6.1.2. Waarden

Inhoud:

- Wat zijn waarden?
- Behoeften en waarden
- Wat zijn jouw belangrijkste waarden?

---

Wat zijn waarden?

 

Wat heeft een mens nodig om zich gelukkig te voelen? Naast behoeften moeten we het dan ook hebben over waarden. Daaronder verstaan we alles wat je waardevol vindt en waar je betekenis aan hecht. Waarden (of gevoelswaarden) kunnen bijvoorbeeld te maken hebben met:

• relaties
• interesses, favoriete vrijetijdsbesteding, hobby's
• geld, bezittingen, financiële voorzieningen, materiële dingen
• persoonlijk welzijn (zoals gezondheid, veiligheid, zingeving)
• morele waarden (zoals het leven, menselijke waardigheid, rechtvaardigheid, eerlijkheid, liefde, respect, zorg voor de zwakkeren)

Behoeften en waarden

 

Behoeften en waarden liggen in elkaars verlengde. Sommige behoeften en waarden overlappen elkaar zelfs. Wat is het verschil?

1. Je behoeften zijn tamelijk concreet en worden vooral waargenomen door je gevoel, en hebben vooral te maken met de buitenkant van je leven (lichaam en ziel). Behoeften 'vragen' meestal om op korte termijn te worden bevredigd. Voorbeeld: je hebt dorst en dan wil je zo gauw mogelijk iets drinken.
2. Je waarden zijn soms wat minder concreet en hebben te maken met je binnenkant van je leven, met je hart dus. Waarden zijn de uitgangspunten van je gemoed dat een waardeoordeel over iets geeft. Dat betekent: iets al of niet de moeite waard vinden (belangrijk, prettig, mooi, enzovoort). De waardeoordelen van je gemoed sporen je aan tot acties om alles wat waarde voor je heeft te verkrijgen en te behouden. Tegelijk sporen je waarden je aan om juist minder of geen aandacht te besteden aan wat je NIET de moeite waard vindt (onbelangrijk, onprettig, lelijk, enzovoort). Veel waarden zijn je hele leven lang van kracht. Een paar voorbeelden: zorg voor je gezondheid, goede vriendschappen, geloof, vrijheid.

Zie hoofdstuk 'Wie ben je als mens?' voor meer uitleg over begrippen als hart, ziel, gevoel en gemoed.

Evenals behoeften zijn waarden heel persoonlijk en hebben zich gedurende je hele leven ontwikkeld. Bij de opvoeding worden waarden overgedragen van de ouders naar de kinderen, niet zozeer door wat ze zeggen maar door wat ze doen. Verwant aan waarden is je persoonlijke smaak en voorkeur. Het gaat dan over ook alles wat je mooi of lelijk, lekker of vies, aantrekkelijk of weerzinwekkend vindt. Ook die liggen opgeslagen in je gemoed.

Wat zijn jouw belangrijkste waarden?

 

Omdat 'waarden' toch een tamelijk abstract begrip is voor de meeste mensen, wil ik je vragen drie stappen uit te voeren om uit te vinden wat jouw belangrijkste waarden zijn.

Stap 1 - Schrijf eens op een vel papier wat voor jou de belangrijkste dingen in je leven zijn. Als je dat gedaan hebt denk je misschien dat je klaar bent, maar ... dan begint het pas!

Stap 2 - Wat je DENKT dat je belangrijkste waarden zijn, wijkt nogal eens af van wat je WERKELIJKE waarden zijn. Die ontdek je als je nagaat:

1. waar je het meest aan denkt als je je gedachten de vrije loop laat hebben
2. waar je de meeste vrij te besteden tijd mee doorbrengt
3. waar je het meeste vrij te besteden geld aan uitgeeft

Maak eens een tweede lijstje met waar je volgens deze drie criteria de meeste aandacht aan geeft, behalve je dagelijkse verplichtingen.

Stap 3 - Vergelijk de beide lijstjes en trek je conclusies. Als er weinig verschillen zijn, ben je een eerlijk en oprecht mens. Als er grote verschillen zijn is er een grote kans dat je jezelf permanent voor de gek houdt en dat je je anders gedraagt dan je zou willen of zou moeten. In dat geval is het de hoogste tijd om andere keuzes te maken in je dagelijkse bezigheden en in de besteding van je tijd, aandacht en geld. En hier komt de belangrijke levensles: besteed je aandacht, tijd en geld vooral aan wat echte waarde heeft.

Volgend onderwerp:

 6.1.3. Geestelijke waarden