6.5.23. Groepsgebed

Geestelijke autoriteit bij groepsgebed

Naast persoonlijk gebed is het goed om samen met anderen te bidden. Jezus belooft een speciale betrokkenheid waar gelovigen bij elkaar zijn om gemeenschappelijk te bidden:

"... Ik zeg u, dat, als twee van u op aarde iets eenparig zullen begeren, het hun zal ten deel vallen van mijn Vader, die in de hemelen is. Want waar twee of drie vergaderd zijn in mijn naam, daar ben Ik in hun midden." (Matteüs 18:19-20, NBG1951).

Deze tekst wordt vaak aangehaald als een soort troostprijs voor samenkomsten met een tegenvallende opkomst. Daar is hij niet voor bedoeld. Het getal twee of drie heeft te maken met het aantal getuigen dat nodig is bij een rechtsgeding of het sluiten van een contract. De aangehaalde tekst is naar mijn mening bedoeld om ons als gelovigen te doordringen van onze rechtspositie in de hemel, die we als kinderen van God hebben ontvangen. Mede op grond daarvan kunnen we rekenen op gebedsverhoring naar Gods beloften. Gezamenlijk gebed is veel krachtiger dan individuele gebeden, en een effectief wapen in de geestelijke strijd.

Zie meer hierover in onderwerp 'Autoriteit als geestelijk wapen' in hoofdstuk 'Geestelijke strijd'.

Gemeenschappelijk gebed

Voorbeelden van gemeenschappelijk gebed:

• een gebed tijdens een kerkdienst of andere bijeenkomst van gelovigen waarbij één persoon voorgaat
• samen bidden in gezinsverband (samen leren omgaan met God en bidden voor elkaar en voor andere mensen)
• samen bidden met je huwelijkspartner (samen groeien in geloof en wandel met Jezus)
• samen bidden met een vriend of vriendin (onderlinge voorbede)
• periodieke bidstond in de plaatselijke gemeente (voor gezamenlijke lofprijzing, bidden voor uitdagingen en noden binnen en buiten de gemeente)
• samen bidden als collega's (bidden voor andere collega's en andere zaken die van belang zijn)

We gaan het hierna hebben over de praktische kanten van gemeenschappelijk gebed, waarbij de nadruk ligt op bidstonden van groepen gelovigen die om beurten een gebed uitspreken.

Bidstond

Voor periodieke bidstonden is het heel belangrijk om een vaste regelmaat te hebben door op steeds dezelfde tijd bij elkaar te komen, bijvoorbeeld elke week of om de twee weken. Een vaste plaats van gebed is ook prettig, maar niet noodzakelijk. In de praktijk blijken afwijkingen van de vaste regelmaat moeite op te leveren, ook al zou dat niet zo moeten zijn.

Enkele praktische tips bij bidstonden en groepsgebeden, waarbij de deelnemers om beurten deelnemen aan het gebed:

1. Eventueel een kort Bijbelgedeelte lezen waarin iets naar voren komt wat van nut is voor de bidstond. Geen uitgebreide preek of Bijbelstudie, want het gebed is het hoofddoel van de bidstond.
2. Informatie over gebedsonderwerpen VOOR het gebed aanreiken, maar wel beknopt en zonder daardoor kostbare gebedstijd verloren te laten gaan. We hoeven niet alle details te weten om effectief te kunnen bidden!
3. Waar nodig het gebed onderbreken met een lied, eventueel spontaan ingezet. Dat kan het gebed levendiger houden. Bidders zijn ook maar mensen!
4. Per gebedsbeurt voor één onderwerp bidden. Dit is heel belangrijk. Door meerdere onderwerpen tegelijk aan te halen kunnen anderen het gevoel krijgen dat het gras voor hun voeten wordt weggemaaid.
5. De gelegenheid geven aan anderen om over hetzelfde onderwerp te bidden als de vorige bidder. Daarvoor ook een poosje wachten voordat er van onderwerp wordt veranderd.

Verder is het sterk aan te raden om de gebedstijd verdelen in twee of meer afzonderlijke gedeelten, bijvoorbeeld:

1. eerst de tijd nemen voor dankzegging, lofprijzing en aanbidding (om je eerst op God te richten)
2. eventueel één of meer lofprijzingliederen of aanbiddingliederen zingen
3. vervolgens een tijd van voorbede

Hoe het niet moet

Laten we oppassen voor storende elementen bij een bidstond, zoals:

• ellenlange bespreking van gebedsonderwerpen (het grootste gevaar bij een bidstond en zonde van de tijd)
• te lang aan één stuk bidden
• stopwoorden en overmatig gebruik van woorden als 'eh', 'Heer' of 'Halleluja'. Je medebidders kunnen hierdoor afgeleid of geïrriteerd raken
• een bepaalde mening opdringen aan je medebidders
• openlijke of verkapte kritiek op andere mensen of vertellen hoe anderen moeten leven

