|
Helpdesk Site info Zoeken Extra
|
3.8.26. Jezus naar Pilatus
Inhoud:
- Wie was Pontius Pilatus?
- Het Sanhedrin heeft haast
- Beschuldigingen
- Pilatus stelt vragen over Jezus' koningschap
Wie was Pontius Pilatus?
Pilatus (Pontius was zijn familienaam) was voorheen een officier bij de Pretoriaanse lijfwacht van de Romeinse keizer Tiberius. Vanwege zijn kwaliteiten werd Pilatus gepromoveerd tot prefect van Judea, waar ook Samaria bij gerekend werd. Hij had ook de status 'vriend van de keizer' en als ereteken droeg hij altijd de bijbehorende ring die hij van Tiberius had gekregen. Herodes Antipas regeerde toen als viervorst over Galilea en Perea. Pilatus woonde en werkte niet in Jeruzalem, maar in Caesarea, de bestuurlijke hoofdstad van die gebieden. Caesarea was helemaal in Romeinse stijl opgetrokken, met alle vormen van cultuur en vermaak die je ook in Rome vond. Kortom: eerder een Romeinse dan een Joodse stad, vol afgoderij en zedeloosheid. Tijdens de weken rondom Pesach verbleef Pilatus in de Antonia burcht in Jeruzalem, samen met zijn vrouw Procula. Pilatus en Procula hadden geen kinderen.
Pilatus had de opdracht om te zorgen dat de verschuldigde belastingen werden geïnd en naar Rome werden gezonden. Hij moest alles respecteren wat met de Joodse godsdienst te maken had en goede relaties onderhouden met de Joodse leiders. Wel lag het recht van berechting (doodstraf) bij Pilatus, dus zelf mochten de Joodse leiders geen doodstraf uitvoeren. Om de Joodse leiders tegemoet te komen had Pilatus enkele jaren geleden de volgende afspraak gemaakt: eenmaal per jaar mochten ze eisen dat iemand, die door Pilatus ter dood was veroordeeld, zou worden vrijgesproken.
De relatie tussen Pilatus en Herodes Antipas was tamelijk gespannen. De keren dat Pilatus een bestuurlijke fout had gemaakt, was Antipas er als de kippen bij geweest om dat bij de keizer bekend te maken. Antipas droomde ervan dat hij ooit koning zou worden over een groter gebied, inclusief Judea, evenals destijds zijn vader, Herodes de Grote.
Het Sanhedrin heeft haast
" 's Ochtends in alle vroegte kwamen de hogepriesters, de oudsten en de schriftgeleerden en het hele Sanhedrin in vergadering bijeen. Na Jezus geboeid te hebben, brachten ze hem weg en leverden hem over aan Pilatus." (Marcus 15:1, NBV2004)
De Joodse leiders wilden Jezus ter dood laten brengen, maar het moest allemaal wel voorbij zijn voordat de avond inviel en een belangrijke sabbatdag begon (NIET de wekelijkse sabbatdag op zaterdag, zie Johannes 19:31). Daarom klopten ze op een ongebruikelijk vroeg tijdstip bij Pilatus aan. Waarschijnlijk had Pilatus nog nooit zo vroeg zoveel mensen bij zich op de stoep gehad met een aanklacht.
"Jezus werd van Kajafas naar het pretorium (=gerechtsgebouw) gebracht. Het was nog vroeg in de morgen. Zelf gingen ze niet naar binnen, om zich niet te verontreinigen voor het pesachmaal." (Johannes 18:28, NBV2004)
Een interessant detail is dat de Joodse leiders niet het gebouw binnen gingen omdat ze zich niet wilden verontreinigen zodat ze die avond niet aan de pesachmaaltijd zouden kunnen deelnemen (Johannes 18:28). Wat waren ze toch aandoenlijk trouw aan de wet van Mozes! Ze beseften niet dat ze het 'echte' Pesach Lam bij zich hadden dat zichzelf had overgegeven om te worden geslacht.
Beschuldigingen
Pilatus kwam naar buiten en vroeg de Joodse leiders waarvoor ze de geboeide Jezus veroordeeld wilden hebben.
"Daarom kwam Pilatus naar buiten en vroeg: 'Waarvan beschuldigt u deze man?' Ze antwoordden: 'Als hij geen misdadiger was, zouden we hem niet aan u uitgeleverd hebben.' Pilatus zei: 'Neem hem dan mee, en veroordeel hem volgens uw eigen wet...' " (Johannes 18:29-31, NBV2004)
Pilatus was kennelijk narrig vanwege het bitse antwoord van de Joodse leiders en omdat ze hem uit zijn bed getrommeld hadden. Daardoor had Pilatus (wellicht vanwege zijn slaperigheid) een fout antwoord gegeven, dat prompt werd gecorrigeerd door de aanklagers.
