3.6.9. Nikodemus 1 - Wedergeboorte
Nachtelijk bezoek
"Zo was er een farizeeër, één van de Joodse leiders, met de
naam Nikodemus. Hij kwam in de nacht naar Jezus toe ..." (Johannes 3:1-2,
NBV2004)
Midden in de nacht kreeg Jezus bezoek van een farizeeër en een vooraanstaande godsdienstleraar,
die bovendien lid was van het Sanhedrin (de Joodse Raad). Geen kleine
jongen dus! Hij wilde graag een gesprek met Jezus en bleek
nadrukkelijk open te staan voor wat Jezus hem te zeggen had. Waarom kwam hij 's nachts?
Waarschijnlijk omdat hij niet wilde dat anderen ervan wisten dat hij naar Jezus
ging. Hij had een reputatie te verliezen als raadslid! Jezus vroeg hem er niet
naar, maar was graag bereid om tijd te geven aan iedereen die Hem opzocht, en
dat gold ook voor farizeeën.
"Wij weten"
Nikodemus opende het gesprek op een respectvolle manier:
"... Rabbi, wij weten dat U van God gekomen bent als leraar, want niemand kan
deze tekenen doen, die U doet, als God niet met Hem is." (Johannes 3:2,
HSV2010).
Vanwege het spectaculaire aantal
wonderen dat Jezus deed kon Nikodemus alleen
maar concluderen dat Hij die gave van God moest hebben gekregen. Daarin was hij een uitzondering
onder de farizeeën en Joodse leiders die ervoor kozen om dat niet te willen zien.
Daarom respecteerde hij Jezus als een godsdienstleraar.
Nikodemus begon met: "wij
weten" en daarmee liet hij goed merken dat hij (evenals de andere farizeeën)
zijn godsdienst voornamelijk vanuit zijn verstand benaderde. Nikodemus zocht
kennis en onderwijs bij Jezus. En dat kreeg hij ook!
Nikodemus was één van de meest geleerde wetgeleerden van zijn tijd. Jezus
respecteerde hem voor wie hij was en gaf hem dan ook het meest diepgaande
onderwijs dat we in de vier evangeliën tegenkomen. Mijn petje af voor de
evangelist Johannes die dit allemaal zo voortreffelijk verwoord heeft! Dit is
dan ook één van de moeilijkste onderwerpen van Herschepping.
Jezus wilde Nikodemus het verschil laten zien tussen:
- nauwgezette gehoorzaamheid aan de
wet van Mozes waarmee
de farizeeën God met grote toewijding wilden dienen (de hoogste norm voor Joodse
godsdienstigheid)
- het ontspannen leven in geloof dat begint bij wedergeboorte
door de Heilige Geest
Maar Jezus had Nikodemus veel meer te bieden dan diepgaand onderwijs: het
eeuwige leven.
Wie Jezus zoekt, zal Hem vinden.
Wie Jezus vindt, vindt het Leven.
Uitleg over wedergeboorte
Jezus begon door in een paar woorden te zeggen wat het startpunt is van het
geloofsleven van nieuwtestamentische gelovigen:
"Jezus antwoordde en zei tegen hem: Voorwaar, voorwaar, Ik
zeg u: Als iemand niet opnieuw geboren wordt, kan hij het koninkrijk van God
niet zien." (Johannes 3:3, HSV2010)
Wanneer Jezus begint met de woorden 'voorwaar, voorwaar, Ik zeg u'' of in
andere Bijbelvertalingen 'Ik verzeker u' dan wil Hij daarmee aankondigen dat Hij
iets belangrijks gaat zeggen. Het woord in de brontekst voor 'opnieuw'
heeft ook de betekenis 'van boven'. Het gaat dus over een bovennatuurlijke
verandering door toedoen van God in het innerlijk van de mens. De Bijbel noemt
dat 'wedergeboorte'.
Nikodemus had geen idee wat Jezus hem probeerde duidelijk te maken.
" 'Hoe kan iemand geboren worden als hij al oud is?' vroeg
Nikodemus. 'Hij kan toch niet voor de tweede keer de moederschoot ingaan en weer
geboren worden?' " (Johannes 3:4, NBV2004)
Het leek wel of Nikodemus Jezus niet helemaal serieus nam.
Had hij echt niet door dat Jezus het niet over de lichamelijke geboorte had
maar over een innerlijke vernieuwing van het mensenhart? Jezus negeerde zijn
onbenullige antwoord en ging onverstoord verder.
