link naar Home Page  Bijbelstudies - startmenu  

 

 Helpdesk    Site info    Zoeken    Extra  

 

 

 

8.8.4. Tegenwerpingen van Mozes

Inhoud:

- Tegenwerping 1. Minderwaardigheidsgevoelens
- Tegenwerping 2. Onzekerheid
- Tegenwerping 3. Faalangst en trauma
- Tegenwerping 4. Gebrek aan zelfvertrouwen
- Tegenwerping 5. Gebrek aan moed
- Mozes doet het toch
- Tenslotte


Wie zou er niet perplex staan als hij van God persoonlijk een onmogelijke opdracht zou krijgen? Dat gold zeker ook voor Mozes. Want op het moment dat God hem riep vanuit die brandende doornstruik was er niets meer van hem over. Dat bleek overduidelijk uit de reactie van Mozes op de roeping die hij van God ontving om het volk uit Egypte te bevrijden. Hij kwam met allerlei excuses en tegenwerpingen waaruit niet alleen zijn ongeloof, maar ook zijn faalangst, besluiteloosheid, minderwaardigheidsgevoelens en gebrek aan zelfvertrouwen naar boven kwamen.

Dat is allemaal zo kenmerkend voor verstandelijke mensenals ze voor een grote uitdaging staan. God wist natuurlijk heel goed dat zij doorgaans tot veel meer in staat zijn dan ze zelf denken. Met de juiste motivatie kunnen verstandelijke gelovigen tot uitzonderlijke prestaties komen. Maar als deze mensen bijvoorbeeld gevraagd worden voor een taak binnen de kerkelijke gemeente, is hun eerste reactie vaak negatief. Ze zeggen al gauw dat ze het niet kunnen. Waarschijnlijk zijn ze dan bang dat ze het niet goed GENOEG kunnen, want ze stellen hoge eisen aan zichzelf. Ze zouden eerlijker naar zichzelf moeten kijken en vertrouwen dat ze met Gods hulp meer kunnen dan ze zelf denken. Verstandelijke gelovigen kunnen anderen en zichzelf zo tekort doen als ze ten onrechte kansen laten liggen om te kunnen dienen.

Laten we de tegenwerpingen van Mozes maar eens onder de loep nemen, want daarmee liet hij veel van zijn innerlijk zien. En daar kunnen vooral verstandelijke gelovigen veel van leren. Let op dat al zijn tegenwerpingen bestonden uit negatieve opmerkingen over wat hij allemaal NIET kon, waardoor Mozes liet zien dat hij een erg laag zelfbeeld had.

Tegenwerping 1. Minderwaardigheidsgevoelens

 

"Mozes zei: 'Maar wie ben ik dat ik naar de farao zou gaan en de Israëlieten uit Egypte zou leiden?' " (Exodus 3:11, NBV2004)

Mozes beschouwde zich totaal niet als een geschikte kandidaat voor de taak waarvoor God hem had geroepen. Vroeger had hij er wel van gedroomd, maar nu zag hij zichzelf als een mislukte redder van zijn volk die de rest van zijn leven bij de schapen zou doorbrengen. Niemand kan langer last hebben van een mislukking in zijn leven dan een verstandelijk persoon. Een mislukking kan zijn gevoel van eigenwaarde, dat toch al niet zo groot is, tot het nulpunt brengen. Zo ook bij Mozes. Het antwoord op zijn vraag aan God "Wie ben ik?" had hij allang klaar: IK BEN NIETS. Maar daar had God geen boodschap aan:

"God antwoordde: 'Ik zal bij je zijn. En dit zal voor jou het teken zijn dat ik je heb gestuurd: als je het volk uit Egypte hebt weggeleid, zullen jullie God bij deze berg vereren.' " (Exodus 3:12, NBV2004)

In de eerste plaats zei God dat Hij erbij zou zijn. Een mens samen met God is tot alles in staat. Nu en in de toekomst. De geringheid van Mozes was niet het probleem. Integendeel! Gods grootheid gecombineerd met de nederigheid van een toegewijde gelovige is de enige winnende combinatie. We komen in de Bijbel meer mensen tegen die zichzelf niet in staat achtten om een opdracht van God uit te voeren, maar die met Gods hulp tot veel meer in staat waren dan ze ooit hadden gedacht. Denk maar aan Gideon, die ook een opdracht van God kreeg waar hij voor terugdeinsde:

