4.4.6. Oude en nieuwe natuur

Inhoud:

- Oude natuur (vleselijke manier van leven)
- Zielse manier van leven
- Nieuwe natuur (geestelijke manier van leven)
- Verschillende manieren van leven
- Innerlijke strijd
- Welke natuur is sterker?
- Gespreksvragen

---

Als je pas wedergeboren bent, ervaar je de liefde, vreugde en vrede van God op een geheel nieuwe manier. Je bent veranderd maar dat betekent niet dat vanaf dat moment al je verkeerde gewoonten zijn verdwenen. Jezus is met zijn Heilige Geest in je komen wonen, maar er moet nog een diepgaande omvorming van je levensstijl plaatsvinden. Dat gaat niet vanzelf. Het is een levenslang groeiproces.

Na je wedergeboorte heb je te maken met twee manieren van leven: je oude natuur en je nieuwe natuur. Je oude natuur bestaat uit al je oude leefgewoonten van vóór je bekering en wedergeboorte. Je nieuwe natuur heb je bij je wedergeboorte van God gekregen. Het is de actieve inwoning van de Heilige Geest waardoor je wordt geholpen om nieuwe leefgewoonten te ontwikkelen, door navolging van Jezus. Geestelijke groei betekent dat je steeds meer vanuit je nieuwe natuur gaat leven en dat je oude natuur een steeds zwakkere rol gaat spelen in je leven.

De termen 'oude natuur' en 'nieuwe natuur' komen in de meeste Bijbelvertalingen niet voor. In de aangehaalde Bijbelgedeelten in dit onderwerp kom je verschillende woorden of uitdrukkingen tegen, waarin je gemakkelijk ontdekt dat het over de oude en/of nieuwe natuur gaat.

Oude natuur (vleselijke manier van leven)

 

Je oude natuur bestaat uit al je zondige, ik-gerichte leefgewoonten die je als vanzelf hebt ontwikkeld vanwege je erfzondigheid. Dat is de neiging om te zondigen waar alle mensen na de zondeval van Adam en Eva mee zijn geboren. De apostel Paulus schrijft hierover:

"... ik besef dat in mij, in mijn eigen natuur, het goede niet aanwezig is." (Romeinen 7:18, NBV2004)

In onder meer de HSV vertaling kom je voor 'oude natuur' meestal het woord 'vlees' tegen dat twee figuurlijke betekenissen heeft: (1) je aardse leven in je lichaam (2) je oude natuur. Je komt deze twee betekenissen soms in één Bijbelvers tegen, als een soort woordspeling:

"Want al wandelen wij in het vlees (=in ons aardse lichaam), wij voeren geen strijd naar het vlees (=vanuit onze oude natuur)." (2 Korintiërs 10:3, HSV2010)

Let eens op hoe verschillend de oude natuur in diverse Bijbelvertalingen wordt omschreven:

"Want toen wij in het vlees waren (=vóór onze bekering), waren de hartstochten van de zonden ... in onze leden werkzaam om vrucht te dragen voor de dood." (Romeinen 7:5, HSV2010)

"Toen we ons nog lieten leiden door onze eigen wil, werd ons bestaan beheerst door zondige hartstochten ... en droeg het alleen vrucht voor de dood." (Romeinen 7:5, NBV2004)

Deze manier van leven staat lijnrecht tegenover geestelijk leven. Heel veel zondigheid komt voort uit het 'vlees' dat zich laat leiden door verlangens en begeerten die niet passen in Gods koninkrijk.

"... Wandel door de Geest en u zult zeker de begeerte van het vlees niet volbrengen." (Galaten 5:16, HSV2010)

"Het is bekend wat de werken van het vlees zijn, namelijk overspel, hoererij, onreinheid, losbandigheid, afgoderij, toverij, vijandschappen, ruzie, afgunst, woede-uitbarstingen, egoïsme, onenigheid, afwijkingen in de leer, jaloersheid, moord, dronkenschap, zwelgpartijen, en dergelijke ..." (Galaten 5:19-21, HSV2010)

Elke gelovige heeft tot op zekere hoogte last van zijn eigen vleselijke, zondige gewoonten en daden. Geloofsgroei betekent dat de invloed van 'het vlees' steeds verder afneemt en dat kan alleen als er leven vanuit Gods Geest tegenover staat. Een ander bestrijdingsmiddel is er niet.

Vleselijk leven is te herkennen in bijvoorbeeld één of meer van de volgende eigenschappen:

• eigenbelang, hebzucht, trots
• weinig verlangen hebben naar Gods Woord
• onmatig zijn in eten en drinken
• verslaafd zijn aan alcohol, roken, porno, drugs, enz.
• lichtgeraaktheid op bepaalde punten
• toegeven aan jaloezie en onenigheid
• belangrijk vinden hoe anderen over je denken

Elk van dit soort eigenschappen kan een bolwerk van je oude natuur zijn waardoor je geestelijke groei wordt belemmerd. Geloofsgroei betekent onder meer dat de invloed van zulke bolwerken wordt teruggedrongen of uitgeschakeld. Elke vorm van vleselijk leven leidt alleen maar tot zondigen en remt je geloofsgroei.