"... Maar de Joden wierpen tegen: 'Wij hebben het recht niet om iemand ter dood te brengen.' " (Johannes 18:31, NBV2004)
Dat was waar. De Joodse leiders vertelden er alleen niet bij dat ze verschillende keren pogingen hadden gedaan om Jezus te stenigen. Nu kwamen de leiders met hun beschuldigingen naar voren:
"... We hebben vastgesteld dat (1) deze man ons volk van het rechte pad afbrengt en (2) de mensen ervan weerhoudt belasting aan de keizer te betalen en (3) dat hij van zichzelf zegt de messiaanse koning te zijn." (Lucas 23:2, NBV2004)
De eerste beschuldiging was gewoon een leugen, want Jezus heeft nooit iets gezegd of gedaan wat niet in overeenstemming was met de wet van Mozes. Wat de tweede beschuldiging betreft, had Jezus de mensen juist aangeraden om wél belasting te betalen, met de woorden:
"... Geef wat van de keizer is aan de keizer, en geef aan God wat God toebehoort." (Lucas 20:25, NBV2004)
Dus dat was ook onzin. Met het grootste gemak overtraden de Joodse leiders het negende van de tien geboden uit de wet van Mozes: "leg over een ander geen vals getuigenis af." Dat waren woorden die ze uit hun hoofd kenden.
Op de derde beschuldiging zou Pilatus later terugkomen. Want de enige reden dat Pilatus de doodstraf toepaste was opstandigheid tegen het Romeinse bestuur.
Pilatus stelt vragen over Jezus' koningschap
"Op de beschuldigingen die door de hogepriesters en oudsten tegen Hem ingebracht werden, antwoordde Hij niets. Toen zei Pilatus tegen Hem: 'Hoort U niet waar ze U allemaal van beschuldigen?' Hij gaf hem nergens antwoord op, zodat de gouverneur zeer verbaasd stond." (Matteüs 27:12-14, WV2012)
Pilatus nam Jezus mee naar binnen. Hij was natuurlijk blij dat die schreeuwerige Joodse leiders niet mee wilden komen. Nu kon hij Jezus even onder vier ogen spreken. Zonder omwegen vroeg Pilatus nu aan Jezus of Hij echt de (messiaanse) koning van de Joden was, zoals de Joodse leiders hadden beweerd. Tegelijk moet hij gedacht hebben aan de dag dat Jezus naar Jeruzalem was gekomen en door massa's mensen als een koning was binnengehaald.
"... Hij liet Jezus bij zich komen en vroeg hem: 'Bent u de koning van de Joden?' Jezus antwoordde: 'Vraagt u dit uit uzelf of hebben anderen dit over mij gezegd?' 'Ik ben toch geen Jood,' antwoordde Pilatus. 'Uw volk en uw hogepriesters hebben u aan mij uitgeleverd - wat hebt u gedaan?' " (Johannes 18:33-35, NBV2004)
Jezus bevestigde dat Hij in zekere zin wel degelijk de koning van de Joden was, maar legde aan Pilatus uit dat het bij Hem niet ging om een opstand tegen de Romeinse overheersing en ook niet om een Joods koninkrijk te stichten:
"... Mijn koningschap hoort niet bij deze wereld. Als mijn koningschap bij deze wereld hoorde, zouden mijn dienaren wel gevochten hebben om te voorkomen dat ik aan de Joden werd uitgeleverd. Maar mijn koninkrijk is niet van hier ... Ik ben geboren en naar de wereld gekomen om van de waarheid te getuigen, en ieder die de waarheid is toegedaan, luistert naar wat ik zeg." (Johannes 18:36-37, NBV2004)
Kort en bondig legde Jezus uit dat het Hem niet ging om aardse of politieke macht, maar dat Hij bezig was met met een hemels koninkrijk. En op de laatste opmerking van Jezus kon Pilatus alleen maar schouderophalend zeggen: "Wat is waarheid?" Zonder het te weten stond de Waarheid in eigen persoon voor hem (Johannes 14:6)! Pilatus keek de waarheid recht in de ogen, maar toch ZAG hij de waarheid niet. Maar ondanks zijn onbegrip toonde Pilatus wel respect voor Jezus. Trouwens, Jezus sprak ook steeds op een respectvolle toon tegenover Pilatus en erkende daarmee zijn (aardse) gezag.
Na dit gesprek was Pilatus overtuigd van Jezus' onschuld. Pilatus begreep dat de Joodse leiders Jezus uit de weg wilden ruimen om godsdienstige redenen. Hij was beslist geen leider van verzetstrijders, dus ook geen gevaar voor Rome. Pilatus vond het moeilijk om een standpunt in te nemen: de onschuldige Jezus vrijlaten of de Joodse leiders tegen zich in het harnas jagen door Hem vrij te laten gaan. Die Joden waren al lastig genoeg!
Volgend onderwerp: