3.7.16. Zieke man in Betzata

Jezus heeft een man genezen die al 38 jaar ziek was. Deze gebeurtenis is beschreven in Johannes 5:1-18.

Betzata betekent 'huis van genade'. In het oorspronkelijke, Griekse Nieuwe Testament wordt de naam gespeld als 'Betesda', afgeleid van de Hebreeuwse benaming Betzata. Omdat de woorden 'in het Hebreeuws' in de Bijbeltekst voorkomen, komen we in modernere vertalingen de Hebreeuwse versie 'Betzata' tegen, terwijl we in oudere vertalingen 'Betesda' lezen. In 1890 zijn de restanten van Betzata in Jeruzalem gevonden, ongeveer 12 meter onder het grondoppervlak.

Feest in Jeruzalem, ellende in Betzata

"Enige tijd later ging Jezus voor één van de Joodse feesten naar Jeruzalem. Nu is er in Jeruzalem bij de Schaapspoort een badinrichting, in het Hebreeuws Betzata geheten, met vijf zuilengangen. Daar lag gewoonlijk een groot aantal zieken, blinden, lammen en kreupelen." (Johannes 5:1-3, WV2012)

Betzata was een soort ziekenhuis met zalen en kamers die gebouwd waren rondom een waterbassin of vijver. Het lijkt erop dat hier voornamelijk mensen verbleven met een ernstig chronisch lichamelijk gebrek. In dit Bijbelgedeelte laat de evangelist Johannes het sterke contrast zien tussen de feestelijke sfeer in Jeruzalem en de troosteloze ellende in Betzata. Het was waarschijnlijk één van de verplichte feestdagen, waarop volgens de wet van Mozes elke Israëliet in Jeruzalem verwacht werd. Welke feestganger dacht dan aan deze mensen in Betzata bij wie het woord 'feest' niet in hun woordenboek voorkwam? De meeste patiënten hadden geen enkele hoop op genezing. Maar er was iets bijzonders aan de hand met het water in Betzata, tenminste dat dachten de mensen.

"... Want een engel daalde van tijd tot tijd neer in het badwater en bracht het water in beweging; wie dan het eerst daarin kwam, na de beweging van het water, werd gezond, aan welke ziekte hij ook leed." (Johannes 5:4, HSV2010)

De meeste Bijbeluitleggers gaan ervan uit dat het waterbassin was verbonden met een bron die op onregelmatige tijden water omhoog stuwde. Het verhaal van de engel berust waarschijnlijk op bijgeloof. Maar het verhaal leek de patiënten toch enige hoop te geven en iets om steeds met spanning naar uit te zien.

Het verhaal over die engel komt niet in alle oorspronkelijke manuscripten en in alle Bijbelvertalingen voor.

Wilt u beter worden?

Jezus verliet het feestvierende centrum van Jeruzalem en ging naar Betzata toe. Jezus zag al die zieken liggen of zitten, maar niemand van hen had oog had voor deze bezoeker. Niemand herkende Hem. Jezus liep wat rond te kijken totdat Hij de persoon zag die Hij wilde ontmoeten. Het was duidelijk dat deze man verlamd was of in ieder geval niet in staat was om te lopen. Hij had al 38 jaar moeten leven met dit ernstige gebrek. Jezus stelde hem een vraag om hem te laten uiten hoe hij in het leven stond.

"Er was ook een man bij die al achtendertig jaar ziek was. Jezus zag hem liggen en begreep dat hij al lang ziek was. Daarom vroeg hij: 'Wilt u beter worden?' " (Johannes 5:5-6, GNB1996)

Hopeloos

Jezus kreeg geen antwoord. Natuurlijk wilde de zieke man beter worden, maar dat was onmogelijk. Hij gaf een hopeloos antwoord:

" 'Meneer,' antwoordde de zieke, 'ik heb niemand om me het bassin in te dragen wanneer het water in beweging komt. Als ik erin afdaal, is een ander me al voor.' " (Johannes 5:7, GNB1996)