"Toen gaf de Heer hem de opdracht: 'Ruk op tegen de Midjanieten en bevrijd Israël uit hun greep. Ik zend je, je zult het kunnen.' 'Neemt u mij toch niet kwalijk,' antwoordde Gideon, 'hoe zou ik Israël kunnen bevrijden? Van de hele stam Manasse is mijn familie immers de onbelangrijkste en ikzelf ben de jongste thuis.' Maar de Heer zei tegen hem: 'Je kunt rekenen op mijn hulp. Jij zult de Midjanieten gemakkelijk verslaan, alsof je maar met één man te doen had!' " (Rechters 6:14-16, GNB1996)

In de tweede plaats gaf God Mozes een belofte waardoor hij later zou weten dat Gods toezeggingen altijd uitkomen. Na de uittocht zou het volk een ontmoeting met God hebben op de plaats waar Mozes nu stond: bij de berg Sinaï.

Zie ook onderwerp 'Laag zelfbeeld' in hoofdstuk 'Anders denken'.

Tegenwerping 2. Onzekerheid

 

"Maar Mozes zei: 'Stel dat ik naar de Israëlieten ga en tegen hen zeg dat de God van hun voorouders mij gestuurd heeft, en ze vragen: 'Wat is de naam van die God?' Wat moet ik dan zeggen?' " (Exodus 3:13, NBV2004)

Dit was de beste vraag die Mozes stelde tijdens het hele gesprek. Mozes wist op dat moment waarschijnlijk niet zoveel over God, in ieder geval niet genoeg en hij vroeg God om iets meer over zichzelf te vertellen. God ging daar graag op in:

"Toen antwoordde God hem: 'Ik ben die er zijn zal. Zeg daarom tegen de Israëlieten: 'IK ZAL ER ZIJN heeft mij naar u toe gestuurd.' " (Exodus 3:14, NBV2004)

In de Hebreeuwse brontekst staat letterlijk: Ik ben en zal zijn die Ik ben en zal zijn (tegenwoordige EN toekomende tijd). Dat betekent niet zo zeer: 'Ik zal altijd bestaan' maar 'Ik zal er nu en altijd voor je zijn'. Deze uitspraak van God doet denken aan de bekende woorden van Jezus:

"Ik ben de alfa en de omega, de eerste en de laatste, het begin en het einde." (Openbaring 22:13, NBV2004)

Het was een erg kort antwoord van God, maar daarin was dan ook alles gezegd. God wilde als het ware zeggen: "Mozes, ik ben alles wat je nu nodig hebt en alles wat je nodig zult hebben om je taak uit te voeren. Is dat niet meer dan voldoende?"

God gaf Mozes vervolgens meer details over zijn opdracht en Gods verlossingsplan (Exodus 3:15-22).

