6.3.19. Beproefde mensen helpen

Hulp van mensen is onmisbaar

Vooral aan het begin van een moeilijke periode is het belangrijk om de beproefde persoon te helpen zijn emoties op orde te krijgen. De omstandigheden hebben als het ware een aanval op hem gedaan en hij voelt zich dan kwetsbaar en verslagen. Door begripvol en ondersteunend naast hem te gaan staan kan hij zich weer een beetje veilig voelen en grip op zijn situatie krijgen om een dag verder te leven. Het doel van zulke menselijke hulp is om troost en bemoediging uit te delen, en de ander in alle rust in contact brengen met God. Zodra de persoon zodanig van de schok is hersteld dat hij de toestand goed kan overzien, kan de tijd zijn aangebroken om aan de verwerking van zijn nood te werken.

Vooral mensen die zelf zwaar beproefd zijn geweest blijken in staat te zijn om troost uit te delen:

"Gezegend is God, de Vader van onze Heer Jezus Christus, de Vader vol ontferming en de God van alle vertroosting, die ons troost in al onze tegenspoed, zodat wij in staat zijn anderen te troosten in alle nood, dankzij de troost die wij van God ontvangen." (2 Korintiërs 1:3-4, WV2012)

Beproevingen zijn de beste cursussen voor aanstaande troosters! Iemand die een bepaald verdriet moet doormaken voelt binnen twee tellen aan of hij wordt bemoedigd door iemand die zelf iets dergelijks heeft meegemaakt of niet. Dat maakt veel verschil. Toch kan iemand die het zelf niet meegemaakt wel degelijk iets voor de ander betekenen door het tonen van oprechte belangstelling en aandacht.

Ondersteuning geven

Het is lang niet altijd gemakkelijk om iemand te troosten en te bemoedigen, die het moeilijk heeft. Enkele praktische tips:

• Wees een luisterend oor. Praten kan een goede uitlaatklep zijn voor emoties en een oprecht, geduldig, luisterend persoon kan dan veel betekenen.
• Probeer je in de situatie van de ander te verplaatsen en toon begrip.
• Stel vragen. Daarmee help je de ander al pratende zijn gedachten te ordenen.
• Schrik niet als de ander emotioneel wordt. Maak jezelf geen verwijt dat je de ander verdrietig hebt gemaakt. Het hart van de ander is gewoon vol verdriet en zo nu en dan moet dat er ook uit komen.
• Praat niet om maar wat te zeggen. Soms is zwijgen beter dan spreken.
• Ga niet preken en wees voorzichtig met pasklare antwoorden op levensvragen.
• Bezorg de beproefde persoon geen schuldcomplex als hij niet snel genoeg de Bijbelse beloften vastgrijpt.
• Bekritiseer de ander niet, ook al blijkt hij niet al te gebalanceerd te denken. Iemand die het moeilijk heeft, is nu eenmaal uit het lood geslagen.
• Wees vriendelijk en zegenend aanwezig.

Vrouwen die verdriet hebben vanwege een miskraam of bevalling van een doodgeboren kindje horen nog wel eens goed bedoelde opmerkingen als: "Fijn dat je al een kind hebt" of "Je kunt het gelukkig nog een keer proberen" Het foute van zulke opmerkingen is dat daarmee voorbij wordt gegaan aan het feit dat iemand tijd nodig heeft om verdrietig te kunnen zijn. Er is natuurlijk veel meer hulp te bieden dan woorden aan mensen die het moeilijk hebben. Voorbeelden:

• uitnodigen voor maaltijden of maaltijden langs brengen
• samen plezierige dingen doen
• de ander meenemen naar evenementen, groepsontmoetingen of wat ook
• praktische hulp bieden als de mogelijkheden van de ander zijn verminderd

Pastorale zorg

Predikanten of andere gelovigen die bekwaam zijn om pastorale zorg te verlenen behoren te weten wanneer er een psycholoog moet worden ingeschakeld of wanneer er pastorale zorg nodig is. Maar goede pastorale zorg blijkt in veel gevallen minstens zo veel resultaat te hebben als professionele hulp van psychologen. De Bijbel geeft namelijk niet alleen antwoorden op vragen op het geestelijke vlak, maar ook op veel vragen over de psychische kant van het leven. Bij complexe psychische problemen kan pastorale hulp tekort schieten en moet professionele hulp worden ingeschakeld.

Ik hoorde eens een uitspraak van een psychiater die zei dat de psychologie geen oplossingen biedt, maar analyses en suggesties om beter met jezelf om te gaan. Bij de adviezen van de psychologie worden immers alleen menselijke hulpbronnen aangeboord. Pastorale zorg is er op gericht om het hart van de gelovige open te stellen voor de Heilige Geest, die kracht geeft om wezenlijk te veranderen, op basis van het Woord van God. Immers, het is de waarheid die vrijmaakt (Johannes 8:32). Kortom: de Heilige Geest is verreweg de meest genezende invloed voor wie worstelt met beproevingen en geestelijke nood.

Sommige gelovigen zijn zo bedolven geraakt onder hun levensproblemen, dat ze langdurig pastorale zorg nodig hebben. Daaronder vinden we chronisch zieken of mensen die vanwege allerlei omstandigheden een permanente last te dragen hebben, die hun draagvermogen te boven lijkt te gaan. Deze mensen mogen terecht een beroep doen op de hulp en de liefdevolle zorg van medegelovigen. Het is dan ook de taak van medegelovigen om die ondersteuning te geven in woord en daad.

Er zijn ook gelovigen, die zichzelf zien als slachtoffer van hun problemen en zich blijvend laten beheersen door die problemen, zonder de verantwoordelijkheid te willen nemen om te veranderen. Zulke mensen zijn heel moeilijk te helpen en hebben vaak een onverzadigbare behoefte aan aandacht van andere mensen. Deze mensen hebben vooral pastorale correctie nodig om gevaarlijke scheefgroei in hun leven te herstellen.