4.5.1. Wie is de Heilige Geest?

Inhoud:

- Heilig
- De Heilige Geest is God
- Is de Heilige Geest een persoon of een kracht?
- Het innerlijk van God
- De Grote Onbekende?
- De Heilige Geest verbindt God en mens
- Jezus heeft de Heilige Geest gezonden
- Waarmerk van verbondenheid met God
- Gespreksvragen

---

Heilig

 

Wat is het belangrijkste kenmerk van de Heilige Geest? Dat Hij HEILIG is. Dat kunnen we opmaken uit het feit dat Hij in de Bijbel zo vaak de HEILIGE Geest van God wordt genoemd. Het blijkt ook uit de volgende uitspraak van Jezus, die hevig verontwaardigd was toen Hij (die vervuld was van de Heilige Geest) werd uitgemaakt voor iemand die van de duivel bezeten was:

"Voorwaar, Ik zeg u dat alle zonden de mensenkinderen vergeven zullen worden, en de lasteringen die zij ook maar uitgesproken zullen hebben; maar wie gelasterd zal hebben tegen de Heilige Geest, die heeft geen vergeving in eeuwigheid, maar is schuldig en verdient het eeuwige oordeel. Want zij (=schriftgeleerden) zeiden: Hij heeft een onreine geest." (Marcus 3:28-30, HSV2010)

Jezus werd zelf voor van alles en nog wat uitgescholden en daar kon Hij wel tegen. Maar toen de Heilige Geest gelasterd werd, was Jezus vol van heilige verontwaardiging. De Heilige Geest is waarschijnlijk het allerheiligste van God en Hij moet dus wel een zéér belangrijke Godspersoon zijn voor Jezus. En ook voor ons als gelovigen!

De Heilige Geest is God

 

De Heilige Geest is zelf ook God, evenals God de Vader en Jezus de Zoon. Dat blijkt bijvoorbeeld uit wat Petrus zei tegen Ananias die een deel van de opbrengst van zijn landgoed als offer aan de gemeente gaf, terwijl hij een deel had achtergehouden, om daardoor gerespecteerd te worden:

"... Ananias, waarom heb je je door Satan laten misleiden en heb je de heilige Geest bedrogen door een deel van de opbrengst van het stuk grond achter te houden? ... Niet de mensen heb je bedrogen, maar God zelf." (Handelingen 5:3-4, NBV2004)

Bovendien is de Heilige Geest eeuwig, evenals God de Vader en God de Zoon. Jezus zei over Hem:

"En Ik zal de Vader bidden, en Hij zal u een andere Trooster geven, opdat Hij bij u blijft tot in eeuwigheid, namelijk de Geest van de waarheid ..." (Johannes 14:16-17, HSV2010)

Ook was de Heilige Geest al actief bij de vormgeving van de aarde. Sterker nog: Hij moet zelf Schepper zijn geweest, degene die de schepping ontwierp en bij de uitvoering betrokken was:

"De aarde nu was woest en leeg, en duisternis lag over de watervloed; en de Geest van God zweefde boven het water." (Genesis 1:2, HSV2010)

"Heel uw schepping moet zich aan u onderwerpen. Want u sprak en het was er, u zond uw geest en hij bracht het tot stand..." (Judit 16:14, NBV2004, één van de deuterokanonieke boeken)

"De Geest van God heeft mij gemaakt, en de adem van de Almachtige heeft mij levend gemaakt..." (Job 33:4, HSV2010)

Kortom: de Heilige Geest heeft kwaliteiten die alléén aan God kunnen worden toegeschreven. De Heilige Geest is één van de drie Godspersonen die een eenheid vormen in drie verschijningsvormen. De Heilige Geest IS God.

Is de Heilige Geest een persoon of een kracht?

 

Er zijn mensen die er moeite mee hebben om de Heilige Geest als een persoon te zien. Ze spreken liever over 'Gods werkzame kracht'. Ze wijzen erop dat de Heilige Geest in de Bijbel 'Geest van God' wordt genoemd (bijvoorbeeld Genesis 1:2; Matteüs 3:16; 1 Petrus 4:14) en 'Geest van Christus' (bijvoorbeeld Romeinen 8:9; 1 Petrus 1:11). De uitdrukking 'Geest van ...' doet niet denken aan een zelfstandig handelend persoon en dat komt nogal onpersoonlijk over. En ook doordat de Heilige Geest steeds in opdracht van God de Vader en van Jezus handelt, komt Hij niet over als een zelfstandig persoon.

Toch hebben de meeste gelovigen door de eeuwen heen steeds vastgehouden aan de goddelijke drie-eenheid en het standpunt dat de Heilige Geest een persoon is. We komen in de Bijbel namelijk veel uitspraken tegen met betrekking op Gods Geest die alleen maar over een PERSOON kunnen gaan. Hier volgen enkele voorbeelden:

"Op een dag ... zei de heilige Geest tegen hen: 'Stel mij Barnabas en Saulus ter beschikking voor de taak die ik hun heb toebedeeld.' " (Handelingen 13:2, NBV2004)

"En als Hij (=Heilige Geest) komt, zal Hij het ongelijk van de wereld aantonen, en laten zien wat zonde, wat gerechtigheid en wat oordeel is." (Johannes 16:8, WV2012)

"Wanneer echter de Helper komt ... zal Hij over Mij getuigenis afleggen ..." (Johannes 15:26, WV2012)

"Bedroef Gods heilige Geest niet ..." (Efeziërs 4:30, WV2012)

Het lijkt me erg duidelijk dat Gods Geest een persoonlijkheid heeft, want Hij spreekt, wijst mensen aan, geeft mensen inzicht, getuigt van Jezus en kan beledigd of verdrietig worden. En wie met een concordantie alle Bijbelgedeelten opzoekt over de Heilige Geest kan gemakkelijk ook andere voorbeelden vinden.

De Heilige Geest wordt in de Bijbel in één adem genoemd met Gods kracht (bijvoorbeeld Lucas 1:35; Handelingen 10:38; Efeziërs 3:16; 2 Timoteüs 1:7). Toch lezen we nergens in de Bijbel dat de Heilige Geest de kracht van God IS, maar we lezen wel over de kracht VAN de Heilige Geest. Daarom doen we er goed aan om de Heilige Geest te beschouwen als een Godspersoon. Helemaal begrijpen doen we het niet, maar is dat zo erg?

Zie ook onderwerp 'Kracht van de Heilige Geest' in dit hoofdstuk,

Het innerlijk van God

 

Christenen geloven niet in drie afzonderlijke goden, maar in een drie-eenheid van de enige ware God. Deze bestaat uit drie min of meer zelfstandig optredende Godspersonen (Vader, Zoon en Geest) die tegelijk onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als een goddelijke drie-eenheid.

De Heilige Geest is God zoals Hij zich manifesteert in de geestelijke wereld, zoals Jezus als mens is verschenen in de materiële wereld. Zoals Jezus de uiterlijke kant van God is, zo is de Heilige Geest de innerlijke kant van God.

"... De Geest immers onderzoekt alle dingen, zelfs de diepten van God." (1 Korintiërs 2:10, HSV2010)

Omdat voor God geen beperkingen van tijd en ruimte gelden, kan de Heilige Geest overal tegelijk zijn. In Openbaring 1:4 wordt gesproken over de 'zeven geesten voor Gods troon'. Daaruit komt de alomtegenwoordigheid van Gods Geest naar voren.

De Heilige Geest woont permanent in de harten van wedergeboren gelovigen waardoor zij in verbinding staan met God zelf, de bron van alle zegen en kracht. In Johannes 14:16-24 legt Jezus aan de discipelen uit wie de Heilige Geest is.

De Grote Onbekende?

