4.3.2. Nieuwe Verbond en doop
Totaal anders dan het Oude Verbond
Het Nieuwe Verbond is geen upgrade of een verbeterde versie van het Oude Verbond,
maar een totaal nieuw verbond, zoals ook Jezus bevestigde bij de
instelling van het
Heilig Avondmaal:
"... Deze beker, die voor jullie wordt uitgegoten, is het
nieuwe verbond dat door mijn bloed gesloten
wordt" (Lucas 22:20, NBV2004)
In het Nieuwe Testament lezen we maar één keer dat Jezus de uitdrukking 'Nieuwe
Verbond' gebruikte. In plaats daarvan sprak Jezus steeds over het koninkrijk van de hemel, of
het 'koninkrijk van God' dat een breder begrip is.
Wat is nieuw aan het Nieuwe Verbond, vergeleken met het Oude Verbond?
- Het Oude Verbond was bestemd voor Israël als volk, het koninkrijk van de
hemel is voor
alle individuele gelovigen uit de hele wereld.
- Het Oude Verbond heeft een aards karakter waarbij God vooral aardse zegeningen belooft.
Het Nieuwe Verbond heeft een geestelijk karakter waarbij de nadruk ligt op
geestelijke zegeningen.
- Het Nieuwe Testament noemt het Oude Verbond een
afschaduwing van het Nieuwe Verbond.
"Dit alles is slechts een schaduw van wat komt - de
werkelijkheid is Christus." (Kolossenzen 2:17, NBV2004)
- FYSIEKE geboorte als Israëliet is de
voorwaarde om tot het Oude Verbond toe te treden. Maar alleen GEESTELIJKE geboorte
ofwel wedergeboorte geeft de toegang
tot het Nieuwe Verbond.
Zie meer hierover in de
hoofdstukken 'Gods koninkrijk' en 'Gods verbonden'.
Andere relatie met God
Maar het meest opvallende verschil tussen het Oude en Nieuwe Verbond is de
verschillende verbondsrelatie. Israël vormde een aards koninkrijk en de relatie
tussen God en zijn volk was vooral een relatie tussen heerser en onderdanen.
Maar het koninkrijk van de hemel is een geestelijk koninkrijk.
Jezus beschreef de relatie van de gelovigen met God
vooral als een relatie met God
als Vader (Matteüs 6:9; Johannes 20:17). Door wedergeboorte ontvangt
de gelovige een nieuw leven, wordt hij
een kind van God en ontvangt hij de blijvende inwoning van de
Heilige Geest.
God heeft onbeperkte geestelijke zegeningen beschikbaar voor christengelovigen.
Maar aardse voorspoed en bescherming worden niet gegarandeerd, zoals
bijvoorbeeld blijkt uit het leven van de apostel Paulus. Ook dat is een verschil
met het Oude Verbond.
Zie ook hoofdstuk 'Relatie
met God'.
Geloof, bekering, wedergeboorte en doop
De eerstgenoemde woorden uit de prediking van Jezus waren:
"... Bekeer u, want het koninkrijk der hemelen is
nabij gekomen" (Matteüs 4:17, HSV2010)
De stap van bekering is nodig om
toegang te krijgen tot het koninkrijk van
de hemel. Jezus nam de tijd om Nikodemus
uit te leggen dat geestelijke
wedergeboorte nodig is om tot het koninkrijk van de hemel toe te treden.
"... Als iemand niet opnieuw geboren wordt, kan hij het
Koninkrijk van God niet zien ... Als iemand niet geboren wordt uit water en
Geest, kan hij het koninkrijk van God niet binnengaan." (Johannes 3:3-5, HSV2010)
De doop wordt in de Bijbel het bad van de wedergeboorte genoemd (Titus 3:5, NBG1951),
waaruit blijkt dat doop en wedergeboorte bij elkaar horen. Wedergeboorte
is dan ook de enige voorwaarde tot de doop. Wedergeboorte
is een innerlijke vernieuwing die God bewerkt in het leven van een mens wanneer hij
bij zijn bekering tot geloof in Jezus komt. Al
de volgende vier begrippen komen in de volgende
Bijbelgedeelten voor: (1) geloof, (2) bekering, (3)
wedergeboorte en (4) doop, die allemaal onlosmakelijk bij elkaar horen:
"Toen u gedoopt werd bent
u immers met hem begraven, en met hem bent u ook tot leven gewekt, omdat u
gelooft in de kracht van
God die hem uit de dood heeft opgewekt." (Kolossenzen 2:12, NBV2004)
"Maar aan wie hem (=Jezus) aanvaardden en in hem geloofden,
heeft hij het recht gegeven kinderen van God te worden." (Johannes 1:12,
GNB1996)
Over de doop zei Jezus:
"Wie gelooft en zich
laat dopen, zal behouden worden, maar wie niet
gelooft, zal veroordeeld worden." (Marcus 16:16, NBG1951)
De doop is een min of meer vanzelfsprekend vervolg op het tot geloof in Jezus
komen, vandaar dat Jezus beide gebeurtenissen in één adem noemt. De doop is meer
dan een uiterlijke, symbolische handeling. Je kunt een doopbediening vergelijken
met een huwelijkssluiting. Tijdens de huwelijksceremonie beloven een man en een
vrouw elkaar in het openbaar levenslange trouw, ook al hadden ze dat daarvoor
ook al eerder met elkaar afgesproken. Op een vergelijkbare manier leg je als gelovige door
de doop een publiek getuigenis af van je levensverandering en
beloof je levenslange toewijding aan God.