  • God gaf Mozes de opdracht om het volk bekend te maken met de naam van God:
    "... Zeg daarom tegen de Israëlieten: 'IK ZAL ER ZIJN heeft mij naar u toe gestuurd ... De HEER heeft mij gestuurd, de God van uw voorouders, de God van Abraham, de God van Isaak en de God van Jakob. En hij heeft gezegd: 'Zo wil ik voor altijd heten, met die naam wil ik worden aangeroepen door alle komende generaties.' " (Exodus 3:14-15, NBV2004)
  • God vertelde dat Hij zijn volk een prachtig land zou geven:
    "Ik heb besloten om jullie uit de ellende in Egypte weg te halen en je naar een land te brengen dat overvloeit van melk en honing, het gebied van de Kanaänieten, de Hethieten, Amorieten, Perizzieten, Chiwwieten en Jebusieten." (Exodus 3:17, NBV2004)
  • God wilde Mozes geruststellen door te zeggen dat de leiders van Israël naar Mozes zouden luisteren:
    "Je zult bij de oudsten van Israël gehoor vinden ..." (Exodus 3:18, NBV2004)
  • God zei dat Mozes met de leiders naar de Farao moest gaan om de vrijlating het volk te eisen. En ook dat de farao dit pas zou doen nadat God grote wondertekenen zou hebben gedaan (Exodus 3:18-20).
  • God beloofde dat het volk niet als een arm, berooid volk zou uittrekken, maar dat ze heel wat spullen zouden meekrijgen van de Egyptenaren, zoals Hij ooit aan aartsvader Abraham had beloofd (Genesis 15:14):
    "Ik zal ervoor zorgen dat de Egyptenaren jullie goedgezind zijn: mijn volk zal niet met lege handen vertrekken. Alle vrouwen moeten aan hun buurvrouw en aan de vrouwen die bij hen in huis wonen, zilveren en gouden sieraden en ook kleren vragen. Die moeten jullie je zonen en dochters laten dragen. Zo zullen jullie de Egyptenaren beroven.' " (Exodus 3:21-22, NBV2004)

De uitvoerige, duidelijke uiteenzetting van God komt op het volgende neer:

  1. Mozes, het zal allemaal niet vanzelf gaan en je moet rekening houden met sterke weerstanden.
  2. Ik zal je in alle opzichten helpen en mijn beloften royaal nakomen.
  3. Je zult erin slagen om het volk naar het beloofde land te brengen.

Onzekerheid ontstaat wanneer je een onduidelijk beeld hebt van de toekomst en niet weet of alles tot een goed einde zal komen. Door deze vier toezeggingen hoopte God de onzekerheid bij Mozes weg te nemen. God gaf Mozes niet alleen een duidelijk antwoord op zijn vragen, maar ging ook in op de onderliggende gesteldheid van zijn hart!

God kent ook jouw onzekerheden. Laat Gods permanente aanwezigheid in je leven (door de inwoning van de Heilige Geest) je belangrijkste zekerheid zijn. Wanneer je daarop verder bouwt en je keuzes maakt, zul je niet teleurgesteld worden!

Tegenwerping 3. Faalangst en trauma

 

God had Mozes willen bemoedigen door te zeggen dat het volk achter hem zou staan en hem niet zou verraden, zoals veertig jaar geleden toen hij die Egyptenaar had gedood. God wist heel goed dat dit Mozes nog steeds dwars zat. Hij had zich ingezet voor zijn volk, alles op het spel gezet en als dank daarvoor ... had zijn volk hem laten vallen als een baksteen. Het moet een trauma zijn geweest dat hem al die jaren had achtervolgd en gekweld. Valt het je op hoe tactvol en vol begrip God Mozes tegemoet was getreden door hem meteen al te verzekeren van de medewerking van de Israëlische leiders?

"Weer maakte Mozes bezwaar. 'Ze zullen me vast niet geloven en niet naar me luisteren,' zei hij. 'Ze zullen zeggen: 'De HEER is helemaal niet aan jou verschenen.' " (Exodus 4:1, NBV2004)

God had juist gezegd dat ze hem WEL zouden geloven! En Mozes ontkende de woorden van God glashard. Mozes was op dit moment degene die niet geloofde! Door zijn onredelijke reactie verried Mozes dat er een stuk onverwerkte pijn aan hem knaagde. Hij was bang om WEER te falen, net als de vorige keer. God nam Mozes zijn opmerkingen niet kwalijk en wist tegelijk ook dat Mozes een soort legitimatie nodig had, waardoor hij namens God met autoriteit kon spreken tot zijn volksgenoten. Daarom gaf God hem drie wondertekenen om de Israëlieten te kunnen overtuigen. Als Mozes die tekenen zou doen, zouden ze hem ogenblikkelijk geloven als een boodschapper van God.