 

Het is me in vroegere jaren elk jaar met Pinksteren opgevallen hoe voorgangers niet of nauwelijks raad wisten met de Heilige Geest. Wat was er dan te vieren met Pinksteren?

Als we kijken naar de geloofsbelijdenis van Nicea, dan zien we dat er het één en ander wordt gezegd over God de Vader, vooral ook over de Zoon, maar over de Heilige Geest ... helemaal niets! Alleen de woorden: "Ik geloof in de Heilige Geest." Maar niets OVER de Heilige Geest. Is de Heilige Geest dan zo onbelangrijk dat er niets over Hem gezegd kon worden? Door de eeuwen heen is de Heilige Geest een sterk verwaarloosd thema geweest.

Kortom: voor veel kerkmensen is de Heilige Geest eigenlijk een onbekende. Zij veronderstellen dat de Heilige Geest op één of andere manier iets met hun geloofsleven te maken heeft. Maar Hij maakt niet of nauwelijks deel uit van hun dagelijkse geloofsbeleving.

Dit hoofdstuk is bedoeld om de persoon van de Heilige Geest dichter bij je te brengen en een verlangen bij je op te wekken om je meer open te stellen voor zijn krachtige, liefdevolle aanwezigheid in je hart.

De Heilige Geest verbindt God en mens

 

Toen Jezus naar de aarde kwam, gebeurde er iets heel bijzonders: God zelf kwam onder de mensen wonen. In het Matteüs evangelie lezen we daarover het volgende:

"De afkomst van Jezus Christus was als volgt. Toen zijn moeder Maria al was uitgehuwelijkt aan Jozef maar nog niet bij hem woonde, bleek ze zwanger te zijn door de heilige Geest ... Dit alles is gebeurd opdat in vervulling zou gaan wat bij monde van de profeet door de Heer is gezegd: ‘De maagd zal zwanger zijn en een zoon baren, en men zal hem de naam Immanuel geven,’ wat in onze taal betekent ‘God met ons’." (Matteüs 1:18-23, NBV2004)

"... De naam Immanuel betekent: God is bij ons." (Matteüs 19:23, BGT2012)

Het is opmerkelijk dat de Heilige Geest direct betrokken was bij de geboorte van Jezus: de allerhoogste God, die Geest is (Johannes 4:24), werd op een lichamelijke manier geboren als mens. Het grootste scheppingswonder dat de Schepper ooit heeft verricht, want  Maria werd zwanger door de Heilige Geest. De engel vertelde het haar met deze woorden:

"... De heilige Geest zal over je komen en de kracht van de Allerhoogste zal je als een schaduw bedekken. Daarom zal het kind dat geboren wordt, heilig worden genoemd en Zoon van God." (Lucas 1:35, NBV2004)

In een mens kan bij zijn wedergeboorte op een vergelijkbare manier een nieuw leven verwekt worden, doordat de Heilige Geest in hem komt. Daardoor wordt Jezus in zekere zin geboren in zijn hart. En dat wonder is vergelijkbaar is met de maagdelijke geboorte van Jezus. Als de Heilige Geest in je hart woont, woont Jezus ook in je hart en kun je met Hem communiceren in gebed.

"Dan kan uw hart door het geloof de blijvende woning zijn van Christus ..." (Efeziërs 3:17, GNB1996)

Jezus was 'God BIJ ons', maar de Heilige Geest is 'God IN ons'. Geen wonder dat Jezus ooit tegen zijn discipelen had gezegd:

"Luister, dit is de waarheid: het is alleen maar goed voor jullie dat ik wegga. Want anders kan jullie helper, de heilige Geest, niet komen. Ik zal hem naar jullie toe sturen als ik bij God ben." (Johannes 16:7, BGT2012)

Als je er goed over nadenkt is dit ontzettend bijzonder. De hoogheilige God deelt zijn eigen innerlijk, het diepste van zijn eigen wezen, met mensen die leven op een door zonde verdorven aarde en die zelf nog regelmatig zondigen. Wat gaat God ontzettend ver in het verbonden willen zijn met mensen!