Zie ook hoofdstuk 'Bekering en
wedergeboorte'.
Doop als uiterlijk teken van een innerlijke verandering
In het Nieuwe Testament lezen we dat mensen die tot inkeer kwamen, zich
lieten dopen als een uiterlijk teken van hun innerlijke levensverandering.
Er is alle reden om aan te nemen dat dit
gwoonlijk gebeurde door
onderdompeling.
Het woord 'dopen' betekent van oorsprong dan ook niets anders dan
'onderdompelen'. Door ondergedompeld te worden in water beeld je af dat je
afstand neemt van je vorige manier van leven. Door uit het water naar boven te komen beeld
je af dat je met een nieuw leven bent begonnen. We kunnen daarbij denken aan de
volgende soorten doopbedieningen:
- de
proselietendoop - bij de bekering van heidenen (=niet-Joden)
tot het Jodendom
- de
doop van Johannes de Doper - berouw over zondige levenswandel
en reiniging van zonden, ter voorbereiding op de komst van Jezus
- de christelijke doop - die Jezus opdroeg aan zijn apostelen voor
mensen die tot geloof in Jezus kwamen
De christelijke doop is een uiterlijke bevestiging van iemands wedergeboorte en
zijn toetreding tot de kring van mensen die bij Jezus horen. De doop wordt
meestal uitgevoerd met aanroeping van God de Vader, de Zoon en
de Heilige Geest. Alleen dopen in de naam van Jezus is ook voldoende, omdat Jezus de
drie-enige Godheid voldoende vertegenwoordigt.
"Ga er
daarom op uit om alle volken tot mijn leerlingen te maken. Doop hen in de naam
van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest." (Matteüs 28:19, HB2008)
"En Petrus zei tegen hen: Bekeer u en laat ieder van u gedoopt
worden in de Naam van Jezus Christus ..." (Handelingen 2:38, HSV2010)
Kinderen en volwassenen
Met het Oude Verbond heeft God zich verbonden met het volk Israël als geheel
tot in alle verdere geslachten.
Bij de toetreding tot het Oude Verbond ligt het zwaartepunt op de besnijdenis
van pasgeboren
jongetjes die geboren worden binnen Gods volk.
Bij het koninkrijk van de hemel
gaat het precies omgekeerd. God verbindt zich met individuele mensen uit alle landen,
die tot geloof in Jezus komen wanneer ze volwassen genoeg zijn om zo'n
ingrijpende geloofskeuze te maken. Met elkaar vormen
zij het nieuwtestamentische volk van God: de Gemeente van Jezus.
Dooppraktijken
De meest toegepaste dooppraktijken in Nederland zijn:
- kinderdoop
(of verbondsdoop) - meestal uitgevoerd door besprenkeling
met water bij pasgeboren kinderen van kerkelijke ouders. Later doen
volwassen geworden jongeren een openbare geloofsbelijdenis om hun kinderdoop als
het ware voor hun rekening te nemen en te willen leven volgens de Bijbel.
-
volwassendoop (of geloofsdoop) - meestal uitgevoerd door
onderdompeling in water bij mensen die een bewuste geloofskeuze hebben gemaakt.
Daarnaast worden kinderen van gelovige ouders opgedragen aan God om zijn verbondsbelofte
aan kinderen te benadrukken.
De woorden 'verbondsdoop' en 'geloofsdoop' zijn eigenlijk de meest correcte
benamingen. De woorden 'kinderdoop' en 'volwassendoop' worden veel vaker
gebruikt en daarom worden die woorden ook in Herschepping het meest genoemd.
In Nederland zijn er getalsmatig waarschijnlijk meer aanhangers van de
kinderdoop dan van
de geloofsdoop. In veel andere landen is het precies andersom. Er zijn ook
geloofsgemeenschappen (zoals het Leger des Heils) waar helemaal geen
doopbedieningen plaatsvinden.
Volgend onderwerp:
4.3.3. Doopbedieningen in de Bijbel