"De HEER vroeg: 'Wat heb je daar in je hand?' 'Een staf,' antwoordde Mozes.'Gooi hem op de grond,' beval de HEER, en toen Mozes dat deed, veranderde de staf in een slang. Mozes deinsde achteruit, maar de HEER zei tegen hem: 'Grijp de slang bij zijn staart.' Toen Mozes dat deed, veranderde in zijn hand de slang weer in een staf. De HEER zei: 'Hierdoor zullen ze geloven dat de HEER, de God van hun voorouders, de God van Abraham, de God van Isaak en de God van Jakob, aan jou verschenen is.' " (Exodus 4:2-5, NBV2004)

God zorgde ervoor dat Mozes' simpele herdersstaf het symbool werd van de autoriteit, macht en hulp van de almachtige God. Net iets voor God om uit te gaan van het kleine wat wij hebben, en waar Hij zelf grote dingen mee kan doen. Dit en nog een ander teken zou hij in Egypte kunnen tonen als bewijs dat God hem had gezonden. De staf van Mozes zou later vaak worden gebruikt om er Gods autoriteit en macht mee te demonstreren.

Vooral verstandelijke gelovigen kunnen last hebben van faalangst. Zij doen er goed aan om steeds weer de beloften van Gods hulp en kracht tot zich te laten doordringen (en Bijbelteksten met beloften uit het hoofd te leren!) en daar hun gedachten mee te vullen. Dit om faalangst te bestrijden en te voorkomen. Het is Gods waarheid die je bevrijdt van angst!

Tegenwerping 4. Gebrek aan zelfvertrouwen

 

Maar Mozes had nog niet genoeg vertrouwen om de opdracht van God te aanvaarden. Het was vooral een gebrek aan zelfvertrouwen. Hij vond zichzelf niet capabel genoeg om namens God het woord te kunnen voeren aan het hof van de farao. De meeste verstandelijke mensen hebben moeite met spreken in het openbaar. Toegegeven, hun manier van spreken komt niet zo sprankelend over als die van gevoelsmatige en wilskrachtige mensen. Maar WAT ze zeggen is goed doordacht en daar hoeven ze zich meestal niet voor te schamen.

"Maar Mozes antwoordde: 'Neemt u mij niet kwalijk, Heer, maar ik ben geen goed spreker. Dat is altijd al zo geweest, en daar is geen verandering in gekomen nu u tegen mij, uw dienaar, gesproken hebt. Ik kan nooit de juiste woorden vinden.' " (Exodus 4:10, NBV2004)

Uit zijn woordkeuze blijkt dat Mozes zich zwak opstelt en God smeekt om een beetje begrip voor zijn beperkingen. Maar God was niet blij met zijn opmerkingen, zeker niet nadat Hij hem al een paar keer had gezegd dat Hij alle noodzakelijke hulp zou geven en dat Hij steeds bij hem zou zijn.

"De HEER zei: 'Wie heeft de mens een mond gegeven? Wie maakt iemand stom of doof, ziende of blind? Wie anders dan ik, de HEER? Ga nu, ik zal bij je zijn als je moet spreken en je de woorden in de mond leggen.' " (Exodus 4:11-12, NBV2004)

Deze belofte van God doet denken aan de belofte die Jezus in een ander verband uitsprak:

"... vraag je dan niet bezorgd af hoe je moet spreken of wat je moet zeggen. Want wat je moet zeggen, zal je op dat moment worden ingegeven." (Matteüs 10:19, NBV2004)

Het antwoord van God was deze keer een beetje verwijtend van toon. God kon goede excuses accepteren en ook dat Mozes voor de taak terugdeinsde (wie zou dat niet?), maar geen onzinnige opmerkingen. Tegelijk begrijpt God ook wel dat er bij verstandelijke mensen meer overtuigingskracht nodig is dan bij anderen, zo zitten ze nu eenmaal in elkaar.

Bij de vorige tegenwerpingen maakte God allerlei bemoedigende opmerkingen om het vertrouwen van Mozes te versterken. In dit geval herhaalde God min of meer wat Hij eerder gezegd had. Mozes moest genoeg hebben aan Gods belofte dat Hij steeds bij hem zou zijn om hem te helpen. Veel christenen bidden honderden keren: "Here wilt u met mij zijn?" Maar God heeft ons die belofte overduidelijk in allerlei bewoordingen in zijn Woord gegeven. Het moet God verdriet doen als we daar elke keer weer om vragen. Elk kind van God hoort ervan uit te gaan dat er geen moment is dat God NIET bij hem is. Dat is leven in geloof, het normale christenleven

Tegenwerping 5. Gebrek aan moed

 

Mozes kon geen nieuwe bezwaren bedenken, maar hij had nog steeds niet de moed om Gods opdracht aan te nemen.