Na 38 jaar ziek zijn was zijn denken afgestompt en was er niets meer van zijn identiteit overgebleven dan zijn ziekte. En omdat er niemand was die hem naar het water kon dragen zodra het in beweging kwam, was zelfs die kleine kans op genezing niet voor hem weggelegd. Waarom kwam die vreemdeling hem zo'n pijnlijke vraag stellen? De verlamde man reageerde beleefd, maar waarschijnlijk was hij ook wel wat geïrriteerd. Daarna besloot Jezus om de man uit te dagen een stap te zetten in geloof:

"Jezus zei tegen hem: Sta op, neem uw ligmat op en ga lopen. En meteen werd de man gezond, nam zijn ligmat op en ging lopen ..." (Johannes 5:8-9, HSV2010)

Als in een droom probeerde hij voorzichtig op zijn voeten staan. Toen voelde hij dat hij weer kracht in zijn benen had. Hij zette een paar onwennige stappen en ... hij liep! Hij was weer helemaal gezond! Wat een wonder had Jezus gedaan!

Ontmoetingen in Jeruzalem

Daarna was Jezus snel vertrokken en ging Hij naar Jeruzalem. De genezen man verliet ook zo snel mogelijk die sombere plaats waar hij zoveel jaren had versleten. Hij ging naar de tempel in Jeruzalem, misschien om daar God te bedanken voor zijn goddelijke genezing. Hij droeg zijn slaapmatje nog bij zich, waarschijnlijk was dat zijn enige bezitting.

Toen kamen er een paar Joodse leiders op hem af die hem de kast gingen uitvegen omdat hij een slaapmatje droeg en zoiets mag niet op Sabbat! De man vertelde hen dat hij zojuist na 38 jaar door iemand was genezen en nu eindelijk weer kon lopen. Vandaar dat hij zijn matje nog bij zich had.

"... Nu was het die dag sabbat. De Joden zeiden dan ook tegen de man die genezen was: 'Het is sabbat, het is niet toegestaan een slaapmat te dragen!' Maar hij zei tegen hen: 'Degene die mij genezen heeft, zei tegen mij: Pak uw mat op en loop.' 'Wie zei dat tegen u?' vroegen ze. Maar de man die genezen was kon niet zeggen wie het was, want Jezus was al verdwenen omdat daar zo veel mensen waren." (Johannes 5:9-13, NBV2004)

In plaats dat de Joodse leiders hem feliciteerden met zijn genezing vielen zij hem lastig met hun pietluttige regels, die beslist niet van God kwamen.

"Later vond Jezus hem op het tempelplein. 'U bent nu gezond,' zei hij, 'maar zondig niet meer, anders gebeurt er iets ergers met u.' De man ging weg en vertelde de Joodse leiders dat Jezus het was die hem had genezen." (Johannes 5:14-15, GNB1996)

Jezus legde aan de man uit dat er in zijn geval een relatie was tussen zijn zonden en de ziekte. Wat die relatie was weten we niet, maar de man heeft die woorden waarschijnlijk begrepen en in zijn oren geknoopt. Jezus wilde hem waarschuwen om anders te gaan leven dan vóór zijn ziekte. Wanneer hij zou terugvallen in zijn oude zonden, zou hij de gevolgen daarvan ondervinden.

Wat is ervan te leren?

De verlamde man uit deze geschiedenis dacht niet verder dan zijn handicap. Sommige zieke of gehandicapte mensen zijn bijvoorbeeld niet meer dan de optelsom van hun kwalen, want dat is het enige waar ze in hun gedachten mee bezig zijn. God kan ook in jouw leven wonderen doen. God kan je ook helpen om met Gods hulp goed om te gaan met je situatie. God kan je ook op andere manieren een nieuw perspectief geven en zelfs genezen.

Zie hierover hoofdstuk 'Beproevingen'.

Als God iets goeds voor je heeft gedaan, bijvoorbeeld door je genezing te schenken of je probleemsituatie op te lossen, toon Hem dan je dankbaarheid door nadrukkelijk te willen leven tot Gods eer. Geef je nieuwe mogelijkheden aan Jezus en laat Hij bepalen wat je ermee mag doen.

.Zie ook deze onderwerpen in dit hoofdstuk:
- 'Jezus genas zieken'
- 'Jezus genas ook op sabbat'
- 'Waarom deed Jezus wonderen?'