6.5.30. Amen

Inhoud:

- Afsluiting van een gebed
- Amen zeggen om te be-amen
- Amen zeggen bij lofprijzingen
- Amen zeggen bij het zegenen
- Amen zeggen om een uitspraak te bekrachtigen
- Gespreksvragen

---

Het woord 'amen' is een Hebreeuws woord, dat in het Oude en Nieuwe Testament voorkomt. Het betekent: 'Het is waar! Zo is het!'

Afsluiting van een gebed

 

Dit woordje wordt meestal gebruikt om een gebed af te sluiten. De Heidelbergse Catechismus zegt er het volgende over:

"Amen wil zeggen: Het is waar en zeker. Want God heeft mijn gebed veel stelliger verhoord, dan ik in mijn hart voel dat ik dit van Hem begeer."

Die uitleg klinkt wel geestelijk, maar kun je wel zo stellig spreken over de zekerheid van verhoring? Heeft God tot dusver echt al je gebeden verhoord? De zekerheid van verhoring van je gebeden is niet altijd gegarandeerd, omdat niet al je gebeden passen in Gods wil. Daarom kun je ook niet in zijn algemeenheid zeggen of denken dat al jouw gebeden verhoord zullen worden. Je gebed wordt ook niet eerbiediger, krachtiger of voller van inhoud door het woordje 'amen'. Het is geen formule voor een beter gebed, en niet meer dan één van de vele gebedsclichés die in omloop zijn.

Maar soms is het wel nuttig om 'amen' te zeggen om een gebed af te sluiten. Vooral als iemand voorgaat in gebed is het praktisch, zodat iedereen weet wanneer het gebed is afgelopen. Ook bij groepsgewijs bidden is het nuttig, want dan weet iedereen dat een bidder klaar is en dat een ander verder kan bidden. In een persoonlijk gebed is het gebruik van 'amen' totaal overbodig. Maar wat zeg je anders tegen God om het gesprek af te sluiten? Misschien niets of zoiets als: "Vader, ik wil nu stoppen, maar ik wil graag voor de rest van de dag mijn hart open houden naar U toe. Want ik weet dat U voortdurend bij me bent en dat ik elk moment met U kan praten. Wat heerlijk is dat!" Ik denk dat de volgende Bijbelse aansporing meer in die richting wijst:

"Bid zonder ophouden." (1 Tessalonicenzen 5:17, HSV2010)

Maar als je toch liever gewoon 'amen' zegt aan het einde van een persoonlijk gebed omdat je vindt dat dat zo hoort, verbind er dan maar vooral geen geestelijke betekenis aan.

Amen zeggen om te be-amen

 

In werkelijkheid is het woordje 'amen' bedoeld om iets te bevestigen wat een ander gezegd heeft. Wanneer je met de woorden van de ander wil instemmen kun je dat kort en krachtig laten weten door er 'amen!' op te zeggen. Dat noemen we in één woord 'be-amen'. Onder Joden is dit altijd heel gebruikelijk geweest bij prediking, gesprekken of discussies en sommige christenen doen het ook wel eens. Het woord 'amen' is dan ook geen speciaal Bijbels of heilig woord dat alleen een godsdienstige betekenis heeft. Een voorbeeld uit het Oude Testament:

"Vervloekt is wie de woorden van deze wet niet uitvoert door ze te houden! En heel het volk moet zeggen: Amen." (Deuteronomium 27:26, HSV2010)

Veel predikanten zeggen 'amen' aan het einde van een preek en dan weet iedereen dat hij klaar is. Meestal wordt dat beantwoord met kuchen en andere geluiden van de toehoorders die dan even gaan verzitten. Eigenlijk zou de predikant aan het einde van de preek geen 'amen' moeten zeggen, want daarmee beaamt hij zijn eigen woorden alsof ze dezelfde zuiverheid en kracht hebben als het Woord van God. Wel zou het correct zijn wanneer de toehoorders hun 'amen' uitspreken over de preek, tenminste als ze willen instemmen met wat hij gezegd heeft. In sommige kerkelijke gemeenten gebeurt dit ook. Ook in sterk liturgische kerkdiensten komt het voor in dialogen tussen de liturg en de gemeenteleden, die 'amen' zeggen op de woorden die daarvoor zijn uitgesproken.

Amen zeggen bij lofprijzingen

 

In het Bijbelboek Openbaring lezen een voorbeeld van lofprijzing:

"Elk schepsel in de hemel, op aarde, onder de aarde en in de zee, alles en iedereen hoorde ik zeggen: 'Aan hem die op de troon zit en aan het lam komen de dank, de eer, de lof en de macht toe, tot in eeuwigheid.' " (Openbaring 5:13, NBV2004)

De vier cherubs, die in Openbaring 4 zijn beschreven als belangrijke engelen die de troon van God bewaken, spraken over die lofprijzingwoorden hun 'amen' uit omdat die woorden ook uit hún hart gegrepen waren.

"De vier wezens antwoordden: ‘Amen,’ en de oudsten wierpen zich in aanbidding neer." (Openbaring 5:14, NBV2004)

Op dezelfde manier kun je tijdens een groepsgebed woorden van lofprijzing beamen door je 'amen' erover uit te spreken.

Amen zeggen bij het zegenen

 

In de Bijbel lezen we ook dat 'amen' wordt gezegd wanneer iemand een zegen over anderen uitspreekt om daarmee de zekerheid uit te drukken dat de zegening door God wordt ondersteund en uitgevoerd:

"Broeders en zusters, de genade van onze Heer Jezus Christus zij met u. Amen." (Galaten 6:18, NBV2004)

Met het woord 'amen' wordt dan de zekerheid uitgesproken dat de zegening door een mens is uitgesproken, maar door God wordt ingevuld en uitgevoerd. In dit verband is het woord dus heel betekenisvol!

Amen zeggen om een uitspraak te bekrachtigen

 

Het woord 'amen' wordt ook gebruik om een bepaalde uitspraak te bekrachtigen. Een voorbeeld:

"Geprezen zij de HEER, de God van Israël, van eeuwigheid tot eeuwigheid. Amen, amen." (Psalm 41:14, NBV2004)

Jezus gebruikte dit woordje 'amen' nogal eens voordat Hij iets ging zeggen wat Hij extra wilde benadrukken. In Bijbelvertalingen komen we in plaats van het woord 'amen' (in de brontekst) woorden tegen als 'voorwaar', 'ik verzeker jullie' Een voorbeeld:

"... Voorwaar, Ik zeg u dat deze arme weduwe er meer ingeworpen heeft dan allen die iets in de schatkist geworpen hebben." (Marcus 12:43, HSV2010)

"... Ik verzeker jullie: deze arme weduwe heeft meer in de offerkist gedaan dan alle anderen die er geld in hebben gegooid." (Marcus 12:43, NBV2004)

En alles wat Jezus ooit gezegd heeft is zeker waar.

Volgend onderwerp:

  6.5.31. Onze Vader gebed - 1