4.3.2. Nieuwe Verbond en doop

 

Inhoud: - Totaal anders dan het Oude Verbond - Andere relatie met God - Geloof, bekering, wedergeboorte en doop - Doop als uiterlijk teken van een innerlijke verandering - Kinderen en volwassenen - Dooppraktijken

 

 

Totaal anders dan het Oude Verbond

Het Nieuwe Verbond is geen upgrade of een verbeterde versie van het Oude Verbond, maar een totaal nieuw verbond, zoals ook Jezus bevestigde bij de instelling van het Heilig Avondmaal:

"... Deze beker, die voor jullie wordt uitgegoten, is het nieuwe verbond dat door mijn bloed gesloten wordt" (Lucas 22:20, NBV2004)

In het Nieuwe Testament lezen we maar één keer dat Jezus de uitdrukking 'Nieuwe Verbond' gebruikte. In plaats daarvan sprak Jezus steeds over het koninkrijk van de hemel, of het 'koninkrijk van God' dat een breder begrip is.

Wat is nieuw aan het Nieuwe Verbond, vergeleken met het Oude Verbond?

• Het Oude Verbond was bestemd voor Israël als volk, het koninkrijk van de hemel is voor alle individuele gelovigen uit de hele wereld.
• Het Oude Verbond heeft een aards karakter waarbij God vooral aardse zegeningen belooft. Het Nieuwe Verbond heeft een geestelijk karakter waarbij de nadruk ligt op geestelijke zegeningen.
• Het Nieuwe Testament noemt het Oude Verbond een afschaduwing van het Nieuwe Verbond.
  "Dit alles is slechts een schaduw van wat komt - de werkelijkheid is Christus." (Kolossenzen 2:17, NBV2004)
• FYSIEKE geboorte als Israëliet is de voorwaarde om tot het Oude Verbond toe te treden. Maar alleen GEESTELIJKE geboorte ofwel wedergeboorte geeft de toegang tot het Nieuwe Verbond.

Zie meer hierover in de hoofdstukken 'Gods koninkrijk' en 'Gods verbonden'.

 

Andere relatie met God

Maar het meest opvallende verschil tussen het Oude en Nieuwe Verbond is de verschillende verbondsrelatie. Israël vormde een aards koninkrijk en de relatie tussen God en zijn volk was vooral een relatie tussen heerser en onderdanen. Maar het koninkrijk van de hemel is een geestelijk koninkrijk.

Jezus beschreef de relatie van de gelovigen met God vooral als een relatie met God als Vader (Matteüs 6:9; Johannes 20:17). Door wedergeboorte ontvangt de gelovige een nieuw leven, wordt hij een kind van God en ontvangt hij de blijvende inwoning van de Heilige Geest.

God heeft onbeperkte geestelijke zegeningen beschikbaar voor christengelovigen. Maar aardse voorspoed en bescherming worden niet gegarandeerd, zoals bijvoorbeeld blijkt uit het leven van de apostel Paulus. Ook dat is een verschil met het Oude Verbond.

Zie ook hoofdstuk 'Relatie met God'.

 

Geloof, bekering, wedergeboorte en doop

De eerstgenoemde woorden uit de prediking van Jezus waren:

"... Bekeer u, want het koninkrijk der hemelen is nabij gekomen" (Matteüs 4:17, HSV2010)

De stap van bekering is nodig om toegang te krijgen tot het koninkrijk van de hemel. Jezus nam de tijd om Nikodemus uit te leggen dat geestelijke wedergeboorte nodig is om tot het koninkrijk van de hemel toe te treden.

"... Als iemand niet opnieuw geboren wordt, kan hij het Koninkrijk van God niet zien ... Als iemand niet geboren wordt uit water en Geest, kan hij het koninkrijk van God niet binnengaan." (Johannes 3:3-5, HSV2010)

De doop wordt in de Bijbel het bad van de wedergeboorte genoemd (Titus 3:5, NBG1951), waaruit blijkt dat doop en wedergeboorte bij elkaar horen. Wedergeboorte is dan ook de enige voorwaarde tot de doop. Wedergeboorte is een innerlijke vernieuwing die God bewerkt in het leven van een mens wanneer hij bij zijn bekering tot geloof in Jezus komt. Al de volgende vier begrippen komen in de volgende Bijbelgedeelten voor: (1) geloof, (2) bekering, (3) wedergeboorte en (4) doop, die allemaal onlosmakelijk bij elkaar horen:

"Toen u gedoopt werd bent u immers met hem begraven, en met hem bent u ook tot leven gewekt, omdat u gelooft in de kracht van God die hem uit de dood heeft opgewekt." (Kolossenzen 2:12, NBV2004)