"Maar Mozes hield vol: 'Neemt u mij niet kwalijk, Heer, stuur toch iemand anders, wie u maar wilt.' " (Exodus 4:13, NBV2004)

Mozes dreigde de grootste kans te missen die hem geboden werd. Niemand in de hele periode van het Oude Testament zou ooit zo'n aanbod van God krijgen! God wist dat Mozes de juiste man was voor deze taak, Hij wilde hem zo rijk zegenen en hem tot één van de belangrijkste personen maken in Gods koninkrijk. God wilde niet dat Mozes die kans zou verspelen door zich te verschansen in zijn bolwerk van negatieve gedachten.

"Nu werd de HEER kwaad op Mozes ..." (Exodus 4:14, NBV2004)

Ik denk niet dat God kwaad werd uit ergernis over de weigerachtigheid van Mozes, maar om te voorkomen dat hij het prachtige doel met zijn leven zou missen. God zei:

"... Je hebt toch een broer, de Leviet Aäron!' zei hij. 'Ik weet dat hij welbespraakt is. Hij is al naar je onderweg en zal blij zijn je te zien. Vertel jij hem wat hij moet zeggen. Ik zal bij jullie zijn als je moet spreken en jullie ingeven wat je moet doen. Hij zal in jouw plaats het volk toespreken: hij zal jouw mond zijn, jij zult zijn god (=leider, gezagspersoon) zijn. En neem je staf in de hand, want daarmee moet je de wonderen doen." (Exodus 4:14-17, NBV2004)

Een verstandelijk persoon moet vaak met kracht tot de werkelijkheid worden geroepen om zijn onvruchtbare innerlijke remmingen te breken. Zachte woorden van begrip helpen dan niet meer. Geen enkele tegenwerping van Mozes was immers gebaseerd op waarheid. Verstandelijke mensen moeten een discipline ontwikkelen waarbij ze hun negatieve gedachten steeds onderzoeken en corrigeren:

  • Is het wel waar wat ik bedenk?
  • Wat zegt de Bijbel hierover?
  • Hoe wil God mij daarin helpen?

God kwam Mozes tegemoet in zijn angst om te spreken en zette een vertrouwd persoon naast hem neer: zijn eigen broer Aäron. Die zou de eerste tijd het woord voeren tegenover de farao en de leiders van het volk Israël. Het feit dat zijn broer al naar hem onderweg was zette hem voor het blok: Aäron was al onderweg. Nu kon Mozes moeilijk meer terugkrabbelen. God maakte Mozes ook duidelijk dat hij in Egypte niet achter Aäron mocht wegkruipen, maar dat hijzelf de leider zou zijn en blijven. Nogmaals noemde God zijn staf, als symbool van zijn autoriteit als afgezant van Hem zelf, de levende God.

Mozes was gestruikeld over zijn eigen kracht (toen hij veertig jaar oud was) en dreigde nog eens te struikelen over zijn eigen zwakheid (toen hij tachtig jaar oud was). Door Gods kracht is zijn persoonlijkheid in de loop der jaren grondig veranderd tot de machtigste Godsman van het Oude Testament, die in veel opzichten op Jezus leek. Op dezelfde manier kunnen veel verstandelijke gelovigen vandaag op een machtige manier door God gebruikt worden, als ze zich de zegen maar niet laten ontnemen door hun neiging tot negatief denken. Want dat is gegarandeerd hun grootste struikelblok.

