8.4.2. Rationeel
Dit onderwerp gaat over het omgaan met één van de drie
verstandelijke
karaktereigenschappen.
Zie ook onderwerp 'Verstandelijk
(algemeen)'.
Karaktergaven
Rationeel ingestelde mensen kunnen zich goed concentreren en zijn in staat om veel en complex
denkwerk te verrichten. Ze zijn vaak begaafd in vakken als wiskunde, taalkunde,
in het analyseren van problemen en het bedenken van oplossingen voor problemen.
Ook in hun leven als christengelovige is dit een waardevolle eigenschap. Ze
kunnen een uitstekend begrip opbouwen door zich te verdiepen in de
Bijbel en die te accepteren als het uitgangspunt voor alle vormen van kennis.
Gods karakter en jouw karakter
Als je een rationeel karakter hebt, heb je een mooie eigenschap gekregen die
een afbeelding is van één van Gods karaktereigenschappen. Laat je dan vooral inspireren door God, die
extreem verstandig is.
Dat houdt onder meer het volgende in:
- God weet en begrijpt alles.
- God is oneindig intelligent en diepzinnig.
- God onderwijst en leidt.
Zie meer hierover de onderwerpen:
- 'God
is rechtvaardig' in hoofdstuk 'Gods
karakter'
- 'Karakter
van God en mens' in hoofdstuk 'Karakter
en geloof'
In God zijn de bronnen van
wijsheid verborgen, die door de Heilige Geest zijn geopenbaard.
"De grondslag van de wijsheid is ontzag voor de HEER, iedereen die daarnaar handelt krijgt inzicht ..." (Psalm 111:10,
WV2012)
"Want het is de HEER die wijsheid schenkt, zijn woorden bieden
kennis en inzicht." (Spreuken 2:6, NBV2004)
Het groeien in wijsheid is een grote bron van vreugde, vooral voor rationele
gelovigen.
Je karaktergaven gebruiken om te dienen
Gebruik je karaktergaven om er
anderen mee te dienen en om een voorbeeldrol te vervullen in het gezin, in
je vriendenkring en in je kerkelijke gemeente.
Je zou waarschijnlijk je gaven goed kunnen gebruiken door Bijbelonderwijs te geven en voor andere
taken binnen Gods koninkrijk waar diepgaand of complex denkwerk voor nodig is.
Daarbij kun je denken aan
probleempastoraat, adviseren en meedenken over beleidszaken of moeilijke
kwesties binnen de gemeente. In de zending ben je mogelijk geschikt voor
Bijbelonderwijs of Bijbelvertaalwerk. Sta open voor zulke uitdagingen en vraag
God of Hij je wil leiden en inzetten om Hem en je medemensen te dienen met je
karaktergaven.
Denk bij het geven van onderwijs ook aan de adviezen van de apostel Paulus:
"Geef wat je in aanwezigheid van velen van mij hebt gehoord,
door aan betrouwbare mensen die geschikt zijn om anderen te onderwijzen." (2
Timoteüs 2:2, NBV2004)
"Maar als u anderen iets leert, waarom uzelf dan niet? U
verkondigt dat je niet mag stelen, en u steelt zelf!" (Romeinen 2:21, GNB1996)
Valkuil: vertrouwen op eigen inzicht, betweterigheid
Bij rationele gelovigen kan hun denkhoofd een hinderpaal zijn bij
het dienen van God wanneer ze te sterk vertrouwen op hun eigen inzichten. Niet
voor niets lezen we in de Bijbel het volgende:
"Vertrouw op de HEER met heel je hart, steun niet op eigen inzicht. Denk aan
hem bij alles wat je doet, dan baant hij voor jou de weg." (Spreuken 3:5-6,
NBV2004)
Soms
heeft de Heilige Geest minder gelegenheid om tot hen te spreken omdat ze alles
zelf zo goed weten. Daarom zei Jezus eens tegen zijn gewichtig kijkende
discipelen dat ze moesten worden als kinderen (Matteüs 18:2-3). Een kind kan zo
heerlijk ontvankelijk zijn voor de woorden van Jezus, terwijl die vaak zo
moeilijk doordringen bij volwassenen vanwege allerlei bedenkingen. Kennis op
zich kan zo leeg en zo onvruchtbaar zijn.
Zonder liefde leidt een te rationele instelling alleen maar
tot zelfgenoegzaamheid en trots op eigen inzichten. Daardoor kunnen rationele
gelovigen ook de
neiging hebben om betweterig te zijn tegenover anderen, en niet voldoende
waardering tonen voor mensen die een ander inzicht hebben dan zijzelf.
"... De kennis maakt opgeblazen, maar de liefde bouwt op. En
als iemand denkt iets te weten, dan heeft hij nog niets leren kennen zoals men
het behoort te kennen. Maar als iemand God liefheeft, is hij door Hem gekend."
(1 Korintiërs 8:1-3, HSV2010)
Rationele gelovigen hebben de geestelijke vrucht van
bescheidenheid nodig om in balans te
blijven, waardoor hun rationele instelling een bron van zegen kan blijven.
Valkuil: verstandelijk geloof
Rationele gelovigen hebben meestal relatief veel Bijbelkennis,
maar voor hen is het tamelijk moeilijk om die kennis in hun dagelijkse leven toe te
passen. Ze hebben immers een meer theoretische dan praktische instelling.
Verstandelijke gelovigen doen er goed aan het volgende ter harte te nemen:
"Al had ik de gave om te profeteren en doorgrondde ik alle
geheimen, al bezat ik alle kennis en had ik het geloof dat bergen kan
verplaatsen - had ik de liefde niet, ik zou niets zijn." (1 Korintiërs 13:2,
NBV2004)
En dan nog iets. De kennis, waarover de Bijbel zo positief spreekt, is geen verstandskennis,
maar vooral relatiekennis. God wil je veranderen van een RATIONELE gelovige in
een RELATIONELE gelovige. Besteed aandacht aan je
relatie met God. Laat
de kennis over
God leiden tot een persoonlijk kennen van God. Want een verstandelijk geloof is
op zich beslist geen
echt geloof!
God wil je karakter vernieuwen, wanneer je er voor
openstaat. Zie onderwerp 'Een beter karakter
krijgen' in hoofdstuk 'Karakter
en geloof'.
Volgend onderwerp: 8.4.3. Gewetensvol