Zielse manier van leven

 

Geestelijke dingen zijn alleen te begrijpen door mensen in wie Gods Geest woont en werkt.

"Doch een ongeestelijk (letterlijk: ZIELS) mens aanvaardt niet hetgeen van de Geest Gods is, want het is hem dwaasheid en hij kan het niet verstaan, omdat het slechts geestelijk te beoordelen is." (1 Korintiërs 2:14, NBG1951)

Kerkmensen die niet zijn wedergeboren hebben alleen de vleselijke en de zielse manier van leven waar ze het mee moeten doen. Op een zielse manier zijn ze in staat om een godsdienstige overtuiging te hebben en op plichtmatige manier alle uiterlijke godsdienstige dingen te doen, maar niet op een geestelijke manier.

Maar ook wedergeboren gelovigen kunnen gemakkelijk op het verkeerde spoor zitten en ziels geloofsleven vertonen. Ze zijn misschien heel toegewijd en actief en doen hun uiterste best om Jezus te volgen, maar ... ze doen bepaalde dingen vanuit hun eigen krachtbronnen en niet uit de kracht van de Heilige Geest. Ziels geloofsleven lijkt aan de buitenkant op geestelijk leven, maar is te herkennen door bijvoorbeeld één of meer van de volgende eigenschappen:

• zelf willen bepalen wat je doet en hoe je je tijd indeelt
• ambitieus zijn en willen scoren in Gods koninkrijk
• trots zijn op eigen prestaties, Bijbelkennis of geestelijke ervaringen
• kritisch zijn tegenover andere gelovigen
• zich niet gemakkelijk laten corrigeren
• streven naar een geestelijk lijkend geluksgevoel

De apostel Jakobus schrijft hierover in niet mis te verstane bewoordingen:

"Wie van u kan wijs en verstandig genoemd worden? Laat hij het daadwerkelijk bewijzen door een onberispelijk leven en door wijze zachtmoedigheid. Maar als u zich laat beheersen door bittere jaloezie of egoïsme, kunt u beter niet zo hoog van de toren blazen; u zou de waarheid geweld aandoen. Dat soort wijsheid komt niet van boven; ze is aards, ongeestelijk (letterlijk: ZIELS), demonisch." (Jakobus 3:13-15, NBV2004)

Een zielse manier van leven brengt geen geestelijke vruchten voort die eeuwigheidswaarde hebben.

Nieuwe natuur (geestelijke manier van leven)

 

Je nieuwe natuur hoort bij je nieuwe leven dat je van God hebt ontvangen bij je wedergeboorte. De nieuwe natuur is geestelijk van aard, staat in directe verbinding met God door de Heilige Geest en motiveert je om voor Jezus en met Jezus te willen leven. Die nieuwe natuur is volmaakt en zelfs goddelijk.

"Hiermee zijn ons kostbare, rijke beloften gedaan, opdat u zou ontkomen aan het verderf dat de wereld beheerst als gevolg van de begeerte, en opdat u deel zou krijgen aan de goddelijke natuur." (2 Petrus 1:4, NBV2004)

De meeste mensen denken bij het begrip 'geestelijk' leven vooral aan kerkgang en andere typisch christelijke dingen. Maar dat is niet het geestelijke leven dat in de Bijbel beschreven is. Wat is het dan wel? Het is wilsovergave en toewijding aan God en handelen in verbondenheid met de Heilige Geest. In hoofdstuk 'Heilige Geest' wordt uitvoerig uiteengezet wat de Heilige Geest in en door gelovigen wil doen. Geestelijk geloofsleven is het enige echte geloofsleven zoals God dat bedoelt en dat ook uitstraalt naar je ziel en zelfs naar je lichaam.

"Wat onze eigen natuur wil brengt de dood, maar wat de Geest wil brengt leven en vrede. Onze eigen wil staat vijandig tegenover God, want hij onderwerpt zich niet aan zijn wet en is daar ook niet toe in staat. Wie zich door zijn eigen wil laat leiden, kan God niet behagen. Maar u leeft niet zo. U laat u leiden door de Geest, want de Geest van God woont in u." (Romeinen 8:6-9, NBV2004)

"Ik zeg u dus: laat u leiden door de Geest, dan bent u niet gericht op uw eigen begeerten. Wat wij uit onszelf najagen is in strijd met de Geest, en wat de Geest verlangt is in strijd met onszelf. Het een gaat in tegen het ander, dus u kunt niet doen wat u maar wilt." (Galaten 5:16-17, NBV2004)

"Want in je hart vechten die slechte verlangens en de heilige Geest met elkaar. De Geest wil niet dat je luistert naar je verlangens. En je verlangens willen niet dat je luistert naar de Geest. Je kunt dus niet zomaar doen wat je wilt." (Galaten 5:16-17, BGT2014)

Verschillende manieren van leven

 

Je hebt als gelovige geen twee afzonderlijke persoonlijkheden. Het zijn eerder twee manieren van leven, twee verschillende pakketten met normen, waarden, prioriteiten en gewoonten die twee manieren van leven vertegenwoordigen. En de hele dag door kies je bewust of onbewust om iets te doen op de eerste of op de tweede manier.

