3.5.11. Heer en knecht

Deze gelijkenis vind je alleen in Lucas 17:7-10. Het thema van deze gelijkenis is 'nederigheid'.

Wat eraan voorafging

Zoals bij veel van Jezus' gelijkenissen, is het ook bij deze gelijkenis belangrijk te weten wat Jezus daarvoor gezegd heeft. Lees maar:

"... Als jullie geloof hadden als een mosterdzaadje, zouden jullie tegen die moerbeiboom zeggen: 'Trek je wortels uit de grond en plant jezelf in de zee!' en hij zou jullie gehoorzamen." (Lucas 17:6, NBV2004)

Met deze woorden had Jezus zijn discipelen uitgedaagd om zelfs de meest onmogelijke wonderen te verrichten vanuit geloof in Gods almacht. Die uitdaging geldt voor alle christengelovigen en sommigen hebben dat ook gedaan. We kunnen dat bijvoorbeeld lezen in het Bijbelboek Handelingen, maar het gebeurt vandaag de dag ook nog steeds. Nu is het voor gelovigen, vooral als ze een bijzondere bediening hebben in Gods koninkrijk, erg verleidelijk om trots worden op hun geloofsprestaties en zich beter te voelen dan anderen. Jezus wist dat natuurlijk en daarom ging Hij na deze woorden in één adem door met de gelijkenis die we nu gaan bekijken.

Een trouwe knecht doet wat hem is opgedragen

"Als iemand van jullie een knecht zou hebben die ploegt of de kudden weidt, dan zal hij, wanneer die thuiskomt van het land, toch niet tegen hem zeggen: 'Ga maar meteen aan tafel'? Zal hij niet veel eerder tegen hem zeggen: 'Maak iets te eten voor me klaar, doe je gordel om en bedien me terwijl ik eet en drink, en daarna kun je zelf eten en drinken'? Hij bedankt de knecht toch niet omdat die gedaan heeft wat hem is opgedragen?" (Lucas 17:7-9, NBV2004)

Het woord voor 'knecht' in de Griekse brontekst betekent eigenlijk 'slaaf'. Christengelovigen zijn als het ware slaven van Jezus, want ze hebben hun nieuwe leven aan Jezus te danken. Jezus heeft hen immers van de geestelijke dood gered en onvergankelijk leven gegeven. Jezus heeft door zijn plaatsvervangend sterven de prijs betaald om hen, die eerst slaven van de satan waren, vrij te kopen. Daarom zijn christengelovigen het eigendom van Jezus geworden om God te gehoorzamen:

"... als slaven van Christus, die van harte alles doen wat God wil." (Efeziërs 6:6, NBV2004)

We vinden het als christengelovigen niet prettig om slaven van Jezus te worden genoemd. We lezen liever Bijbelteksten die ons vertellen dat we geliefde kinderen en erfgenamen van God zijn. Of Bijbelteksten over God die voor ons zorgt en ons van alle kanten zegent. We voelen ons liever belangrijk dan onbelangrijk.

Maar hebben we alles gedaan wat God wil?

Een slaaf wordt niet bedankt door zijn meester, zelfs niet als hij doet wat van hem gevraagd wordt. Maar geen enkele christengelovige is volmaakt in het dienen van Jezus. Wij doen allemaal verkeerde dingen en zelfs in het beste wat we doen schieten we nog tekort. En veel wat God van ons vraagt doen we niet. Over slaven die NIET gehoorzamen zei Jezus het volgende:

"En werp de onnutte slaaf uit in de buitenste duisternis; daar zal gejammer zijn en tandengeknars." (Matteüs 25:30, HSV2010)

Deze woorden komen uit de gelijkenis van de onbarmhartige dienaar. Goed beschouwd lezen we in deze uitspraak van Jezus wat het verdiende loon is voor christengelovigen die liever NIET leven zoals God dat wil!

Jezus beëindigt de gelijkenis met de volgende woorden, waar we niet vrolijk van worden:

"Zo moet ook u, wanneer u gedaan hebt al wat u opgedragen is, zeggen: Wij zijn onnutte slaven, want wij hebben slechts gedaan wat wij moesten doen." (Lucas 17:10, HSV2010)

Met deze vernederende uitdrukking spreekt Jezus de volle waarheid. Laten we blij zijn dat Jezus met ons wil verder gaan, ondanks al onze onvolmaaktheden!

Deze uitspraken geven ons een ongemakkelijk gevoel. Ik denk dat dit één van de minst populaire gelijkenissen van Jezus is. En ... veel moderne Bijbelvertalingen laten het woord 'onnutte' domweg uit de vertaling weg. Om de tere zieltjes van de Bijbellezers te sparen? En dat woord is nu net waar het om gaat in deze gelijkenis!

Gepaste nederigheid

Waarom kwam Jezus met deze 'neerdrukkende' gelijkenis aan? Terwijl Hij bij een andere gelegenheid zelfs een gelijkenis vertelde over een meester die een trouwe slaaf trakteerde op een maaltijd (Lucas 12:37). En heeft Jezus ook niet gesproken over loon in de hemel voor zijn trouwe volgelingen (bijvoorbeeld in Matteüs 6:4)? Gelijkenissen kunnen over verschillende geloofsaspecten gaan en daarom mogen we ze niet tegen elkaar uitspelen. Jezus wilde zijn twaalf discipelen (en ook jou en mij) niet alleen overtuigen van Gods vriendelijkheid en zorgzaamheid, maar ook waarschuwen voor geestelijke trots. En dat is één van de meest voorkomende verleidingen voor christenen met een groeiend geloofsleven! Jezus wil ons uitdagen en aansporen om een houding te hebben van gepaste nederigheid en bescheidenheid tegenover onze Heer.

Jezus heeft ooit gezegd:

"Neem Mijn juk op u en leer van Mij dat Ik zachtmoedig ben en nederig van hart; en u zult rust vinden voor uw ziel" (Matteüs 11:29, HSV2010)

Jezus, die door de profeet Jesaja de knecht van God wordt genoemd (bijvoorbeeld in Jesaja 50:10), heeft zelf het ultieme voorbeeld gegeven van nederigheid:

"Hij (=Jezus) heeft zijn grootheid opgegeven door de gestalte van een slaaf te aanvaarden en aan mensen gelijk te worden. Hij leefde als een mens en hij vernederde zich door gehoorzaam te worden tot in de dood, de dood aan een kruis." (Filippenzen 2:7-8, GNB1996)

En Jezus daagt jou en mij uit om zijn voorbeeld van nederigheid, bescheidenheid en gehoorzaamheid te volgen.

Zie ook onderwerp 'Trots en nederigheid' in hoofdstuk 'Zwakheid en kracht'.

 Volgend onderwerp:  3.5.12. Huis op de rots