"... Als iemand niet geboren wordt uit water en Geest, kan hij het
koninkrijk van God niet binnengaan." (Johannes 3:5, HSV2010)
Jezus benoemt twee aspecten van de wedergeboorte:
- Water - symbool van reiniging, van
vergeving van
zonden
- Geest - de Heilige Geest die iemand bij zijn
wedergeboorte
nieuw leven
geeft
Waren dit totaal onbekende begrippen voor Nikodemus? Niet echt, want de
profeet Ezechiël had eeuwen geleden de volgende woorden van God doorgegeven:
"Ik zal zuiver water over jullie uitgieten om jullie te
reinigen van alles wat onrein is, van al jullie afgoden. Ik zal jullie een nieuw
hart en een nieuwe geest geven, ik zal je versteende hart uit je lichaam halen
en je er een levend hart voor in de plaats geven." (Ezechiël 36:25-26, NBV2004)
Zie ook hoofdstuk 'Bekering
en wedergeboorte'.
Duidelijk merkbare gebeurtenis
Je ervaart die levendmaking van je geest
door je intuïtie, het zintuig van je
geest, waarbij je niet alleen VOELT maar vooral
ook WEET dat je veranderd bent.
"De Geest zelf bevestigt het getuigenis van
onze geest dat wij kinderen zijn van
God." (Romeinen 8:16, WV2012)
Dat betekent: de Heilige Geest laat je op zijn manier weten
dat Hij zijn intrek
heeft genomen in je hart. Het nieuwe leven heeft dus een
waarneembare uitwerking,
zoals Jezus het aan Nikodemus uitlegde:
"De wind waait waarheen hij wil en u hoort zijn geluid, maar u
weet niet waar hij vandaan komt en waar hij heen gaat; zo is het met iedereen
die uit de Geest geboren is." (Johannes 3:8, HSV2010)
We kunnen de wind niet zien, maar wel de luchtbeweging
waarnemen en daardoor weet je dat er wind is. Hetzelfde geldt
voor de Heilige Geest en voor mensen die door de Heilige Geest zijn herboren. Als iemand
beweert: "Ik ben een kind van God" dan is dat moeilijk tegen te spreken,
ook als er geen greintje levensvernieuwing te bespeuren is. Het kan een puur
verstandelijke overtuiging zijn op basis van de geloofsopvattingen van zijn
kerkelijke gemeente. Maar als iemand zegt: "Mijn leven is veranderd.
Ik heb van God nieuw leven gekregen" dan nodigt hij zijn toehoorders als het
ware uit om de verschillen op te merken tussen verleden en heden. Dat is dan
echt. Bovennatuurlijke en merkbare levensverandering is immers precies waar het
om gaat bij wedergeboorte. Die wedergeboorte is het beginpunt van
het christenleven voor een levenslang proces van
geloofsgroei en
geestelijk vruchtdragen.
Zie meer hierover in onderwerp 'Je
wedergeboorte
ervaren' in hoofdstuk 'Bekering en
wedergeboorte'.
Onbegrip over wedergeboorte
"Jezus zei: 'Begrijpt u dat niet, u, één van de grootste
geleerden in Israël?' " (Johannes 3:10, GNB1996)
Nee, Nikodemus begreep het echt niet en dat was hem niet kwalijk te nemen. Hij
had nooit geleerd om op die manier te denken, want hij had een oudtestamentische
geloofsopleiding gehad van godsdienstleraren die waarschijnlijk ook niets van die innerlijke
vernieuwing wisten.
Jezus confronteerde Nikodemus zijn totale gebrek aan inzicht over de geestelijke
kant van het leven met God. Als geen ander had hij moeten weten dat ook de
profeten eeuwen geleden al over een geestelijke geboorte hadden gesproken. Maar
Jezus heeft Nikodemus ongetwijfeld genoeg uitleg gegeven zodat hij het één en
ander voor zichzelf kon verwerken en een plek geven in zijn denken.
De ontmoeting van Jezus met Nikodemus wordt verder
beschreven in het volgende onderwerp: 'Nikodemus
2 - Nieuw leven'.
Gespreksvragen
- Waarom zou Nikodemus in de nacht naar Jezus zijn gegaan en niet overdag?
- Wat vind je van de openingszin van Nikodemus? Wat zegt dat over zijn
houding tegenover Jezus?
- Had Nikodemus vanuit het Oude Testament iets kunnen weten over het
begrip wedergeboorte?
- Is het mogelijk dat iemand wordt wedergeboren zonder het zelf op te
merken?
- Jezus verbaasde zich toen Nikodemus zo weinig begreep toonde over het
begrip 'wedergeboorte'. Veel mensen zeggen zo gemakkelijk dat ze kinderen
van God zijn, maar geven een vaag antwoord als je hen vraagt wat er in hun
leven is veranderd als gevolg van hun wedergeboorte. Hoe zou dat komen?
Volgend onderwerp:
3.6.10. Nikodemus 2 - Nieuw leven