Mozes doet het toch

 

Mozes gaf zich gewonnen, waarschijnlijk met een bevend hart, maar wat zou dat? Hij had zich na een lang gesprek laten overtuigen door God. Zijn nieuwe leven was begonnen. Zo komen ook de meeste verstandelijke mensen pas tot geloof wanneer zij overtuigd zijn van de waarheid van de evangelieboodschap en overtuigd zijn dat het de moeite waard is. Ze komen niet zo plotseling tot geloof als gevoelsmatige mensen die snel en impulsief kunnen reageren. Verstandelijke mensen komen vaak stapsgewijs tot het punt van innerlijke omkeer. Maar als ze de beslissende stap genomen hebben, blijven ze meestal ook wel doorlopen.

God had tot slot nog iets tegen Mozes te zeggen. Hij wist dat Mozes diep in zijn hart toch nog bang was dat hij in Egypte zou worden opgepakt als staatsvijand. Daarom gaf God Mozes een extra bemoediging om hem ervan te verzekeren dat hij op Gods voortdurende bescherming kon rekenen:

"De HEER zei Mozes nog in Midjan dat hij veilig naar Egypte kon terugkeren, aangezien iedereen die hem naar het leven had gestaan gestorven was." (Exodus 4:19, NBV2004)

Ik vind dit zo'n mooi detail: God ging niet alleen in op zijn uitgesproken bezwaren en uitingen van onzekerheid, maar ook op onuitgesproken gedachten. Misschien gaf dit wel de doorslag bij Mozes. Hij opende zijn hart voor God en zo ontving Mozes de bevestiging van Gods aanwezigheid in zijn hart waardoor er een diepgaand geloof in zijn Zender ontstond. Zijn besluit stond vast: "Ik ga! Met God!"

Nu was het de tijd om in actie te komen.

"Mozes ging terug naar zijn schoonvader Jetro en zei tegen hem: 'Ik zou graag teruggaan naar Egypte, om te zien of de mensen van mijn volk nog in leven zijn.' 'Ga in vrede,' antwoordde Jetro." (Exodus 4:18, NBV2004)

Het lijkt erop dat Mozes in eerste instantie niets vertelde over zijn roeping. Was hij bang dat zijn schoonvader er moeilijk over zou doen?

"Mozes zette zijn vrouw en kinderen op een ezel en ging op weg, terug naar Egypte. De staf van God hield hij in zijn hand." (Exodus 4:20, NBV2004)

Doordat Mozes zijn vrouw en kinderen meenam naar Egypte gaf hij een duidelijk signaal af: het was een definitief vertrek. Dat was een stap in geloof. Een werkzaam geloof bestaat nu eenmaal niet uit woorden of gedachten, maar uit beslissingen en daden. Mozes was zich bewust van zijn roeping en vooral ... van zijn Zender. Die staf in zijn hand was meer dan een stuk hout. Het was zijn symbool van geloofsvertrouwen en autoriteit als man van God en verlosser van Israël.

Tenslotte

 

En wat is er uiteindelijk terechtgekomen van Mozes, die niet kon praten en geen enkel zelfvertrouwen had?

"Mozes werd ... een machtig man in woord en daad." (Handelingen 7:22, NBV2004)

En zo wil God jou ook leiden en helpen om de bestemming van je leven te vinden, ook als je voor een moeilijke of zelfs een onmogelijke taak komt te staan. God kent de diepste roerselen van je hart, zelfs beter dan jijzelf en weet exact wat je nodig hebt om je van stap tot stap verder te helpen. Ga met God!


Volgend onderwerp:

 8.8.5. Mozes de leider 

 

 

 

HELPDESK

 

HELPDESK

Site info
- Wat betekent herschepping?
- Wat vind je op deze site?
- Achtergrond
- Vier aspecten
- Copyright

 

 

 

 

Helpdesk

Zoeken
- Zoekmogelijkheden
- Tips voor zoektermen
- Populaire zoektermen
- Inhoudsopgave (kort)
- Inhoudsopgave (lang)
- Trefwoord index
- Bijbeltekst index

 

 

 

 

 

Extra
- Geloofsvragen
- PDF bestanden downloaden
- Printklare pagina's
- Gespreksvragen
- Thema's voor Bijbelkringen
- Thema's kerkelijk jaar
- Cursus 'Gods karakter'

 

Herschepping Bijbelstudies - versie 3.4.