link naar Home Page  Bijbelstudies - startmenu  

 

 Helpdesk    Site info    Zoeken    Extra  

 

 

 

3.5.31. Verloren zoon 1 - Gelukzoeker

Inhoud:

- De jongste zoon
- 'Heerlijke vrijheid - het ultieme geluk'
- Armzalig bestaan
- Inkeer
- Conclusie
- Gespreksvragen


Deze gelijkenis wordt ingeleid in de eerste twee gelijkenissen onder de titel: 'Verloren en gevonden'.

De jongste zoon

 

Er was een man die twee zonen had.

"De jongste van hen zei tegen zijn vader: 'Vader, geef mij het deel van uw bezit waarop ik recht heb ...' " (Lucas 15:12, NBV2004)

De jongste zoon heeft genoeg van de bevoogding van zijn vader en wil op eigen benen staan. Hij doet denken aan een onvolwassen puber die zich afzet tegenover zijn ouderlijk huis. Hij meent overal recht op te hebben, terwijl hij te onvolwassen is om zelf verantwoordelijkheid te nemen. Hij wil alles meemaken wat de wereld te bieden heeft. Hij heeft een geweldige zelfoverschatting en diepe minachting over alles wat van thuis komt. Hij zoekt zijn geluk in alles wat spannend, nieuw en uitdagend is.

Normaal gesproken werd een erfenis in Jezus' dagen pas verdeeld bij het overlijden van de vader, maar in sommige gevallen nam de vader het initiatief om bij zijn leven zijn beschikbare geld onder zijn zonen te verdelen: tweederde deel voor de oudste en één derde deel voor de andere zonen samen. Het gebeurde eigenlijk nooit dat zonen erom vroegen, omdat zoiets als buitengewoon onrespectvol werd beschouwd. Maar dat is precies wat de jongste zoon WEL doet. De reactie van de vader is opmerkelijk:

"... De vader verdeelde zijn vermogen onder hen." (Lucas 15:12, NBV2004)

Dit zal de toehoorders van Jezus erg verrast hebben: welke vader doet nou zoiets stoms? Die vader begrijpt toch wat zijn jongste zoon van plan is en weet toch dat daar weinig goeds uit kan voortkomen. Merkwaardig genoeg geeft de vader zijn zoon geen preek, maar hij geeft hem de beschikking over zijn erfdeel om ermee te doen wat hij wil. Hij neemt geen beschermende houding aan tegenover zijn zoon, maar laat hem gewoon gaan. Dit laat zien dat God de eigen wil van mensen respecteert zodat ze zelf hun keuze kunnen maken: of ze in afhankelijkheid van God willen leven of zelf uitmaken waar ze hun heil, hun geluk willen zoeken.

Let ook even op de oudste zoon: ook hij krijgt de beschikking over zijn erfdeel (Lucas 15:12). Dit ontgaat veel Bijbellezers. Het laat zien dat God strikt eerlijk is en iedereen met dezelfde liefde en respect behandelt. Waarschijnlijk doet de oudste zoon helemaal niets met het vermogen dat zijn vader hem heeft toegewezen. Alsof het hem koud laat. Hij blijft zijn werk doen zoals hij tot dusver had gedaan. Ongetwijfeld minacht hij zijn jongere broer omdat die om zijn erfdeel vroeg. Zelf zou hij nooit zoiets doen!

'Heerlijke vrijheid - het ultieme geluk'

 

"En niet veel dagen daarna maakte de jongste zoon alles te gelde en reisde weg naar een ver land en verkwistte daar zijn vermogen in een losbandig leven." (Lucas 15:13, HSV2010)

De jongste zoon laat er geen gras over groeien. Hij verlangt ernaar om zo gauw mogelijk het saaie boerenbedrijf van zijn vader achter zich te laten en een vet gaaf nieuw leven te beginnen. Hij laat alles achter en gaat er vandoor. Hij gaat vooral VER bij zijn vader vandaan. Hij kan zijn geluk niet op. Eindelijk is hij vrij van de knellende banden van zijn ouderlijk huis. Helemaal vrij zijn om te doen wat je zelf wilt, dat is pas echt geluk! Wow!

Maar als heilzame gezinsbanden worden verbroken, ontaardt zulk 'geluk' al gauw in losbandigheid en dat leidt gegarandeerd tot schadelijke gebondenheid aan je eigen begeerten en verslaving. De jongeman geeft handenvol geld uit alsof het niet op kan. Maar zijn geld raakt na een poosje WEL op. Het 'mooie leven' houdt dan ook op.

Wereldse genoegens leveren nu eenmaal geen blijvend geluk op en zorgen vroeg of laat altijd voor een kater. Het lijkt allemaal zo mooi, maar het is schijngeluk. Wie de roddelbladen over beroemdheden leest, weet er alles van. Maar voor de jonge feestvierder komt er als klap op de vuurpijl nog en tweede ramp overheen: een hongersnood.

"Toen hij er alles doorgebracht had, kwam er een zware hongersnood over dat land en hij begon gebrek te lijden." (Lucas 15:14, NBG1951)

Zijn prachtige droom valt aan scherven.

