3.6.9. Nikodemus 1 - Wedergeboorte

 

- Nachtelijk bezoek - "Wij weten" - Uitleg over wedergeboorte - Duidelijk merkbare gebeurtenis - Onbegrip over wedergeboorte - Gespreksvragen

 

 

Nachtelijk bezoek

"Zo was er een farizeeër, één van de Joodse leiders, met de naam Nikodemus. Hij kwam in de nacht naar Jezus toe ..." (Johannes 3:1-2, NBV2004)

Midden in de nacht kreeg Jezus bezoek van een farizeeër en een vooraanstaande godsdienstleraar, die bovendien lid was van het Sanhedrin (de Joodse Raad). Geen kleine jongen dus! Hij wilde graag een gesprek met Jezus en bleek nadrukkelijk open te staan voor wat Jezus hem te zeggen had. Waarom kwam hij 's nachts? Waarschijnlijk omdat hij niet wilde dat anderen ervan wisten dat hij naar Jezus ging. Hij had een reputatie te verliezen als raadslid! Jezus vroeg hem er niet naar, maar was graag bereid om tijd te geven aan iedereen die Hem opzocht, en dat gold ook voor farizeeën.

 

"Wij weten"

Nikodemus opende het gesprek op een respectvolle manier:

"... Rabbi, wij weten dat U van God gekomen bent als leraar, want niemand kan deze tekenen doen, die U doet, als God niet met Hem is." (Johannes 3:2, HSV2010).

Vanwege het spectaculaire aantal wonderen dat Jezus deed kon Nikodemus alleen maar concluderen dat Hij die gave van God moest hebben gekregen. Daarin was hij een uitzondering onder de farizeeën en Joodse leiders die ervoor kozen om dat niet te willen zien. Daarom respecteerde hij Jezus als een godsdienstleraar.

Nikodemus begon met: "wij weten" en daarmee liet hij goed merken dat hij (evenals de andere farizeeën) zijn godsdienst voornamelijk vanuit zijn verstand benaderde. Nikodemus zocht kennis en onderwijs bij Jezus. En dat kreeg hij ook! Nikodemus was één van de meest geleerde wetgeleerden van zijn tijd. Jezus respecteerde hem voor wie hij was en gaf hem dan ook het meest diepgaande onderwijs dat we in de vier evangeliën tegenkomen. Mijn petje af voor de evangelist Johannes die dit allemaal zo voortreffelijk verwoord heeft! Dit is dan ook één van de moeilijkste onderwerpen van Herschepping.

Jezus wilde Nikodemus het verschil laten zien tussen:

1. nauwgezette gehoorzaamheid aan de wet van Mozes waarmee de farizeeën God met grote toewijding wilden dienen (de hoogste norm voor Joodse godsdienstigheid)
2. het ontspannen leven in geloof dat begint bij wedergeboorte door de Heilige Geest

Maar Jezus had Nikodemus veel meer te bieden dan diepgaand onderwijs: het eeuwige leven.

Wie Jezus zoekt, zal Hem vinden.
Wie Jezus vindt, vindt het Leven.

 

Uitleg over wedergeboorte

Jezus begon door in een paar woorden te zeggen wat het startpunt is van het geloofsleven van nieuwtestamentische gelovigen:

"Jezus antwoordde en zei tegen hem: Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: Als iemand niet opnieuw geboren wordt, kan hij het koninkrijk van God niet zien." (Johannes 3:3, HSV2010)

Wanneer Jezus begint met de woorden 'voorwaar, voorwaar, Ik zeg u'' of in andere Bijbelvertalingen 'Ik verzeker u' dan wil Hij daarmee aankondigen dat Hij iets belangrijks gaat zeggen. Het woord in de brontekst voor 'opnieuw' heeft ook de betekenis 'van boven'. Het gaat dus over een bovennatuurlijke verandering door toedoen van God in het innerlijk van de mens. De Bijbel noemt dat 'wedergeboorte'.

Nikodemus had geen idee wat Jezus hem probeerde duidelijk te maken.

" 'Hoe kan iemand geboren worden als hij al oud is?' vroeg Nikodemus. 'Hij kan toch niet voor de tweede keer de moederschoot ingaan en weer geboren worden?' " (Johannes 3:4, NBV2004)

Het leek wel of Nikodemus Jezus niet helemaal serieus nam. Had hij echt niet door dat Jezus het niet over de lichamelijke geboorte had maar over een innerlijke vernieuwing van het mensenhart? Jezus negeerde zijn onbenullige antwoord en ging onverstoord verder.

