8.8.2. Leerschool van Mozes
Begaafdheid van Mozes
Mozes was opgegroeid als een prins aan het hof van de farao en had de beste
opleidingen van zijn tijd gevolgd. Egypte was het centrum van de
wereldbeschaving in die tijd en Mozes had alle gelegenheid om zijn gaven en
bekwaamheden te ontwikkelen.
"Mozes werd onderwezen in alle kennis van de Egyptenaren en
werd een machtig man in woord en daad." (Handelingen 7:22, NBV2004)
Mozes trad uiteindelijk niet alleen op als leider van het volk, maar
ook als rechter, profeet, wetgever, geschiedschrijver en tussenpersoon tussen
God en het volk. Alleen een zeer begaafd man kan zoveel verschillende rollen
uitvoeren op een welhaast perfecte manier. Maar begaafdheid alleen zou niet
voldoende zijn voor deze immense taak. Alleen door de speciale vertrouwensband
tussen God en Mozes en de kracht van de Heilige Geest was hij hiertoe in staat.
Verstandelijke mensen hebben vaak begaafdheden die pas onder druk van
buitenaf tot bloei komen. En dat zien we ook duidelijk in het leven van
deze grote Godsman, de meest bijzondere persoon uit het Oude Testament.
Mozes moet kiezen
We weten niet op welke leeftijd Mozes ontdekte dat hij geen geboren
Egyptenaar was, maar een Israëliet. Maar toen hij een jaar of veertig was
besefte Mozes dat
hij moest kiezen tussen het volk Israël of het volk van de Egyptenaren waar hij sinds zijn adoptie door de
dochter van de farao deel van uitmaakte. Het getuigt van karakter dat hij zich
identificeerde met zijn eigen volk, ondanks dat het een slavenvolk was.
Verstandelijke mensen zijn van nature idealistisch en bereid om offers
te brengen voor een goede zaak. En ze luisteren goed naar de stem van hun
geweten.
Ook wist Mozes natuurlijk dat God aan zijn voorouders had beloofd dat het
volk eenmaal Egypte zou verlaten om terug te gaan naar het land dat God voor hen
had bestemd. Mozes' ouders hadden hem destijds in een biezen mandje in de Nijl laten
drijven en hem daarbij in Gods handen gelegd. Dat was een daad van geloof:
"Door het geloof werd Mozes, toen hij geboren was, drie maanden
lang door zijn ouders verborgen, omdat zij zagen dat het een heel bijzonder
kindje was. En zij waren niet bevreesd voor het bevel van de koning."
(Hebreeën 11:23, HSV2010).
Op dezelfde manier was de keuze van Mozes een regelrechte geloofsdaad.
"Door zijn geloof heeft Mozes, toen hij volwassen was geworden,
geweigerd door te gaan voor een zoon van de dochter van de farao. Hij heeft
liever het lijden van het volk van God willen delen dan voor korte tijd willen
genieten van de zonde. Voor hem betekende delen in de smaad van Christus een
grotere rijkdom dan de schatten van Egypte. Zijn blik hield hij gericht op de
toekomstige beloning." (Hebreeën 11:24-26, GNB1996)
Geloof gaat vaak in tegen 'normale' menselijke redeneringen. Mozes koos ervoor
bij Gods volk te horen, ook al was het een slavenvolk. Het was de beste keuze,
het begin van een lange weg met God. Het was een keuze met verstrekkende
gevolgen.
Eigen kracht van Mozes
Mozes meende dat hij Gods instrument kon zijn om het
volk Israël uit Egypte te bevrijden. Met zijn achtergrond was hij immers de
meest aangewezen persoon voor zo'n rol. Toen hij een keer zag dat een
volksgenoot onbarmhartig werd afgetuigd door een Egyptenaar, toonde hij weer een
eigenschap die zo kenmerkend is voor een verstandelijk persoon: een sterk
rechtvaardigheidsgevoel. Hij doodde de Egyptische opzichter, waarschijnlijk in
de hoop dat zijn volksgenoten hem daarvoor zouden bewonderen. Maar het resultaat
was anders dan hij had gehoopt.
"Hij meende dat zijn volksgenoten zouden begrijpen dat God
hen door zijn toedoen wilde bevrijden, maar ze begrepen het niet. De volgende
dag kwam hij tussenbeide toen twee Israëlieten aan het vechten waren, en hij
probeerde hen met elkaar te verzoenen door te zeggen: 'Jullie zijn toch
broeders? Waarom doen jullie elkaar dan kwaad?' Maar de man die zijn volksgenoot
mishandelde, duwde hem weg en zei: 'Wie heeft jou als leider en rechter over ons
aangesteld? Of wil je mij ook doden, zoals gisteren die Egyptenaar?' " (Handelingen 7:25-28, NBV2004)
Het verwijt van zijn volksgenoten was vlijmscherp. Ze hadden dus toch
begrepen dat Mozes een poging deed om een soort verlossersrol te spelen. Maar
deze ruziemakers
maakten hem duidelijk dat ze niet op hem zaten te wachten! Mozes begreep dat zijn plan had gefaald. Erger nog: het verhaal werd
rondverteld en de Egyptenaren hoorden ervan.