"Maar aan wie hem (=Jezus) aanvaardden en in hem geloofden, heeft hij het recht gegeven kinderen van God te worden." (Johannes 1:12, GNB1996)

Over de doop zei Jezus:

"Wie gelooft en zich laat dopen, zal behouden worden, maar wie niet gelooft, zal veroordeeld worden." (Marcus 16:16, NBG1951)

De doop is een min of meer vanzelfsprekend vervolg op het tot geloof in Jezus komen, vandaar dat Jezus beide gebeurtenissen in één adem noemt. De doop is meer dan een uiterlijke, symbolische handeling. Je kunt een doopbediening vergelijken met een huwelijkssluiting. Tijdens de huwelijksceremonie beloven een man en een vrouw elkaar in het openbaar levenslange trouw, ook al hadden ze dat daarvoor ook al eerder met elkaar afgesproken. Op een vergelijkbare manier leg je als gelovige door de doop een publiek getuigenis af van je levensverandering en beloof je levenslange toewijding aan God.

Zie ook hoofdstuk 'Bekering en wedergeboorte'.

 

Doop als uiterlijk teken van een innerlijke verandering

In het Nieuwe Testament lezen we dat mensen die tot inkeer kwamen, zich lieten dopen als een uiterlijk teken van hun innerlijke levensverandering. Er is alle reden om aan te nemen dat dit gwoonlijk gebeurde door onderdompeling. Het woord 'dopen' betekent van oorsprong dan ook niets anders dan 'onderdompelen'. Door ondergedompeld te worden in water beeld je af dat je afstand neemt van je vorige manier van leven. Door uit het water naar boven te komen beeld je af dat je met een nieuw leven bent begonnen. We kunnen daarbij denken aan de volgende soorten doopbedieningen:

• de proselietendoop - bij de bekering van heidenen (=niet-Joden) tot het Jodendom
• de doop van Johannes de Doper - berouw over zondige levenswandel en reiniging van zonden, ter voorbereiding op de komst van Jezus
• de christelijke doop - die Jezus opdroeg aan zijn apostelen voor mensen die tot geloof in Jezus kwamen

De christelijke doop is een uiterlijke bevestiging van iemands wedergeboorte en zijn toetreding tot de kring van mensen die bij Jezus horen. De doop wordt meestal uitgevoerd met aanroeping van God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Alleen dopen in de naam van Jezus is ook voldoende, omdat Jezus de drie-enige Godheid voldoende vertegenwoordigt.

"Ga er daarom op uit om alle volken tot mijn leerlingen te maken. Doop hen in de naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest." (Matteüs 28:19, HB2008)

"En Petrus zei tegen hen: Bekeer u en laat ieder van u gedoopt worden in de Naam van Jezus Christus ..." (Handelingen 2:38, HSV2010)

 

Kinderen en volwassenen

Met het Oude Verbond heeft God zich verbonden met het volk Israël als geheel tot in alle verdere geslachten. Bij de toetreding tot het Oude Verbond ligt het zwaartepunt op de besnijdenis van pasgeboren jongetjes die geboren worden binnen Gods volk.

Bij het koninkrijk van de hemel gaat het precies omgekeerd. God verbindt zich met individuele mensen uit alle landen, die tot geloof in Jezus komen wanneer ze volwassen genoeg zijn om zo'n ingrijpende geloofskeuze te maken. Met elkaar vormen zij het nieuwtestamentische volk van God: de Gemeente van Jezus. 

Dooppraktijken

De meest toegepaste dooppraktijken in Nederland zijn:

1. kinderdoop (of verbondsdoop) - meestal uitgevoerd door besprenkeling met water bij pasgeboren kinderen van kerkelijke ouders. Later doen volwassen geworden jongeren een openbare geloofsbelijdenis om hun kinderdoop als het ware voor hun rekening te nemen en te willen leven volgens de Bijbel.
2. volwassendoop (of geloofsdoop) - meestal uitgevoerd door onderdompeling in water bij mensen die een bewuste geloofskeuze hebben gemaakt. Daarnaast worden kinderen van gelovige ouders opgedragen aan God om zijn verbondsbelofte aan kinderen te benadrukken.

De woorden 'verbondsdoop' en 'geloofsdoop' zijn eigenlijk de meest correcte benamingen. De woorden 'kinderdoop' en 'volwassendoop' worden veel vaker gebruikt en daarom worden die woorden ook in Herschepping het meest genoemd.

In Nederland zijn er getalsmatig waarschijnlijk meer aanhangers van de kinderdoop dan van de geloofsdoop. In veel andere landen is het precies andersom. Er zijn ook geloofsgemeenschappen (zoals het Leger des Heils) waar helemaal geen doopbedieningen plaatsvinden.

 Volgend onderwerp:  4.3.3. Doopbedieningen in de Bijbel