8.3.3. Tegengestelde eigenschappen

 

Inhoud: - 1. gezagvol - volgzaam - 2. daadkrachtig - rationeel - 3. gewetensvol - ruimhartig - 4. levendig - beheerst - 5. creatief - werkzaam - 6. zelfstandig - sociaal

 

In het volgende plaatje worden de vier karakteraspecten en de twaalf daarvan afgeleide hoofdeigenschappen weergegeven. Die hoofdeigenschappen zijn twee aan twee elkaars tegengestelde.

Die twaalf hoofdeigenschappen zijn zo gekozen dat ze zo ongeveer het tegenovergestelde zijn van de hoofdeigenschappen aan de andere kant van de lijnen tussen de karakteraspecten. Op die manier is er een zo breed mogelijke dekking van alle karaktereigenschappen die je kunt bedenken in termen van verstand, gevoel, wil en gedrag.

Als we de tegenstellingen tussen de eigenschappen iets verder uitwerken, komen de hoofdeigenschappen wat meer tot leven.

 

1. gezagvol - volgzaam

Een gezagvol persoon heeft behoefte om verantwoordelijkheid te dragen en gezag uit te oefenen, terwijl een volgzaam persoon juist behoefte heeft aan gezag boven zich.

De gezagvolle persoon is een geboren leider, die graag op de voorgrond treedt en de richting bepaalt. Maar een volgzaam persoon blijft liever op de achtergrond en voelt zich veiliger met een leidinggevende boven zich.

 

2. daadkrachtig - rationeel

De kracht van een vastberaden persoon ligt in zijn uiterlijke, lichamelijke kracht, terwijl een rationeel persoon uitblinkt in innerlijke kracht.

Als er iets gedaan moet worden, bedenkt een rationeel persoon van tevoren alle voordelen en nadelen en neemt dan uiteindelijk een weloverwogen beslissing. Een daadkrachtig persoon heeft niet zoveel denktijd nodig en vertrouwt meer op zijn intuïtie of hij iets gaat doen of niet. Daarom neemt hij snel beslissingen is hij bereid om meer risico's te nemen.

 

3. gewetensvol - ruimhartig

Een gewetensvol persoon laat zich leiden door zijn geweten en zijn normen. Een ruimhartig persoon is ruimdenkend en is geneigd om zich minder aan te trekken van normen, maar hecht meer aan persoonlijke waarden.

Daarom is een gewetensvol persoon doorgaans meer consequent in zijn opvattingen en minder flexibel in zijn manier van denken. Dat levert vaak innerlijke spanningen op. Een ruimhartig persoon kijkt niet zo nauw en leeft daardoor een stuk gemakkelijker en meer ontspannen. Dan komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in de manier waarop gewetensvolle en ruimhartige ouders hun kinderen opvoeden. Gewetensvolle ouders zijn strikter en leggen hun kinderen meer beperkingen op om hen daarmee te beschermen en te leiden. Ruimhartige ouders geven kinderen meer bewegingsvrijheid om zelf door ervaring uit te vinden waar ze voor kiezen. Beide benaderingen hebben positieve en negatieve kanten.

 

4. levendig - beheerst

Een levendig persoon heeft een sterk ontwikkeld gevoel en laat zich leiden door innerlijke behoeften, verlangens en impulsen van buitenaf. Een beheerst persoon is bedachtzaam en reageert minder sterk op impulsen.

Daardoor heeft een beheerst persoon een uitgesproken stabiel karakter en laat hij zich niet van zijn stuk brengen door wat er om hem heen gebeurt. Ook kan hij zich in algemeen beter beheersen dan mensen met andere karakters (bijvoorbeeld bij verleidingen) en hij maakt zich minder gauw kwaad. Daar staat tegenover dat levendige mensen veel afwisseling in hun leven hebben, terwijl beheerste mensen genoegen nemen met een meer gelijkmatig bestaan.

 

5. creatief - werkzaam

Een creatief persoon is origineel en doet zelden hetzelfde voor de tweede keer. Een werkzaam persoon handelt meer routinematig en is meer voorspelbaar in zijn gedragingen.

Bij creatieve personen staat het bedenken van iets nieuws centraal. Dat kan zich uiten in humor, het schrijven van romans of gedichten, beeldende kunst, muziek, enzovoort. Ook uitvinders, die meestal een wetenschappelijke of technische achtergrond hebben, ontdekken nieuwe mogelijkheden vanuit hun creatieve denkvermogen. Werkzame mensen zijn praktisch ingesteld en leren door ervaring wat de beste manieren van werken zijn en houden zich daaraan. Ze hebben bijvoorbeeld geleerd dat een opgeruimd huis of een opgeruimd bureau hen helpt om alles snel te vinden, terwijl creatieve mensen eerder de neiging hebben om alles te laten liggen en het niet erg vinden in een chaos te leven.

 

6. zelfstandig - sociaal

Een zelfstandig persoon treedt het liefst alleen op, terwijl een sociaal persoon het liefst onder de mensen is.

Zelfstandig ingestelde mensen kunnen goed tegen alleen zijn en hoeven niet zoveel vrienden te hebben. Gevoelsmatige personen hebben liefst zoveel mogelijk mensen om zich heen en genieten erg van alle soorten relaties. Zelfstandige mensen hebben duidelijk een eigen mening, terwijl sociale mensen hun mening mede laten bepalen door de mensen met wie ze in contact staan. De verschillen uiten zich ook in werksituaties: de zelfstandige persoon werkt liefst alleen aan iets, terwijl sociale mensen liever samen met mensen iets tot stand brengen.

 Volgend onderwerp: 8.3.4. Karakter van God en mens