Het volgende overzicht is een korte samenvatting van de verschillen tussen je oude en nieuwe natuur:

	oude natuur	nieuwe natuur
manier van optreden	ongeestelijk en vleselijk (los van God leven)	geestelijk (in verbondenheid met God leven)
beïnvloed door	de satan, meestal via wereldse invloeden	de Heilige Geest, ook via andere gelovigen
gerichtheid	zelfzuchtig, je eigen zin doen, eropuit zijn om je eigen verlangens te bevredigen	gericht op het liefhebben en dienen van God en je medemens
krachtbron	eigen wilskracht	Gods kracht

Oude en nieuwe natuur

Innerlijke strijd

 

Als je pas wedergeboren bent, kom je er al snel achter dat je zondige neigingen nog steeds in je zitten, waardoor je blijft zondigen. De apostel Paulus kende dat natuurlijk ook en hij schreef er het volgende over:

"Want ik weet dat er niets goeds in mij woont, dat wil zeggen, in mijn zondige ik. Het goede te willen zit wel in me, maar het goede ook doen, kan ik niet. Want het goede dat ik wil doen, doe ik niet, maar het kwade dat ik niet doen wil, doe ik juist wèl. Maar als ik nu net dat doe wat ik niet wil, dan ben ik het zelf niet meer die dit doet, maar die zondige macht die in mij woont." (Romeinen 7:18-20, GNB1996)

Door de botsing van de twee tegenovergestelde naturen ontstaat er innerlijke tweestrijd, die heel heftig kan zijn. Je moet namelijk voortdurend kiezen of je volgens je oude of je nieuwe natuur wilt leven en dat is één van de grootste uitdagingen van de christen. Je wint die strijd niet door eigen wilskracht, maar alleen met het effectieve wapen van het geloof.

Hoe werkt dat? Door elke zonde is je oude natuur sterker geworden en is het steeds natuurlijker geworden om dezelfde soort zonde steeds weer te bedrijven. Je nieuwe natuur wordt ingeschakeld door geloof in God. Geloof is de kraan, waarvoor je je hart openzet voor de doorwerking van Gods Geest en waardoor je nieuwe natuur ook groeit. Want door elke daad van geloof en door elke keuze die je maakt om te doen wat God wil, groeit je nieuwe natuur. Het leven uit geloof wordt daardoor steeds natuurlijker voor je. Oude gedragspatronen worden langzamerhand vervangen door nieuwe. We hebben het dan over een werkend, levend geloof.

Welke natuur is sterker?

 

De grote vraag is: welk van beide is sterker, mijn oude of mijn nieuwe natuur? Misschien zeg je: mijn oude natuur, want ik blijf zondigen. Fout! Je nieuwe natuur is veel sterker dan je oude natuur. Dat komt omdat je nieuwe natuur is verbonden met de Heilige Geest en die is veel sterker! Dit mag je NOOIT vergeten. Alleen moet je nog geoefend worden in het voortdurend kiezen voor geloofsovergave aan God, waardoor zijn kracht in jou overvloeit.

Hoe sterk is je nieuwe natuur? Er is een verhaal van een Engelse dame die ongeveer een eeuw geleden een dure Rolls Royce had gekocht. In die tijd maakte de fabrikant niet bekend hoeveel pk de motoren hadden, maar deze vrouw wilde het toch weten. Ze schreef een brief aan de fabrikant om te vragen hoeveel pk haar auto had. Het antwoord was kort: "GENOEG, mevrouw". Zo is het ook met je nieuwe natuur. Die is echt sterk genoeg om elke overwinning te behalen. Maar ... actief geloof is zoals altijd de sleutel tot overwinning.

Na je wedergeboorte moet je niet meer denken vanuit zwakheid, maar vanuit kracht. Gelovigen zijn mensen, die uit zichzelf NIETS goeds kunnen presteren:

"... zonder mij (=Jezus) kun je niets doen." (Johannes 15:5, NBV2004)

Maar tegelijk zijn ze ook gerechtvaardigde mensen, die vanwege de onmetelijke kracht van de Heilige Geest ALLES kunnen, zoals Paulus dat uitdrukt:

"Alle dingen zijn mij mogelijk door Christus, Die mij kracht geeft." (Filippenzen 4:13, HSV2010)

Bij de innerlijke strijd tussen de oude en de nieuwe natuur (of tussen vlees en geest zoals de Bijbel het ook zegt), zijn zowel God als de mens actief betrokken. De kracht om te overwinnen over de oude natuur komt van God. De bereidheid om een kanaal te zijn voor Gods kracht is de verantwoordelijkheid van de mens en dat vereist elke keer een geloofskeuze.

Zie ook:
- onderwerp 'Oude natuur kruisigen' in hoofdstuk 'Verleidingen'
- onderwerp 'Innerlijke geestelijke strijd' in hoofdstuk 'Geestelijke strijd'
- Hoofdstuk 'Zwakheid en kracht'
- Hoofdstuk 'Geloof en karakter'.

Volgend onderwerp:

  4.4.7. Geestelijke volwassenheid