Een gebed is een gesprek met God en niet bedoeld om je medebidders toe te spreken. Hier zijn twee veel voorkomende voorbeelden:

• Geef tijdens het gebed geen gebedsinformatie door die voor medebidders bestemd is, bijvoorbeeld ingeleid met woorden als "Heer U weet wel dat ..." God heeft die informatie al lang, dus we hoeven het Hem niet uitvoerig te vertellen. Als je aan je medebidders informatie wilt doorgeven over de persoon of situatie waarvoor wordt gebeden, dan kun je dat beter vooraf doen. Als de gebedstijd al is begonnen zou je het gebed even kunnen onderbreken en zeggen: 'Ik wil even wat informatie doorgeven zodat we ervoor kunnen bidden." En dan als groep verder gaan bidden.
• Ga tijdens een groepsgebed niet preken of Bijbeluitleg geven. Vooral predikanten willen dat nog wel eens doen. Ik heb dikwijls gehoord dat het gebed na de prediking in een zondagse dienst wordt misbruikt door er een samenvatting van de preek in te verwerken. Dat kan dan ongeveer zo klinken: "Heer wij hebben zojuist gehoord dat ... Leer ons te begrijpen dat ... Help ons het geleerde in praktijk te brengen doordat we ... Dit is geen behoorlijke manier van bidden. Niet God maar de andere aanwezigen worden erdoor toegesproken.

Saaie bidstonden

Laten we er maar niet omheen draaien: sommige bidstonden zijn uitgesproken saai en mensen blijven weg vanwege de saaiheid ervan. Hoe komt dat? Zelf denk ik aan de volgende mogelijke oorzaken:

• zuchtend mompelen (in plaats van duidelijk spreken als gelovigen die bewust zijn van de kracht van het gebed en in verbinding staan met de levende God)
• saai spreken, bijvoorbeeld alles op dezelfde toonhoogte
• vormelijk, afstandelijk gebed in plaats van een gebed recht uit het hart
• gebruik van cliché zinnen of dominee-achtige uitdrukkingen (doe maar gewoon)
• voorgelezen gebeden
• voorbede als een soort sociale verplichting ten opzichte van mensen
• gebrek aan balans in gebedsonderwerpen (bijvoorbeeld tijdens een gemeentebidstond bijna alleen voor zieke mensen bidden)
• probleemgericht bidden (in plaats van bidden vanuit Gods mogelijkheden)
• een eindeloze stroom van korte gebedsonderwerpen
• te lang achtereen bidden

De bekende opwekkingsprediker Moody maakte tijdens een samenkomst een keer mee dat een vrouw een lang gebed uitsprak waar geen einde aan leek te komen. Toen hij vond dat het niet meer opbouwend was zei hij: "Laten we een lied zingen terwijl deze zuster haar gebed afmaakt." Het is een voorbeeld van creatief omgaan met een bidstond die uit de hand dreigt te lopen.

Bij de voorbede moeten we niet zo veel mogelijk onderwerpen de revue laten passeren. We hoeven niet het hele lijstje met gebedsonderwerpen af te werken als een soort verplichting tegenover degenen die de onderwerpen hebben genoemd. Dat is niet alleen heel erg saai, maar ook minder effectief.

Het is beter om enkele onderwerpen 'door te bidden' dan alle onderwerpen langs te gaan. Je zult merken dat het gebed veel meer kracht en inhoud heeft wanneer meerdere mensen achtereen bidden voor het zelfde onderwerp en zo elkaar aanvullen. Dan ben je echt met elkaar aan het strijden in gebed en dat maakt het groepsgebed effectief, spannend en uitdagend.

Zie ook onderwerpen 'Pleitend bidden' en 'Strijdend bidden' in dit hoofdstuk.

Doe groepsgebed eens iets anders

Ga in plaats van 'stil zitten met handen samen en ogen dicht' eens een andere lichaamshouding aannemen. Zo kun je met zijn allen gaan staan om met opgeheven handen met God te spreken. Die houding kan heel goed zijn bij veel aspecten van het spreken met God. Er zijn natuurlijk ook andere manieren. Bij een smeekgebed kan het goed zijn om groepsgewijs te knielen. Bij voorbede voor iemand uit de groep zou je met zijn allen om die persoon heen kunnen gaan staan. Je zult zien hoe verkwikkend het is als je een actieve in plaats van een passieve gebedshouding aanneemt.

Wel moet worden voorkomen dat deelnemers zich geforceerd voelen om houdingen aan te nemen waarbij ze zich niet comfortabel voelen. Dus liever niet te veel opgelegde manieren, alleen als je zeker weet dat iedereen er mee uit de voeten kan.

Als je slaperig wordt tijdens een bidstond, ga dan niet zitten knikkebollen maar ga een poosje staan of rondlopen.

Zie ook onderwerp 'Uiterlijke gebedshouding' in dit hoofdstuk.