5.2.7. Dwaalleringen
We gaan het nu hebben over dwaalleringen, waarbij we ons beperken tot
afwijkingen van de zuivere leer van de Bijbel die binnen het christendom zijn
ontstaan. Dwaalleringen zijn van alle tijden. Ook vandaag zijn ze volop aanwezig.
Sommige komen voor in bestaande kerkelijke kringen, andere hebben nog
maar weinig raakvlakken met het christelijke geloof. Mensen die dwaalleringen
verkondigen beweren natuurlijk dat hun opvattingen juist zijn. Je zult nooit
iemand tegenkomen die zegt: "Ik breng een dwaalleer."
Dwaalleringen die in de Bijbel worden genoemd
De Bijbel waarschuwt vaak en nadrukkelijk voor dwaalleringen, die
ingaan tegen het Woord van God. In het Oude Testament lezen we van valse profeten die
beweerden boodschappen van God te hebben ontvangen, maar alleen beloften deden
die de mensen graag wilden horen:
"Ik heb die profeten niet gezonden ... Ik heb niet tot hen
gesproken, toch spreken zij of zij profeten waren." (Jeremia 23:21, NBV2004)
Jezus waarschuwde tegen nepprofeten, waarvan sommigen zich zelfs voordoen als
de messias:
"Want er zullen valse messiassen en valse profeten komen, die
indrukwekkende tekenen en wonderen zullen verrichten om ook Gods uitverkorenen
zo mogelijk te misleiden." (Matteüs
24:24, NBV2004)
Ook
Paulus (en anderen) noemen diverse dwaalleringen die door ware gelovigen gemeden
moeten worden, zoals:
- het verbieden van het huwelijk (1 Timoteüs 4:3) terwijl het een
instelling van God is
- het eten van bepaalde soorten voedsel verbieden (1 Timoteüs 4:3-4)
- beweren dat de opstanding van gelovigen al heeft plaatsgehad
(2 Timoteüs 2:18)
- een losbandige levensstijl goedpraten (2 Petrus 2:2,13-14; Judas 4; Openbaring
2:20)
- Bijbels denken met werelds denken vermengen (Kolossenzen 2:6)
De meeste van deze dwaalleringen vinden we ook in onze tijd terug, vooral de
laatste twee uit dit rijtje. Wat dat betreft is er maar weinig
nieuws onder de zon.
Dwaalleringen van nu
Voorbeelden van andere religieuze en andere dwaalleringen van deze tijd zijn:
- vrijzinnigheid (het niet zo nauw nemen met de Bijbelse waarheid;
allerlei Bijbelverhalen zien als niet echt gebeurd, zoals het scheppingsverhaal,
allerlei wonderen, de maagdelijke geboorte en de lichamelijke opstanding van
Jezus)
- succestheologie (het is normaal voor een christen dat hij een overvloed
van aardse zegeningen,
succes, rijkdom en voorspoed ontvangt)
- dogmatisme (godsdienstige leerstellingen belangrijker vinden dan naar de
geest van de Bijbel te leven)
- traditionalisme - het zich houden aan kerkelijke tradities (of ongeschreven
voorschriften voor kleding of gedrag)
- wetticisme (onbewust geloven dat God meer van je gaat houden als je je
beter aan Gods levenswet houdt)
- ervaringsgerichtheid (je verstand uitschakelen, vooral kicken op wonderen
en 'geestelijke' gevoelservaringen)
- secularisatie (het wereldse gedachtegoed overnemen in kerkelijk leven en
persoonlijk leven)
We doen er goed aan om vanuit het Woord van God gewapend te zijn om
verkeerde denkbeelden op een afstand te houden.
Omgaan met dwaalleringen
"Geliefde broeders en zusters, vertrouw niet elke geest.
