8.5.1. Gevoelsmatig (algemeen)
Gevoel en gemoed
Mensen met sterk aanwezige gevoelsmatige eigenschappen laten zich bij voorkeur
leiden door hun
gevoel. Ze laten zich ook sterk leiden door hun
gemoed, waar de diepere
gevoelens en verlangens van hun hart een rol spelen. Iedereen heeft tot op
zekere hoogte gevoelsmatige eigenschappen. Hoe sterker die bij jou naar voren
komen, hoe meer de onderwerpen van dit hoofdstuk op jou van toepassing zijn.
Mensen met sterk aanwezige gevoelsmatige eigenschappen kenmerken zich doordat
ze hun gevoelens duidelijker uiten dan anderen. Ze hebben een spontane,
aantrekkelijke, optimistische persoonlijkheid.
Karaktereigenschappen
Bij gevoelsmatige karakters onderscheiden we drie karaktereigenschappen, die
in de volgende drie onderwerpen worden uitgewerkt:
- levendig
- sociaal
- ruimhartig
Hier volgt een overzicht van gevoelsmatige eigenschappen, met de
bijbehorende karaktergaven, karakterbehoeften en
karaktervalkuilen.
| karaktereigenschap |
karakterbehoeften |
karaktergaven |
valkuilen |
|
gevoelsmatig |
leuke gebeurtenissen, uitgaan |
extravert, mensgericht |
zwakke wil, aanstellerig, ijdel |
| -
levendig |
afwisseling, opwinding, beweging |
enthousiast, spontaan, optimistisch |
instabiel, wispelturig, vermoeiend druk |
| -
sociaal |
relaties, gezelschap, aandacht |
aanhankelijk, meelevend, fijngevoelig |
onzelfstandig, opdringerig, te veel praten |
| -
ruimhartig |
warmte, ruimte |
vergevingsgezind, royaal, flexibel |
te ruimdenkend, slordig, toegeeflijk |
Gevoelsmatige eigenschappen
Gevoelsmatige eigenschappen komen over het algemeen meer bij
vrouwen voor dan bij mannen. Zie meer hierover in onderwerp 'Karakter
van man en vrouw' in hoofdstuk 'Geloof
en karakter' en de daarop volgende onderwerpen.
Ervaringsgericht en mensgericht
Gevoelsmatige mensen leven vooral aan de buitenkant en staan wijd open voor
de wereld om hen heen. Ze willen graag van alles op de hoogte zijn en zijn
van nature nieuwsgierig. Je bent snel hun vriend, maar ze vergeten je ook gauw
weer als ze anderen ontmoeten. Ze worden snel boos, maar zijn hun boosheid ook
gauw weer kwijt. Omdat ze zo aardig in de omgang zijn worden zulke tekortkomingen
door anderen graag vergeven.
Vanwege hun ervaringsgerichtheid staan gevoelsmatige gelovigen wijd open voor
godservaringen. Het ervaren van de relatie met God speelt een belangrijke rol bij gevoelsmatige christengelovigen. Door daarvan te getuigen, kunnen ze anderen
aansporen meer van Gods aanwezigheid in hun levens te verwachten.
Als
gevoelsmatige gelovigen zich door de Heilige Geest laten leiden, hebben ze de
gave om snel te reageren op wat God hen aanreikt. Als ze in de
Bijbel iets lezen dat hen in het hart aanspreekt, gaan ze er vaak direct mee aan de
slag. Dat is een mooie kant van hun spontaniteit.
Vooral door hun warme mensgerichtheid zijn gevoelsmatige mensen erg geliefd.
Ze hebben oprechte belangstelling voor mensen, nemen er de tijd voor om met
mensen om te gaan en kunnen uitstekend meevoelen met anderen.
Valkuil: zwakke wil
De meest opvallende valkuil voor gevoelsmatige mensen is hun zwakke wil. Ze
zijn geneigd om zich bijvoorbeeld te laten leiden door:
- impulsen en verlangens van het moment
- de meningen van andere mensen
- hun wisselende stemmingen
Daardoor laten ze zich gemakkelijk meeslepen om dingen te doen
waar ze later spijt van krijgen. Voor hen is het belangrijk om
zelfbeheersing in verbondenheid met de Heilige Geest.
De meeste gevoelsmatige mensen hebben een hekel aan elke vorm van discipline, omdat ze
het liefst doen wat ze prettig vinden. Maar de Bijbel spoort ons daar op veel
plaatsen wel toe aan. Voorbeeld:
"... Oefen u in de godsvrucht." (1 Timoteüs 4:7,
NBG1951)
Zie ook onderwerp 'Geloofsdiscipline'
in hoofdstuk 'Toewijding'.
Valkuil: onbescheiden
Gevoelsmatige mensen zijn geneigd om veel aandacht te besteden aan uiterlijke
dingen. Ze genieten van hun populariteit en hebben de neiging om te pronken met
hun aantrekkelijkheid of wat dan ook.
Veel gevoelsmatige mensen zijn geneigd op te scheppen en
zichzelf te overschatten.
Een voorbeeld daarvan vinden we bij de meest gevoelsmatige discipel van Jezus,
namelijk Petrus. Hij beweerde meer
voor zijn meester over te hebben dan alle anderen:
"Al laat iedereen u in de steek, ik nooit ..." (Marcus 14:29,
GNB1996)
Wat een zelfoverschatting!