"... Als iemand niet geboren wordt uit water en Geest, kan hij het koninkrijk van God niet binnengaan." (Johannes 3:5, HSV2010)

Jezus benoemt twee aspecten van de wedergeboorte:

1. Water - symbool van reiniging, van vergeving van zonden
2. Geest - de Heilige Geest die iemand bij zijn wedergeboorte nieuw leven geeft

Waren dit totaal onbekende begrippen voor Nikodemus? Niet echt, want de profeet Ezechiël had eeuwen geleden de volgende woorden van God doorgegeven:

"Ik zal zuiver water over jullie uitgieten om jullie te reinigen van alles wat onrein is, van al jullie afgoden. Ik zal jullie een nieuw hart en een nieuwe geest geven, ik zal je versteende hart uit je lichaam halen en je er een levend hart voor in de plaats geven." (Ezechiël 36:25-26, NBV2004)

Zie ook hoofdstuk 'Bekering en wedergeboorte'.

 

Duidelijk merkbare gebeurtenis

Je ervaart die levendmaking van je geest door je intuïtie, het zintuig van je geest, waarbij je niet alleen VOELT maar vooral ook WEET dat je veranderd bent.

"De Geest zelf bevestigt het getuigenis van onze geest dat wij kinderen zijn van God." (Romeinen 8:16, WV2012)

Dat betekent: de Heilige Geest laat je op zijn manier weten dat Hij zijn intrek heeft genomen in je hart. Het nieuwe leven heeft dus een waarneembare uitwerking, zoals Jezus het aan Nikodemus uitlegde:

"De wind waait waarheen hij wil en u hoort zijn geluid, maar u weet niet waar hij vandaan komt en waar hij heen gaat; zo is het met iedereen die uit de Geest geboren is." (Johannes 3:8, HSV2010)

We kunnen de wind niet zien, maar wel de luchtbeweging waarnemen en daardoor weet je dat er wind is. Hetzelfde geldt voor de Heilige Geest en voor mensen die door de Heilige Geest zijn herboren. Als iemand beweert: "Ik ben een kind van God" dan is dat moeilijk tegen te spreken, ook als er geen greintje levensvernieuwing te bespeuren is. Het kan een puur verstandelijke overtuiging zijn op basis van de geloofsopvattingen van zijn kerkelijke gemeente. Maar als iemand zegt: "Mijn leven is veranderd. Ik heb van God nieuw leven gekregen" dan nodigt hij zijn toehoorders als het ware uit om de verschillen op te merken tussen verleden en heden. Dat is dan echt. Bovennatuurlijke en merkbare levensverandering is immers precies waar het om gaat bij wedergeboorte. Die wedergeboorte is het beginpunt van het christenleven voor een levenslang proces van geloofsgroei en geestelijk vruchtdragen.

Zie meer hierover in onderwerp 'Je wedergeboorte ervaren' in hoofdstuk 'Bekering en wedergeboorte'.

 

Onbegrip over wedergeboorte

"Jezus zei: 'Begrijpt u dat niet, u, één van de grootste geleerden in Israël?' " (Johannes 3:10, GNB1996)

Nee, Nikodemus begreep het echt niet en dat was hem niet kwalijk te nemen. Hij had nooit geleerd om op die manier te denken, want hij had een oudtestamentische geloofsopleiding gehad van godsdienstleraren die waarschijnlijk ook niets van die innerlijke vernieuwing wisten.

Jezus confronteerde Nikodemus zijn totale gebrek aan inzicht over de geestelijke kant van het leven met God. Als geen ander had hij moeten weten dat ook de profeten eeuwen geleden al over een geestelijke geboorte hadden gesproken. Maar Jezus heeft Nikodemus ongetwijfeld genoeg uitleg gegeven zodat hij het één en ander voor zichzelf kon verwerken en een plek geven in zijn denken.

De ontmoeting van Jezus met Nikodemus wordt verder beschreven in het volgende onderwerp: 'Nikodemus 2 - Nieuw leven'.

 Volgend onderwerp:  3.6.10. Nikodemus 2 - Nieuw leven