"Toen de farao ervan hoorde, wilde hij Mozes laten doden.
Daarom vluchtte Mozes voor de farao. Zo kwam hij in Midjan terecht, en daar ging
hij bij een put zitten." (Exodus 2:15, NBV2004)
Zijn rol als de mogelijke verlosser van Israël was snel uitgespeeld. In één klap was
Mozes alles kwijtgeraakt: zijn positie en zijn aanzien aan het Egyptische hof. Zijn ideaal was
in scherven uiteengevallen. Bovendien werd hij afgewezen door zijn eigen volk
en werd hij gezocht door de Egyptenaren wegens moord.
Mozes in Midjan
Mozes vluchtte ver weg naar Midjan, dicht bij het Sinaï gebergte.
"... Zo kwam hij in Midjan terecht, en daar ging hij bij een
put zitten." (Exodus 2:15, NBV2004)
Je zou verwachten dat Mozes op dat
moment totaal uitgeput was. Maar nee, hij was sterk genoeg om de macho te spelen
bij de dochters van Jetro.
"De priester van Midjan had zeven dochters. Zij kwamen daar
water putten en vulden de drinkbakken om de schapen en geiten van hun vader te
drinken te geven. Maar er kwamen ook herders, die hen wilden wegjagen. Daarop
schoot Mozes hun te hulp en gaf het vee te drinken." (Exodus 2:16-17, NBV2004)
En daar kwam Mozes, met
dezelfde verontwaardiging als eerder tegenover onrechtvaardig gedrag. Vooral
verstandelijk ingestelde mensen kunnen slecht onrecht verdragen. Mozes schoot de meiden te hulp, joeg de schaapherders weg (!) en liet
de dochters van Jetro rustig hun schapen te drinken geven. Wow!
De meiden waren zo onder de indruk dat ze er niet aan dachten om hem op de
koffie te vragen. Hun vader nam hen dat kwalijk en hij liet hem direct ophalen.
Hij bood Mozes een baan aan als schaapherder en later één van zijn dochters als
vrouw (Exodus 2:18-21). Zo werd de
machtige Mozes, voorheen familie en vertrouweling van de machtigste heerser van
het machtigste rijk ter wereld, een simpele schaapherder.
Gods leerschool
Gods wegen zijn soms wonderlijk. Evenals destijds Jozef lange tijd onschuldig in
de gevangenis moest zitten voordat hij nederig genoeg was om onderkoning van
Egypte te worden, zo was het ook voor Mozes nodig om eerst klein worden. Hij moest een moeilijke
leerschool doorlopen voordat hij geschikt zou zijn als materiaal voor God om er
een krachtige leider van te maken.
Mozes had op God vertrouwd door in Egypte zijn nek uit te steken voor zijn
volk. Waarom had God hem daarbij niet geholpen? Hij moet enorm teleurgesteld
zijn geweest. Hij had alles op het spel gezet en ... alles verloren. Zijn droom
en visie waren voorgoed voorbij. Zijn leven was één grote mislukking geworden.
Onder zulke omstandigheden gaat een verstandelijk persoon eindeloos piekeren en
terugkijken. Wat heb ik fout gedaan? Of vond God me niet goed genoeg om een
leider te worden? Zijn zelfbeeld was volledig in stukken gebroken.
Veertig jaar trok hij vervolgens rond met een kudde
schapen om daar geduldig te leren omgaan met een stel eigengereide dieren. Hij
had er geen flauw idee van dat hij op die manier gevormd werd tot de leider van
het weerbarstige volk
Israël. Wat zou hem die ervaring later van pas komen ... Een merkwaardige
leerschool, maar onze creatieve God vergist zich nooit in de manier waarop Hij
mensen wil klaarmaken voor een belangrijke taak.
- Mozes had de eerste veertig jaar van zijn leven nodig om iets te worden
(een machtig man in woord en daad).
- Daarna had Mozes veertig jaar nodig om niets te worden.
- Vervolgens liet God in de laatste veertig jaar aan Mozes zien wat Hij kon
doen met een man die niets geworden was.
Volgend onderwerp: 8.8.3. Roeping van Mozes
