|
Start Inhoud Zoekmogelijkheden
|
8.10.4. Verandering van Paulus
|
- Oude trekjes |
Oude trekjes
Van alle karakters zijn de wilskrachtige karakters het moeilijkst voor Jezus te winnen, vanwege hun ijzersterke wil en zelfstandige opstelling. Maar ook na hun bekering kost het de Heilige Geest heel wat moeite om de oude natuur van wilskrachtige personen te temmen.
Maar gelukkig was Paulus een radicale gelovige die zich voor de volle honderd procent aan Jezus had gegeven. Zo'n leerproces is altijd een kwestie van Gods inzet en de openheid van de mens om Gods werking in zijn leven toe te laten. In het leven van Paulus zien we die oude trekjes van zijn wilskrachtige temperament nog geregeld terugkeren, maar ... God heeft wonderen gedaan, ook in het karakter van Paulus.
Paulus veranderd van hardvochtig naar mild
Wilskrachtige mensen hebben van nature niet veel respect voor mensen met zwakheden. Paulus en Barnabas waren plannen aan het maken voor een tweede zendingsreis. Barnabas wilde zijn neef Marcus weer meenemen, maar Paulus vond Marcus een loser omdat hij hen tijdens de eerste zendingsreis halverwege had verlaten. Daarom wilde Paulus hem perse niet mee hebben. Paulus was zelf een keiharde doorzetter, maar Marcus had die eigenschap in veel mindere mate. Bovendien was hij nog jong en had hij nog niet zoveel meegemaakt. Veel mensen maken de fout anderen te meten en te beoordelen naar hun eigen kwaliteiten en zo ook Paulus. Uit niets blijkt trouwens dat Paulus Gods wil had gezocht met betrekking tot deze kwestie en waarschijnlijk handelde hij gewoon vanuit zijn oude natuur. Barnabas had een meer evenwichtig karakter en kon meer begrip opbrengen voor Marcus.
"Een en ander leidde tot grote onenigheid, zodat ze uit elkaar gingen en Barnabas samen met Marcus naar Cyprus vertrok. Paulus koos Silas als reisgezel en vertrok eveneens ..." (Handelingen 15:39-40, NBV2004)
Over deze gebeurtenis zeggen Bijbeluitleggers vaak dat God deze ruzie gebruikte om twee zendingsteams uit te zenden in plaats van één. Dat mag dan zo zijn, maar het neemt niet weg dat hier fouten waren gemaakt. God had geen onenigheid nodig om dat te bewerkstelligen! De geschiedenis heeft Barnabas in het gelijk gesteld. Hij nam Marcus mee naar Cyprus om hem een tweede kans te geven en waarschijnlijk is dat goed gegaan. Hoe het ook zij, Marcus is toch geestelijk gegroeid en heeft Paulus later zelfs nog opgezocht in de gevangenis. Daar is lef voor nodig en Paulus zal dit zeker in hem gewaardeerd hebben. Paulus schrijft aan het einde van zijn leven iets heel positiefs over hem:
"Alleen Lucas is bij me. Haal Marcus op en breng hem met je mee; hij is een bruikbare kracht voor me." (2 Timoteüs 4:11, GNB1996)
In die tussenliggende jaren was Paulus een stuk milder geworden. Er moet heel wat gebeuren voordat een wilskrachtig persoon een compliment uitdeelt en dan vooral aan iemand die eerder gefaald heeft in zijn ogen. Een duidelijk blijk van een veranderd karakter.
Strijdvaardig gebleven
Overal waar Paulus tijdens zijn vele reizen het evangelie bracht, ging hij volgens zijn principe eerst naar de Joden en probeerde hen ervan te overtuigen dat Jezus de beloofde messias was. Hij was erg sterk in het redeneren en argumenteren en had een fabelachtige kennis van de Schriften. Toch heeft hij daarmee niet altijd veel succes gehad en ook wel weerstanden bij zijn toehoorders opgeroepen. In tweede instantie richtte hij zich dan op de niet-Joden.