Armzalig bestaan

 

"En hij trok er op uit en drong zich op aan een der burgers van dat land en die zond hem naar het veld om zijn varkens te hoeden. En hij begeerde zijn buik te vullen met de schillen, die de varkens aten, doch niemand gaf ze hem." (Lucas 15:15-16, NBG1951)

De jongeman moet nu een baan zoeken om aan de kost te komen, maar gemakkelijk is dat niet in crisistijd. Niemand zit op hem te wachten. Uiteindelijk mag hij na lang aandringen bij een boer op de varkens passen, maar de beesten krijgen beter te eten dan hij. Nota bene: varkens! Dat zijn bij het Joodse volk onreine dieren zoals in de wet van Mozes is beschreven. Op zulke beesten passen is wel het meest verachtelijke baantje wat hij ooit had kunnen bedenken. Na een leven van overdaad zit hij nu met een knorrende maag bij de varkens die knorren van genoegen vanwege het voer dat ze krijgen. Hij vraagt aan de boer of hij ook wat van de schillen mag eten, maar dat wordt hem niet gegund. De jonge man is nu alles kwijt: zijn geld, zijn reputatie, zijn waardigheid, hij is gewoon niets meer waard. Hij was eropuit gegaan om het leven te ontdekken en om te ontdekken wie hij zelf is: hij is een loser, een nul. Hij heeft niets meer en hij is niets meer.

Inkeer

 

Maar deze beproeving heeft een heilzame uitwerking op hem. Vaak zijn er moeilijke levensomstandigheden nodig om iemand te doen nadenken over wat er werkelijk toe doet in het leven. Hij gaat nadenken over zijn jeugd, en moet vooral denken aan zijn vader die altijd het beste met hem voorhad en ervoor zorgde dat het hem aan niets ontbrak. Die hem zelfs respecteerde en hem de vrije keus gaf om eigen beslissingen te nemen. Hoe had hij zo stom kunnen zijn om dat allemaal overboord te gooien en zo ver bij zijn vader vandaan te gaan!

"Toen kwam hij tot zichzelf en dacht: De dagloners van mijn vader hebben eten in overvloed, en ik kom hier om van de honger." (Lucas 15:17, NBV2004)

Hij gaat de realiteit onder ogen zien en dat is heel verhelderend. Hij overweegt om naar huis te gaan. Maar kan hij dat wel doen? Hij heeft het geld van zijn vader opgemaakt en heeft hem een grote schande bezorgd, dus hij kan geen rechten meer doen gelden als zijn zoon. Maar als knecht van zijn vader zou hij het toch nog veel beter hebben dan bij die krenterige varkensboer. Zijn vader! Hij had van alles op zijn vader aan te merken zoals alle onvolwassen kinderen dat hebben vanaf een bepaalde leeftijd. Maar hij weet één ding zeker: zijn vader zou altijd van hem blijven houden. En die laatste gedachte geeft hem een sprankje moed en hoop. Misschien is het toch niet zo'n gek idee om naar huis te gaan. Het is geen verheven motief dat hem tot die beslissing brengt. Hij doet het niet uit liefde voor zijn vader, maar uit puur eigenbelang. Hij heeft gewoon honger en zit volledig aan de grond. Uiteindelijk neemt hij zijn besluit:

"Ik zal opstaan en naar mijn vader gaan ..." (Lucas 15:18, HSV2010)

En die beslissing is het moment van zijn bekering. En zo gaat hij de lange weg naar huis. Op blote voeten, als een slaaf. Waarschijnlijk met gehavende kleren, stinkend naar varkensmest. Nog minder dan als de zoon uit een welvarend gezin, nog minder dan een dagloner. En hij weet ook precies wat hij tegen zijn vader wil zeggen:

"... Vader, ik heb gezondigd tegen de hemel en tegenover u. En ik ben het niet meer waard uw zoon genoemd te worden. Maak mij als één van uw dagloners." (Lucas 15:18-19, HSV2010)

Conclusie

 

Deze gelijkenis leert ons een aantal belangrijke Bijbelse levenslessen:

  • Geld uitgeven aan alles waar je van kunt genieten geeft een tijdelijk geluksgevoel, maar geen blijvend geluk.
  • Wie Gods liefde afwijst is daarmee een 'verlorene' geworden en is op weg naar de ondergang.
  • Vrijheid zonder zelfbeheersing leidt tot slavernij aan eigen begeerten.

Lees het vervolg in het volgende onderwerp 'Verloren zoon 2 - Thuiskomst'.

Gespreksvragen

 

  1. Vind je het niet vreemd dat de vader zijn jongste zoon zo tegemoet kwam en hem liet gaan? Hoe zou jij reageren wanneer één van je kinderen met zulke wilde plannen aankwam?
  2. Wat deed de oudste zoon met het erfdeel dat zijn vader hem gaf?
  3. Herken je iets van jezelf in het onbesuisde gedrag van de jongste zoon? Heb je ooit zulke onnadenkende stappen in je leven genomen en wat was daarvan het resultaat?
  4. Heb je ooit meegemaakt dat wereldse genoegens je een kater bezorgden?
  5. Waardoor kwam de jongste zoon tot inkeer?
  6. Welke motieven had de jongste zoon voor zijn terugkeer?

Volgend onderwerp:

 3.5.32. Verloren zoon 2 - Thuiskomst 

 

 

 

HELPDESK

 

HELPDESK

Site info
- Wat betekent herschepping?
- Wat vind je op deze site?
- Achtergrond
- Vier aspecten
- Copyright

 

 

 

 

Helpdesk

Zoeken
- Zoekmogelijkheden
- Tips voor zoektermen
- Populaire zoektermen
- Inhoudsopgave (kort)
- Inhoudsopgave (lang)
- Trefwoord index
- Bijbeltekst index

 

 

 

 

 

Extra
- Geloofsvragen
- PDF bestanden downloaden
- Printklare pagina's
- Gespreksvragen
- Thema's voor Bijbelkringen
- Thema's kerkelijk jaar
- Cursus 'Gods karakter'

 

Herschepping Bijbelstudies - versie 3.4.