"Jezus antwoordde: 'Ik verzeker je: juist jij zult me
vannacht, nog voor de haan tweemaal gekraaid heeft, driemaal verloochenen.' Maar Petrus hield met grote stelligheid vol: 'Al zou ik met u
moeten sterven, ik zal u nooit verloochenen.' Alle anderen zeiden iets
dergelijks." (Marcus 14:30-31, NBV2004)
We kennen de afloop van het verhaal: toen het erop aankwam werd Petrus bang en
om zijn hachje te redden verloochende hij Jezus driemaal.
Maar hij kreeg berouw over zijn grootspraak en zijn falen.
Jezus vergaf het hem en nadat hij
met Gods Geest vervuld was, werd
hij een heel andere Petrus!
De Bijbel spoort je aan tot een eerlijke, echte levenshouding. Oefen je
daarom in bescheidenheid en
echtheid, doe je dan ook niet
aardiger
voor dan je bent.
Besteed ook geen overdreven aandacht aan je eigen uiterlijk en
andere uiterlijke zaken. Je aantrekkelijkheid komt van God en dat mag nooit een
voorwerp van trots worden. Dat zou immers een ernstige barrière vormen in je
leven met God.
"Uw sieraad moet niet bestaan in iets uiterlijks ... maar uw
sieraad moet zijn de verborgen mens van het hart, met het onvergankelijke
sieraad van een zachtmoedige en stille geest, die kostbaar is voor God." (1
Petrus 3:3-4, HSV2010)
Mensen zijn trouwens op hun mooist als ze vol zijn
van de vrede en de
blijdschap van Jezus.
Valkuil: te afhankelijk van omstandigheden
Gevoelsmatige mensen zijn zozeer gericht op wat er om hen heen gebeurt, dat
ze kwetsbaarder zijn voor alles wat van buitenaf op hen afkomt. Hun stemming
wordt sterker beïnvloed door bijvoorbeeld het weer, maar ze hebben ook meer
moeite met grote of kleine tegenslagen en
beproevingen. Ze lijken aan de buitenkant behoorlijk zelfverzekerd, maar
kunnen door omstandigheden ook gauw bang worden.
Wat anderen van hen denken (of wat ze DENKEN dat anderen van hen denken)
heeft ook veel invloed op hun welbevinden. Daarom zijn ze eerder geneigd om met
anderen mee te praten of mee te doen, waardoor ze hun eigen mening nogal eens
aanpassen. Ze staan ook meer dan anderen open voor
verleidingen en moeten dan ook extra
moeite doen om niet in verleidelijke omstandigheden te komen. Al met al is hun
relatief zwakke wil hun gevaarlijkste valkuil.
Tips voor gevoelsmatige gelovigen
In Herschepping richten we ons vooral op de geestelijke aspecten van het
omgaan met je karakter. Maar je bent ook verantwoordelijk voor een goed beheer van de
lichamelijke en
zielse kanten van je leven. Die kunnen
een goede ontwikkeling van je karakter bevorderen of afremmen.
Hier
volgen enkele praktische handreikingen om vervormingen en schreefgroei van je
karakter tegen te gaan en om het proces van geloofsgroei te ondersteunen:
- Maak af wat je begonnen bent en begin dan pas met iets nieuws. Anders
bereik je niets in je leven.
- Leer om te gaan met alleen zijn. Je hoeft niet altijd onder de
mensen te zijn.
- Probeer goede disciplines te ontwikkelen in je dagelijkse werkzaamheden en
vooral ook in huis. Vermijd rommel en chaos in je leefomgeving. Dat gaat niet
vanzelf.
- Spreek de waarheid zonder te overdrijven of op te scheppen. Wees echt en
speel geen toneel in het dagelijks leven. Maak geen drama van dingen die het
niet waard zijn.
- Als je geneigd bent tot impulsaankopen, ga dan niet de deur uit met een
volle portemonnee en laat je betaalpas thuis als je hem niet echt nodig hebt.
- Als je behoefte hebt aan sociale contacten, dring jezelf dan niet op aan
anderen.
- Probeer in gesprekken met mensen niet alleen over jezelf te praten en over wat
jij hebt meegemaakt. Oefen jezelf in geconcentreerd luisteren naar de ander,
zonder het onderwerp naar jezelf toe te trekken.
- Durf 'nee' te zeggen als mensen je iets vragen dat onredelijk is of
wat je niet aankan. Mensen die daar moeite mee hebben zijn bang dat de ander
hen dan niet meer aardig vindt. Je kunt het onmogelijk iedereen naar de zin
maken.
- Houd er een eigen mening op na en praat mensen niet naar de mond om aardig
gevonden te worden. Ontwikkel een gezonde zelfstandigheid.
God wil je karakter vernieuwen, wanneer je er voor
openstaat. Zie onderwerp 'Een beter karakter
krijgen' in hoofdstuk 'Karakter
en geloof'.
Zie ook de karakterstudie van een gevoelsmatige
Bijbelfiguur in hoofdstuk 'Karakter van Petrus'.
Volgend onderwerp: 8.5.2. Levendig
