus, doet de
satan alles om Gods volk tot zonde te
verleiden en blind te maken voor Gods
waarheid.
- Aan het einde van het
messiaanse vrederijk zal hij proberen om de hele mensheid in opstand te
brengen tegenover Jezus, die dan over de aarde zal regeren. Het zal hem niet
lukken. Daarna gaat hij zijn uiteindelijke, welverdiende veroordeling
tegemoet: een roemloos einde.
In Openbaring 20 lezen we dat uiteindelijk, als de bestaande hemel
en aarde verdwenen
zullen zijn, er nog maar één
troon over zal zijn: die van onze Schepper. De satan en zijn demonen zullen
dan genoegen moeten nemen met de meest vernederende positie: de hel
in de vuurpoel, de ultieme plaats van dood en verderf. God
zal dan ZITTEN op zijn troon zoals altijd, en dat is een aanduiding van
zijn macht. De satan
zal uiteindelijk in de vuurpoel GEWORPEN worden, een aanduiding van zijn totale
onmacht. Wat een vernedering voor zo'n trots personage!
Zie onderwerp
'Geschiedenis
van Gods koninkrijk' in hoofdstuk 'Gods
koninkrijk' voor een overzicht van de strijd tussen Gods koninkrijk en het
koninkrijk van de satan door alle eeuwen heen.
Volgend onderwerp: 2.2.4. Karakter van de satan