Zijn optreden in Athene getuigt van vastberadenheid en strijdlust. In Handelingen 17 kun je lezen dat Paulus het voor elkaar kreeg dat hij op de Areopagus (heuvel van Ares, de Griekse oorlogsgod) een toespraak mocht houden voor Griekse filosofen. Dat was een toplocatie bij de Griekse intelligentsia. Paulus had zich uitstekend voorbereid en gebruikte allerlei voorbeelden uit de Griekse denkwereld om zijn getuigenis kracht bij te zetten. Maar de uitwerking viel erg tegen en dat zal hem ongetwijfelde hebben teleurgesteld.
"Toen ze hoorden van een opstanding van de doden dreven sommigen daar de spot mee, terwijl anderen zeiden: 'Daarover moet u ons een andere keer nog maar eens vertellen.' Zo vertrok Paulus uit hun midden. Toch sloten enkelen zich bij hem aan en aanvaardden het geloof ..." (Handelingen 17:32-34, NBV2004)
Ik heb de indruk dat Paulus nogal eens op zijn eigen kennis en overtuigingskracht steunde. Vanuit Athene ging hij naar Korinte en daar komen we een veel minder zelfverzekerde Paulus tegen. Op een bepaald moment was hij zelfs neerslachtig en dat is opmerkelijk voor een wilskrachtig persoon. Hij had een speciale bemoediging van Jezus nodig om weer verder te kunnen:
" 's Nachts zei de Heer in een visioen tegen Paulus: 'Wees niet bang, maar blijf spreken en zwijg niet! Ik sta je bij en niemand zal een vinger naar je uitsteken om je kwaad te doen, want veel mensen in deze stad behoren mij toe.' " (Handelingen 18:9-10, NBV2004)
Hoewel Paulus niet bang was om te lijden voor de zaak van Gods koninkrijk, ging hij soms op zijn strepen staan als Romeins staatsburger. Als zodanig hoefde hij geen vernederende behandelingen van de Romeinen te ondergaan. In dat opzicht was hij ook praktisch: hij had geen martelarencomplex.
"Maar toen ze hem al vastgebonden hadden voor de zweepslagen, zei Paulus tegen de centurio (=hoofdman over 100 man)die erbij was: 'Mogen jullie een Romeins burger geselen, en dan nog wel zonder vorm van proces?' " (Handelingen 22:25, NBV2004)
Paulus was ook tactisch. Eenmaal stond hij in Jeruzalem voor de Joodse Raad. De raadsleden waren vast besloten om Paulus om te brengen en hij wist dat. Handig speelde hij twee groepen Joden tegen elkaar uit: de farizeeën en de sadduceeën.
"Paulus wist dat het Sanhedrin deels uit sadduceeën bestond en deels uit farizeeën, en daarom riep hij hun toe: 'Broeders, ik ben een farizeeër uit een geslacht van farizeeën, en ik sta hier terecht omwille van de verwachting dat de doden zullen opstaan!' " (Handelingen 23:6, NBV2004)
Het gevolg was dat beide groepen elkaar in de haren vlogen. Het werd zo'n grote puinhoop dat de Romeinse soldaten eraan te pas moesten komen om te voorkomen dat Paulus gelyncht zou worden.
Trots en nederigheid van Paulus
Paulus was strijdvaardig in zijn optreden en vaak confronterend. Zo schreef Paulus zelf dat hij de apostel Petrus in het openbaar had berispt omdat die met heidenen zat te eten, maar toen er Joodse christenen aankwamen zonderde hij zich af. Paulus vond dat huichelachtig en vond het nodig dit in het openbaar op te merken (Galaten 2:11-14). Moest dat nu echt op zo'n manier, een vooraanstaande geestelijke leider openlijk vernederen? Ik denk dat zijn oude natuur hier naar boven kwam. Of misschien ook een stukje rivaliteit, zo van: "Wie is de belangrijkste apostel, jij of ik?" Petrus had die les van nederigheid al met veel pijn en moeite geleerd tijdens de lijdenstijd van Jezus, maar Paulus was nog niet zo ver.