Ik ben ervan overtuigd dat geen enkele christengelovige ten volle beseft hoe bijzonder en hoe kostbaar deze verbintenis met God is en welke invloed deze verbintenis kan hebben op zijn eigen leven en op de levens van anderen. Omdat de oneindige God onbeperkt is, zijn de mogelijkheden van de inwonende Heilige Geest ook onbeperkt. Wat de Heilige Geest in en door de gelovige kan doen, kan alleen worden beperkt of afgeremd door ... ongeloof of ongeoefend geloof.

Jezus heeft de Heilige Geest gezonden

 

Jezus legde aan zijn discipelen uit dat de Heilige Geest niet op eigen gezag werkt in het hart van de mens, maar dat Hij wordt aangestuurd door God de Vader en door Jezus. Om te beginnen is Hij naar die mensen toe gekomen naar wie Hij is gezonden. Jezus liet kort na zijn opstanding de Heilige Geest op de discipelen komen:

"En nadat Hij dit gezegd had, blies Hij op hen en zei tegen hen: Ontvang de Heilige Geest." (Johannes 20:22, HSV2010)

"Daarna blies hij op hen en zei: ‘Nu hebben jullie de heilige Geest gekregen." (Johannes 20:22, BGT2014)

Later werd de Heilige Geest naar de groep gelovigen gezonden die op Hem wachtten om hen tot geestvervulde mensen te maken:

"En ik (=Jezus) zal de Vader vragen om jullie een nieuwe helper te geven: de heilige Geest ..." (Johannes 14:16, BGT2014)

De Heilige Geest kwam niet op eigen initiatief, maar op initiatief van Jezus. En wat de Heilige Geest aan de mensen doorgeeft komt ook niet uit Hem zelf, maar ook dat komt bij Jezus vandaan.

Waarmerk van verbondenheid met God

 

In het volgende Bijbelgedeelte kun je lezen dat de inwoning van de Heilige Geest in je diepste innerlijk, ervaren wordt. Het is als een teken of een verzegeling waardoor je als gelovige weet dat je nu en voor altijd bij God hoort. Tegelijk is het een voorproefje van de nog veel diepere geestelijke verbondenheid met Jezus die je in het hiernamaals zult beleven:

"... in hem (=Jezus) bent u, door uw geloof, gemerkt met het stempel van de heilige Geest die ons beloofd is als voorschot op onze erfenis, opdat allen die hij zich heeft verworven verlost zullen worden, tot eer van Gods grootheid." (Efeziërs 1:13-14, NBV2004)

"... u bent verzegeld met de beloofde heilige Geest, het voorschot op onze erfenis, tot verlossing van het volk dat Hij zich verworven heeft, en tot lof van zijn heerlijkheid." (Efeziërs 1:13-14, WV2012)

Zolang we op aarde leven, bereiken we nooit de volmaaktheid in ons geloofsleven. In het hiernamaals zal de volle waarde van de verbondenheid met de Heilige Geest realiteit worden. Daarvan is de inwoning van de Heilige Geest, zoals je die nu kunt beleven, een voorproefje of een voorschot op wat je later zult ontvangen.

"De Geest van de waarheid ... zal niet namens zichzelf spreken, maar hij zal zeggen wat hij hoort en jullie bekendmaken wat komen gaat. Door jullie bekend te maken wat hij van mij heeft, zal hij mij eren. Alles wat van de Vader is, is van mij – daarom heb ik gezegd dat hij alles wat hij jullie bekend zal maken, van mij heeft." (Johannes 16:13-15, NBV2004)

Zie meer in de onderwerpen:
- ' Inwoning van de Heilige Geest' en 'Werking van de Heilige Geest' in dit hoofdstuk
- ' Relatie met de Heilige Geest' in hoofdstuk 'Relatie met God'.

Volgend onderwerp:

  4.5.2. Pinksteren in het Oude Testament