Onderzoek altijd of een geest van God komt, want er zijn veel valse profeten
in de wereld verschenen. (1 Johannes 4:1, NBV2004
De Bijbelschrijvers roepen op om dwaalleringen aan de kaak te stellen
en krachtig te bestrijden. Het zijn immers heel effectieve wapens
van de satan om schade toe te brengen aan de
Gemeente van Jezus.
We moeten oppassen dat we niet 'om de lieve vrede' onze
ogen sluiten voor binnensluipende on-Bijbelse leringen. Er is niemand geweest die
zoveel van mensen hield als Jezus, maar dwalingen bestreed Hij buitengewoon
fel.
We leven nu in een tijd dat er een zekere apathie lijkt te heersen tegenover
dwaalleringen. De meeste gelovigen laten alles maar over zich heenkomen en
storen zich niet aan on-Bijbelse opvattingen van medegelovigen of kerkelijke
leiders.
We
zijn toleranter geworden en we hebben
geleerd ieders mening te respecteren. Is dat een vooruitgang of een teruggang?
Deze slappe houding tegenover dwaalleringen komt voor een belangrijk deel voort
uit geestelijke luiheid, in slaap gesust door onze welvaartsmaatschappij.
Ga eens na wat de 'hot items' zijn in het wereldse denken van vandaag.
De kerkelijke kringen
staan er eerst vaak negatief of huiverig tegenover, maar na een aantal
jaren zijn ze volop in veel kerkelijke kringen binnengehaald. Het is steeds weer de
uitdaging voor Gods kinderen om een passend Bijbels antwoord te vinden op de
trends van vandaag. De manier waarop je met deze dingen omgaat laat zien hoe toegewijd je bent aan Jezus.
De profeet Ezechiël werd in zijn dagen door God opgeroepen om als een
wachter op de stadsmuur te zijn, die het volk moest waarschuwen tegen de vijand:
"Mensenkind, ik stel jou aan als wachter over de Israëlieten:
als je mij hoort spreken, moet je hen namens mij waarschuwen." (Ezechiël
3:17, NBV2004)
Het zou een zegen zijn als er ook vandaag de dag veel gelovigen zouden
zijn die als wachters op de
muur staan om dwaalleringen te signaleren, om medegelovigen te waarschuwen
en om weerstand te bieden.
Sekten
Het woord 'sekte' is afgeleid van het Latijnse woord 'sectare' dat
'afsnijden, afsplitsen' betekent. De meeste sekten onderscheiden
zich van 'gewone' kerkelijke kringen door
één of meer van de volgende kenmerken:
- Er is een leider met een zeer sterke uitstraling en persoonlijkheid
(charisma). Soms is er een ongezonde
persoonsverheerlijking.
- Het is een gesloten geloofsgemeenschap met relatief
sterke groepscontrole of zelfs groepsdwang.
- Er zijn specifieke, afwijkende geloofsopvattingen, soms ontvangen door
'openbaringen' van de leiders, die niet getoetst kunnen worden.
- Van de leden wordt verwacht dat zij hun bestaande sociale contacten
opgeven.
- De leden zijn verplicht om veel geld te betalen aan de groep en
veel persoonlijke inzet te leveren.
- Er zijn strakke regels waar niet van mag worden afgeweken.
- Het wordt leden moeilijk gemaakt om de sekte te verlaten. Of ze worden
bedreigd met Gods toorn en hellevuur als ze het toch zouden doen.
Hoe meer van deze kenmerken een geloofsgemeenschap heeft, hoe groter de kans
dat het een echte sekte is. Helaas zijn er ook wel bestaande kerkelijke kringen
die enkele van deze kenmerken hebben.
Sommige sekten houden er zeer bizarre ideeën en gebruiken op na.
Hersenspoeling, manipulatie en zelfs seksueel misbruik komen nogal eens voor. Er
zijn zeer gevaarlijke sekten waarbij het heel moeilijk is om ervan los te
komen. Veel mensen die een sekte weten te verlaten hebben ernstige emotionele
schade opgelopen.
Volgend onderwerp: 5.2.8. Bevrijding van leugens