De moedige, vastberaden Paulus moest door schade en schande de moeilijke les leren van nederigheid in plaats van trots, van het leven in eigen zwakheid en in de kracht van God. Maar op den duur heeft hij deze les wel degelijk geleerd en helaas was daar een paardenmiddel voor nodig:
"... Om te verhinderen dat ik mezelf zou verheffen, werd mij een doorn in het vlees gestoken: ik word gekweld door een engel van Satan. Ik heb de Heer driemaal gesmeekt mij van hem te bevrijden, maar hij zei: ' Je hebt niet meer dan mijn genade nodig, want kracht wordt zichtbaar in zwakheid.' Dus laat ik mij veel liever voorstaan op mijn zwakheid, zodat de kracht van Christus in mij zichtbaar wordt. Omdat Christus mij kracht schenkt, schep ik vreugde in mijn zwakheid: in beledigingen, nood, vervolging en ellende. In mijn zwakheid ben ik sterk." (2 Korintiërs 12:7-10, NBV2004)
Eigengereidheid en wilsovergave van Paulus
Zelfstandige karakters hebben vaak moeite met het luisteren naar anderen. Dat trekje kwam bij Paulus heel zichtbaar naar boven toen hij na zijn derde zendingsreis naar Jeruzalem reisde. God had hem geroepen tot apostel voor de heidenen, maar ik denk dat hij ook graag een rol wilde spelen in de gemeente van Jeruzalem. Wilskrachtige mensen hebben vaak onbeperkte ambities. Paulus wilde erheen, ondanks dat God hem had gewaarschuwd voor vijandigheden:
"Nu ben ik op weg naar Jeruzalem, gedreven door de Geest, zonder te weten wat me daar te wachten staat, behalve dan dat de heilige Geest me in iedere stad verzekert dat gevangenschap en vervolging mijn deel zullen zijn." (Handelingen 20:22-23, NBV2004)
Paulus vatte dit niet op als Gods leiding om hem ervan te weerhouden, maar als een gevaar waarvan hij zich bewust moest zijn. In Antiochië was het vooral de bekende profeet Agabus die hem probeerde tegen te houden (Handelingen 21:10-11). Ook de andere leiders waren het met Agabus eens, maar toen Paulus onverzettelijk bleek hielden ze hun mond maar:
"Toen we dit hoorden, drongen wij en de gelovigen van Caesarea er bij Paulus op aan om niet naar Jeruzalem te reizen. Maar Paulus antwoordde: 'Waarom proberen jullie me door je tranen te vermurwen? Ik ben niet alleen bereid me in Jeruzalem gevangen te laten nemen, maar ook om er te sterven omwille van de naam van de Heer Jezus.' Omdat hij zich niet liet overreden, deden we er het zwijgen toe en zeiden alleen nog: 'Laat gebeuren wat de Heer wil.' " (Handelingen 21:12-14, NBV2004)
Paulus' handelswijze wordt verschillend beoordeeld door Bijbeluitleggers: sommigen nemen aan dat hij binnen Gods wil handelde, maar ik heb persoonlijk mijn twijfels. Ik denk dat Paulus zich zo vastgebeten had in zijn voornemens, dat hij niet open stond voor adviezen van goede, geestelijk volwassen raadgevers. Als een wilskrachtig persoon weerstanden ontmoet bij de uitvoering van zijn plannen, is dat voor hem van nature alleen maar een extra prikkel om toch met alle kracht door te zetten. En het resultaat? Paulus is dus toch naar Jeruzalem gegaan, maar kreeg er geen voet aan de grond. Hij heeft jaren gevangen gezeten in Caesarea en het lijken niet de meest vruchtbare jaren van zijn leven te zijn geweest. Van daaruit werd hij naar Rome gebracht, maar er waren ook andere wegen waarlangs God hem in Rome had kunnen krijgen.
Zie ook onderwerp 'Lijden van Paulus' in hoofdstuk 'Geloofsvervolging'.