Naast de belangrijke lessen die we kunnen leren uit de geschiedenis van Elia zijn er nog meer aspecten van neerslachtigheid die een rol kunnen spelen. Dit onderwerp gaat over de mogelijke oplossingen om door God bevrijd te worden van neerslachtigheid.
Bijna alle neerslachtigheid is terug te voeren tot zelfbeklag, dat voortkomt uit een denkpatroon dat voornamelijk op jezelf gericht is. Door zelfbeklag verschuif je de verantwoordelijkheid voor je leven naar de omstandigheden of naar andere mensen of zelfs naar God! Je ontwijkt je eigen verantwoordelijkheid om verstandig met je leven om te gaan. Je negeert dan de Bijbelse waarheid dat God alles toelaat voor je bestwil:
"Intussen weten wij dat voor wie God liefhebben, alles zich ten goede keert, voor hen die volgens zijn raadsbesluit geroepen zijn." (Romeinen 8:28, WV2012)
Deze tekst wordt vaak meteen terzijde gelegd door neerslachtige mensen, omdat ze er van overtuigd zijn dat het in hún situatie toch niet werkt. Ze kunnen er zelfs boos om worden als je er mee aankomt. Waarom? Ze willen vaak geen oplossing, maar ze willen dat je hen gelijk geeft, hen beklaagt en hen daarmee bevestigt in hun zelfbeklag. Ze willen dat je de verantwoordelijkheid niet bij hen zelf legt, maar bij anderen. Natuurlijk is er een tijd om gewoon luisterend naast neerslachtige mensen te gaan staan en hen te ondersteunen met je begrip en zorg. Natuurlijk is er tijd nodig om moeilijke gebeurtenissen of situaties te verwerken, maar als je toegeeft aan zelfbeklag kan dit een gevangenis worden waar je maar heel moeilijk uit kunt komen.
Zelfbeklag is niet zomaar een begrijpelijke en acceptabele reactie. Het is een zonde die moet worden beleden voor God. Accepteer je levenssituatie die God in zijn wijsheid heeft toegelaten in je leven en vertrouw er op dat God je er doorheen wil helpen, zodat je er zelfs sterker en innerlijk rijker van zal worden. Talloze mensen zijn je daarin voorgegaan.
Zie ook de onderwerpen 'Zelfbeklag' en 'Levensaanvaarding' in hoofdstuk 'Beproevingen'.
Neerslachtige gelovigen hebben meer hulpbronnen beschikbaar dan ze weten. Neerslachtigheid is immers niet anders dan een verkeerde manier van denken: God zelf is bij hen, kent hun moeite en weet waarom ze het moeilijk vinden om zich eroverheen te zetten. Een actief geloof in Gods hulp en zorgzame liefde is de sleutel tot Gods handelend optreden.
Het is verstandig om de oorzaak van je neerslachtigheid te willen ontdekken, maar je kan daarin ook te ver gaan. Als je in de put zit, is het meestal erg onverstandig om nog dieper te graven. Als je bijvoorbeeld probeert uit te pluizen wat je allemaal ooit fout hebt gedaan, kom je meestal nog dieper in de put. Het wordt dan nog donkerder om je heen en je komt dan nog verder van de werkelijkheid af te staan. Kijk liever naar boven, naar de lichte opening van de put. Daar is Jezus, die zijn hand naar je uitsteekt.
"Hij beurde mij op uit een kuil vol kolkend water, uit modderig slijk; Hij zette mijn voeten op een rots ... Hij legde mij een nieuw lied in de mond, een lofzang voor onze God ..." (Psalm 40:3-4, HSV2010)
Deze tekst heeft voor mij persoonlijk veel betekenis. In een periode dat ik zelf wat neerslachtig was, had ik een bijzondere droom. Ik stond ergens waar de grond langzaam onder me wegzakte. Voor ik het wist gleed ik in een soort glibberige kuil, waarvan ik wist dat ik er nooit zelf uit kon komen. Plotseling voelde ik me van bovenaf beetgegrepen door twee sterke handen, die me optilden uit de kuil en me op vaste grond neerzetten. Nog steeds kan ik in mijn herinnering die sterke armspieren voelen trillen van de persoon die mij optilde: Ik zag zijn gezicht niet, maar ik ga ervan uit dat het Jezus was. Deze droom heeft me enorm bemoedigd en versterkt. Het hielp me daarna om op Gods helpende kracht te vertrouwen wanneer dat hard nodig was.
"... al ben ik gevallen, ik sta op, al is het donker om mij heen, de HEER is mijn licht." (Micha 7:8, NBV2004)
Hoe kom je weer in de vrijheid als je neerslachtig bent? Gods woord wijst je een uitweg, maar sommige mensen hebben te worstelen met ingewikkelde problematiek, zoals onverwerkte levensproblemen of trauma's. In dat geval zal dat eerst opgelost moeten worden en er zal dan waarschijnlijk deskundige hulp nodig zijn om ermee klaar te komen. In veel andere gevallen is het voldoende om zelf de Bijbelse principes toe te passen, al of niet met enige ondersteuning van medegelovigen.
De oplossing begint met het erkennen dat neerslachtigheid vooral een zaak is van een verkeerde manier van denken. Voor alle gelovigen, die vastzitten aan een verkeerde manieren van denken, geldt dat zij:
Deze verkeerde manier van denken kan veranderen door de kracht van het Woord van God. Jezus deed eens de volgende uiterst krachtige uitspraak:
"U zult de waarheid kennen, en de waarheid zal u bevrijden.' " (Johannes 8:32, NBV2004)
Je wordt niet vanzelf bevrijd van neerslachtigheid. Ook niet als je erom bidt, hoe vreemd het misschien ook klinkt. Gods zegen en hulp ervaar je pas wanneer je kleine stapjes (of grote stappen) in geloof zet. Zo werkt het in het leven van een christengelovige. Hier zijn een aantal belangrijke adviezen waardoor je geleidelijk weer 'in het licht' gaat leven als je ze opvolgt:
Zie ook de onderwerpen 'Positief denken' en 'Hoop doet leven' in dit hoofdstuk.
Het is ook belangrijk om een paar praktische tips op te volgen. Enkele daarvan zijn we ook in het vorige onderwerp tegengekomen.